Bí ẩn dưới lớp băng vĩnh cửu ở Bắc cực: Nhiều virus cổ đại đang lăm le hồi sinh?

Băng vĩnh cửu là gì?

Trong địa chất học, tầng đất đóng băng vĩnh cửu hay tầng băng giá vĩnh cửu là tầng đất ở hoặc dưới điểm đóng băng của nước 0°C (32°F) trong hai năm trở lên. Hầu hết các lớp băng vĩnh cửu nằm ở vĩ độ cao (tức đất gần Bắc Cực và Nam Cực) có thể xảy ra trên các núi ở vĩ độ thấp hơn nhiều.

Đất đóng băng vĩnh cửu là một tầng dày đông cứng, chiếm khoảng 1/4 diện tích Bắc Cực, lưu giữ lượng carbon nhiều gấp đôi lượng carbon trong không khí.

Chuyện gì xảy ra khi băng vĩnh cửu tan?

Khi băng vĩnh cửu tan chảy, chất hữu cơ được giải phóng và thải ra một lượng đáng kể carbon và metan vào không khí. 43-135 tỷ tấn carbon - khí gây hiệu ứng nhà kính - sẽ được thải ra đến năm 2100 và 246-415 tỷ tấn carbon sẽ giải phóng đến năm 2200.

Những bí mật ẩn giấu ở vùng đất băng vĩnh cửu

Không chỉ giải phóng lượng khí carbon và metan, lớp băng vĩnh cửu đang tan dần và hé lộ những bí mật ẩn giấu. Theo các chuyên gia, quá trình này có thể làm hồi sinh những mầm bệnh chết chóc vốn đã vắng bóng hàng nghìn năm, bao gồm những vi khuẩn và virus chưa xác định có trong mô của các động vật hóa thạch được ướp xác và các bong bóng khí trong lớp băng.

Tổng cộng, các nhà nghiên cứu đã phát hiện được 33 nhóm virus, trong đó có 28 nhóm hoàn toàn mới với các nhà khoa học. 

Trong những năm gần đây, ở vùng Bắc Cực của Nga, các chuyên gia ghi nhận các bệnh như viêm não do ve gây ra, bệnh brucellosis, bệnh sốt rét, bệnh leptospirosis, bệnh dại và bệnh than đang gia tăng trong gia súc gia cầm và động vật hoang dã. Nhiều bệnh nhiễm virus và vi khuẩn có thể lây lan sang người từ động vật bị nhiễm bệnh.

DNA của virus đậu mùa được phát hiện trong hài cốt những người đã chết cách đây 300 năm ở Yakutia, cũng như trong những vết mụn mủ trên xác ướp của Pharaoh Ramses V ở Ai Cập có niên đại cách đây khoảng 3.200 năm.

Vào năm 2005, các nhà sinh đã tái tạo virus gây đại dịch cúm Tây Ban Nha trên cơ sở bộ hài cốt của một người đàn ông được chôn cất ở Alaska vào năm 1918.

Vào năm 2014, giáo sư Jean-Michel Claverie từ Đại học Aix-Marseille (Pháp) cho biết họ đã hồi sinh và phân tích thành công "virus Siberia cổ đại", một "quái vật" nhỏ đáng sợ từng được nhóm của ông đem về từ vùng băng giá vài năm về trước.

Những virus này không chỉ dễ dàng sống lại trong môi trường phù hợp ở phòng thí nghiệm, sau 30.000 năm bị niêm phong trong băng, mà còn được chứng minh là từng gây thảm họa trong thế giới những loài người khác. Nó đã gây nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng đến loài ma mút và cả con người, không phải tổ tiên chúng ta mà là người Neanderthals – một loài người khác đã tuyệt chủng.

Theo giáo sư Claverie, một số căn bệnh hiện đại hơn một chút cũng đang được niêm phong trong các khối băng có nguy cơ bị tan chảy sắp tới: bệnh than, bệnh đầu mùa và một số loại cúm. Bằng chứng là một sự kiện đáng sợ được ghi nhận năm 2016: một cậu bé 12 tuổi chết sau khi bị nhiễm bệnh than từ vùng đất hẻo lánh từ bán đảo Yamal thuộc Siberia: không có "F0", mà lây từ chính những mầm bệnh bị băng tan giải phóng.

Mặc dù những virus khổng lồ cổ xưa này chỉ lây nhiễm lên vi sinh vật, nhưng khả năng tái sinh của chúng sau hàng thiên niên kỷ là đáng báo động. Các nhà khoa học không loại trừ rằng, trong lớp băng vĩnh cửu có những mầm bệnh truyền nhiễm gây nguy hiểm cho con người.