Brezel hay Pretzel, còn được gọi ở Bayern và Áo là Breze hay ở Thụy Sĩ và Oberschwaben là Bretzel, là một loại bánh mì hình nút vòng xoắn đặc biệt phổ biến ở Nam Đức, Áo và Alsace (Pháp), được làm từ một dây bột nhồi xoắn lại. Tên bánh bắt nguồn từ chữ Latin Brachium có nghĩa "cánh tay", vì nó có hình dáng cánh tay khoanh lại.
Có nhiều giả thuyết xung quanh nguồn gốc của chiếc bánh này. Theo cuốn The History of Science and Technology (Lịch sử Khoa học và Công nghệ), pretzel ra đời năm 610 sau công nguyên, do một tu sĩ người Ý sáng chế ra để làm phần thưởng cho các trẻ em thuộc lời cầu nguyện. Ông gọi những que bột nhão đã nướng, gấp lại thành những cánh tay khoanh trước ngực là "pretiola", nghĩa là "những phần thưởng nhỏ".
Google tôn vinh chiếc bánh Pretzel được cho là có xuất xứ từ Đức. (Ảnh chụp màn hình)
Một tài liệu lịch sử khác lại cho rằng chiếc bánh này ra đời từ một tu viện ở miền nam nước Pháp. Bên cạnh đó cũng có nhiều giả thuyết rằng chiếc bánh có nguồn gốc Hy Lạp, bởi hình nút vòng giống bánh mỳ nhẫn của nước này.
Trong nhà thờ Giáo hội Công giáo Roma, pretzel mang ý nghĩa tôn giáo cả về công thức và hình dạng. Các vòng thắt nút của pretzel có mục đích rất thực tế: để các thợ làm bánh có thể treo chúng lên các móc nằm dọc theo cây phơi bánh như trong bức họa The Baker (Người làm bánh) của Job Berckheyde năm 1681.
Vào thế kỷ thứ 19, chiếc bánh pretzel đã được các công dân Hà Lan di cư đến Pennsylvania giới thiệu ở vùng đất Bắc Mỹ. Đến thế kỷ 20, pretzel mềm rất phổ biến ở các khu vực như Philadelphia, Chicago, New York.
Ở Philadelphia còn có một bảo tàng cho loại bánh này mang tên “Pretzel Museum”. Từ năm 2003, ngày 26/4 trở thành Ngày Pretzel quốc gia (National Pretzel Day) để công nhận tầm quan trọng của bánh pretzel đối với lịch sử và kinh tế Hoa Kỳ sau tuyên bố thống đốc bang Pennsylvania lúc bấy giờ là Ed Rendell.
Chiếc Pretzel lớn nhất thế giới từng được nướng vào năm 2015 tại El Salvador với trọng lượng hơn 780 kg và chiều dài khoảng 9 mét.
Bình luận