Internet hiện nay đã phổ biến và e-mail (thư điện tử) đã trở nên quen thuộc với nhiều người Việt Nam, song hơn 20 năm trước, e-mail vẫn là một khái niệm hoàn toàn xa lạ trong cả hoạt động dân sự cũng như công vụ.
Trả lời VTC News trong một dịp đến làm việc tại Việt Nam, GS Rob Hurle, khoa Nghiên cứu châu Á - Đại học Quốc gia Úc (ANU) đã tiết lộ thông tin thú vị về nguyên thủ Việt Nam đầu tiên sử dụng Internet và e-mail cho hoạt động công vụ.
‘Duyên nợ' Internet với Việt Nam
- Được biết, ông là một trong những người đã có công đem Internet đến Việt Nam từ những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX. Ông đánh giá thế nào về Internet và tại sao khi đó ông lại có ý tưởng đưa Internet vào Việt Nam?
Tôi cho rằng giá trị lớn nhất mà Internet mang lại đó là giúp mở cửa hơn, thông thoáng hơn, cập nhật tin tức được nhanh hơn và mọi người cũng gần gũi nhau hơn. Nhưng đôi khi Internet cũng làm mọi thứ trở nên phức tạp hơn.
Năm 1990, tôi làm ở bộ phận máy tính của Đại học Quốc gia Úc (ANU). Nơi tôi phụ trách khi đó có rất nhiều sinh viên Việt Nam du học, trong đó có cả ông Phạm Bích San. Ông San sau này trở thành tiến sĩ, giữ chức Phó Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam. Khi đó tôi đã dạy ông San cách sử dụng máy vi tính.
Tuy nhiên, sau đó tôi được biết rằng ông San học xong về Việt Nam thì không có máy tính, trong khi bên tôi thì có rất nhiều. Về Việt Nam mà không có máy tính thì kiến thức học xong cũng không giải quyết được gì, tôi hiểu điều đó.
Sau này, khoảng năm 1991, tôi đã sang Việt Nam với tư cách là một khách du lịch theo kiểu “Tây ba-lô”. Tại chuyến đi này, tôi đã chủ động gặp ông San để hỏi xem tình hình Việt Nam thế nào. Tôi cũng bàn với ông San xem có thể làm cách nào đó để Việt Nam có điều kiện tiếp cận với máy tính bên Úc. Tuy nhiên, lúc đó chúng tôi gặp khó khăn là không có tiền (cười).
GS Rob Hurle: "Tôi là người đã lập hộp thư điện tử riêng cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt với tên miền .vn”.
Lúc đầu tôi rất buồn. Nhưng tôi không bỏ cuộc. Trở về Úc, tôi đã gặp một đồng nghiệp của tôi cùng làm ở Đại học Quốc gia Úc là Giáo sư David Marr và kể lại câu chuyện về chuyến sang Việt Nam cùng với ý tưởng của tôi. Sau khi nghe xong, Giáo sư Marr đã hứa sẽ tìm cách giúp tôi thực hiện ý tưởng.
Giáo sư Marr đã giới thiệu tôi gặp ông Jame Đỗ là một Việt kiều ở Úc. Tôi đã kể lại ý tưởng của mình và công việc của mình cho ông Jame Đỗ. Ông Jame Đỗ rất chăm chú lắng nghe và rất ủng hộ ý tưởng này của tôi.
Ông Jame Đỗ đã chủ động gặp ông Trần Bá Thái khi đó cũng phụ trách bộ phận máy tính ở Úc và hai ông đã bàn với nhau làm thế nào để xúc tiến công việc trên.
Khi đó tôi nghĩ rằng nên đưa ông Trần Bá Thái về Việt Nam để thực hiện công việc này. Ông Thái sau này đã trở thành Giám đốc Công ty NetNam, một trong những nhà cung cấp dịch vụ Internet đầu tiên ở Việt Nam.
Cần nói thêm là từ những năm 1990, bên Úc đã có thể nói chuyện điện thoại qua máy tính ra bên ngoài, điều mà ở Việt Nam chưa có.
- Trong quá trình thực hiện, ông cùng nhóm cộng sự là những người Việt Nam đã gặp phải những khó khăn gì?
Khó khăn khi đó rất nhiều. Ban đầu tôi phải viết một vài phần mềm cho hệ thống UNIX để có thể sử dụng modem liên lạc sang Việt Nam. Sau đó, tôi còn phải hướng dẫn cho người ở Việt biết cách truy nhập vào hệ thống UNIX của chúng tôi để có thể vào được internet.
Khi công việc chuẩn bị hoàn tất thì chúng tôi quyết định thực hiện thí nghiệm liên lạc tới Việt Nam. Và thí nghiệm đã thành công.
Năm 1992, Viện Công nghệ Thông tin ở Hà Nội có hộp thư điện tử riêng để trao đổi e-mail với tôi. Và có lẽ đó là lần đầu tiên người ở Việt Nam gửi e-mail ra nước ngoài.
Tuy nhiên, mỗi khi kết nối chúng tôi thường phải gọi điện thoại từ Úc. Cũng trong thời gian này, tôi đã viết tên miền có đuôi “com.vn”. Bây giờ thì “vn” là của Việt Nam, nhưng khi đó thì nó lại nằm ở tận máy chủ bên Úc.
Về sau, chúng tôi đã cải thiện hệ thống phần mềm, tình hình sử dụng Internet ở cả hai bên Việt Nam và Úc đều được cải thiện. Đến năm 1994 thì mọi thứ đều hoạt động trơn tru.
Lúc đầu, Internet ở Việt Nam chỉ phục vụ cho các cơ quan Nhà nước, trường đại học... và không nhằm mục đích thương mại vì người dân Việt Nam khi đó chưa thể sử dụng rộng rãi Internet vì giá còn quá đắt và cũng chưa phổ biến.
Khó khăn lớn chúng tôi gặp phải lúc này lại cũng như lúc bắt đầu thực hiện ý tưởng đó là cạn tiền (cười). Tới năm 1995, nhu cầu sử dụng Internet tăng rất nhanh. Tiền tài trợ từ Chính phủ Úc cho chúng tôi không còn nhiều. Lúc này chúng tôi bắt buộc phải thu tiền của người Việt Nam sử dụng email. Lúc đầu cũng có sự phản đối, nhưng hầu hết mọi người ủng hộ.
Chúng tôi là một nhóm nhỏ ở ANU đảm đương vai trò trung gian nên phải làm việc rất vất vả để đảm bảo hoạt động. Mãi đến năm 1997, Công ty Telstra mới thiết lập một đường truyền dữ liệu trực tiếp dành riêng cho internet từ Việt Nam tới Úc.
Nhưng đổi lại, chúng tôi nhận được rất nhiều sự ủng hộ và giúp đỡ từ phía Việt Nam, đặc biệt là từ Chính phủ Việt Nam khi đó mà đứng đầu là Thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Thủ tướng Võ Văn Kiệt cũng là nguyên thủ Việt Nam đầu tiên sử dụng e-mail.
GS Rob Hurle
‘Thủ tướng Võ Văn Kiệt là nguyên thủ Việt Nam đầu tiên sử dụng e-mail’
- Quá trình làm việc ở Việt Nam khi đó, những kỷ niệm nào làm ông nhớ nhất?
Kỷ niệm của tôi với các bạn Việt Nam thì nhiều lắm. Tôi có rất nhiều bạn là người Việt Nam và tôi cũng rất quan tâm đến tình hình của đất nước các bạn. Kỷ niệm của tôi nhớ nhất là với người đứng đầu Chính phủ của nước các bạn khi đó – Thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Năm 1994, tôi được mời tới Văn phòng của Thủ tướng Võ Văn Kiệt để cài đặt thiết bị và chương trình cho các máy tính để có thể gửi và nhận e-mail. Tôi là người đã lập hộp thư điện tử riêng cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt với tên miền “.vn”.
Ngày 3/4/1994, Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhận được e-mail của Thủ tướng Thụy Điển Carl Bildt với nội dung thông báo về chuyến thăm chính thức Việt Nam trong vài ngày tới của ông. Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã gửi e-mail trả lời Thủ tướng Carl Bildt.
Đây có thể xem là cuộc trao đổi bằng thư điện tử đầu tiên của Chính phủ Việt Nam với bên ngoài và Thủ tướng Võ Văn Kiệt cũng là nguyên thủ Việt Nam đầu tiên sử dụng e-mail.
- Lần đầu sử dụng e-mail, phía Việt Nam gặp những khó khăn gì?
Tất cả đều bỡ ngỡ vì mới lần đầu. Khi sử dụng thì trong trong hộp thư điện tử đã bắt đầu xuất hiện thư rác từ các nơi gửi đến, rất phiền toái.
Thủ tướng Võ Văn Kiệt có khi mở e-mail và thấy các thư rác đã không hiểu những thư ấy từ đâu chuyển đến. Và tất nhiên, thế là Văn phòng Chính phủ đã thông báo cho bộ phận an ninh. Nhưng ngay cả an ninh Việt Nam khi đó cũng chưa biết cách làm thế nào để có thể xóa thư rác ấy đi.
Ngoài ra, khi mới bắt đầu sử dụng e-mail, chuyện gửi thư điện tử nhưng nhầm địa chỉ cũng là điều thường xuyên xảy ra.
Những chuyện nhầm lẫn trên hoàn toàn dễ hiểu, cũng như ở bên Úc. Vào những năm 1980, khi Internet mới khai sinh, điều đó cũng thường xuyên xảy ra đối với người Úc. Về sau, những nhầm lẫn này đã nhanh chóng được khắc phục.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Video: Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói mạng xã hội ở Việt Nam có 95% là thị phần của nước ngoài
Bình luận