10 năm sống như nô lệ của diễn viên Hong Kong Giang Nhược Lâm

Vì mâu thuẫn trong hợp đồng lao động, công ty Universe Entertainment đã khởi kiện cựu diễn viên kiêm ca sĩ Giang Nhược Lâm. Vụ tranh chấp kéo dài hơn bảy năm. HK01 đưa tin trong các phiên điều trần trước tòa án tối cao gần đây, Giang Nhược Lâm nhiều lần bật khóc trước những lời tố cáo từ công ty cũ. Cô cho biết mình từng có ý định quyên sinh khi không chịu đựng nổi những áp lực tâm lý mà công ty cũ gây ra.

Diễn biến phiên tòa 

Tại phiên điều trần, bên bào chữa coi tình trạng sức khỏe tâm thần không ổn định của Giang Nhược Lâm là hậu quả từ việc bị công ty cũ ngược đãi suốt nhiều năm liền. Khi một tờ báo đăng hình nữ nghệ sĩ gặp sự cố trang phục, Universe Entertainment không có bất kỳ động thái nào ngăn chặn thông tin lan truyền. Giang Nhược Hân cũng bị ép quay các đoạn quảng cáo hở hang.

Năm 2011, Giang Nhược Lâm kể có ý định tự sát và gọi điện cho Lâm Tiểu Minh - chủ tịch Universe Entertainment - phản ánh tình trạng bất công mình đang hứng chịu. Khi Giang Nhược Lâm vướng tin đồn làm bồ nhí của Lâm Tiểu Minh, công ty tiếp tục ngăn cản nữ nghệ sĩ công khai chi tiết về sự việc. Họ cũng không tổ chức họp báo nhằm minh oan cho nghệ sĩ của mình.

Tin đồn khiến công chúng chĩa mũi dùi về phía Giang Nhược Lâm. Hình ảnh bị tổn hại nặng nề, cô không nhận được hợp đồng mới. Nữ nghệ sĩ mô tả mình là “nô lệ trong ngành công nghiệp giải trí”. Cô đặt câu hỏi tại sao mình vẫn trắng tay sau một thập kỷ hoạt động nghệ thuật.

Tại phiên điều trần, Lâm Tiểu Minh khẳng định nếu mình không chu cấp cho Giang Nhược Lâm suốt những năm tháng ấy, cô chắc chắn đã chết đói. Vị chủ tịch khẳng định chính mình cũng phải chống chọi với bệnh tâm lý khi tin đồn bị phát tán.

Luật sư bào chữa phân tích dù Giang Nhược Lâm không tạo ra lợi nhuận, công ty vẫn tiếp tục phát hành các sản phẩm mới của cô: “Bất chấp tình huống ấy, công ty vẫn ra mắt album nhạc cho Giang Nhược Lâm. Điều này không phải quá bất thường sao?”.

“Tại sao họ muốn cố đấm ăn xôi, vung tiền vào một thương vụ đã nắm chắc phần bại?”, luật sư đặt vấn đề. Đáp lại, Lâm Tiểu Minh chỉ nói công ty phát hành album vì các ca khúc đã được thu âm từ trước.

Nữ nghệ sĩ bị công ty khởi kiện

Từ năm 2004 tới 2014, Giang Nhược Lâm hoạt động với tư cách nghệ sĩ thuộc quản lý của công ty Universe Entertainment. Tại thời điểm hai bên ký kết bản thỏa thuận hợp tác kéo dài 10 năm, Giang Nhược Lâm vẫn ở tuổi vị thành niên. Do đó, mẹ cô đã đại diện cho con gái đặt bút ký hợp đồng.

Điều khoản hợp đồng quy định hãng Universe Entertainment được quyền gia hạn hợp đồng với Giang Nhược Lâm thêm 5 năm sau khi hợp đồng cũ hết hạn vào năm 2014. Khi Giang Nhược Lâm từ chối yêu cầu gia hạnh hợp đồng, hãng Universe đã khởi kiện cô với lý do đơn phương vi phạm hợp đồng.

Giang Nhược Lâm tuyên bố công ty không trả cô thù lao xứng đáng với công sức bỏ ra. Vì mập mờ khi chia lợi nhuận, dù đã làm việc cho Universe Entertainment được 10 năm, nữ nghệ sĩ 34 tuổi vẫn nợ công ty này 128.579 USD (1 triệu HKD).

Ông Lâm Tiểu Minh phủ nhận lời tố cáo của Giang Nhược Lâm. Phía công ty tuyên bố đã cho nữ nghệ sĩ vay tiền trong những năm tháng cô không có thu nhập.

Lâm Tiểu Minh phát biểu cần khoảng 10 năm để một nghệ sĩ thành sao. Trong khoảng thời gian ấy, công ty đã đầu tư vào họ rất nhiều thời gian và tài nguyên. Nghệ sĩ chỉ mang về lợi nhuận cho công ty từ năm thứ 11 trong sự nghiệp.

Vị chủ tịch khẳng định Giang Nhược Lâm đã biết trước về kế hoạch hợp tác với cô trong 15 năm của công ty. Nếu không, họ đã chẳng đầu tư đến 6,5 triệu USD vào việc sản xuất phim truyền hình để quảng bá cho Giang Nhược Lâm.

Lâm Tiểu Minh gọi Giang Nhược Lâm là “đồ phản bội”. Ông cho rằng cô đủ sức kiếm được đến 900.000 USD trong vòng 10 năm nếu không tiêu của công ty quá nhiều tiền. Năm 2010, khi chuẩn bị cho buổi biểu diễn ca nhạc của Giang Nhược Lâm, Lâm Tiểu Minh không thể tìm đủ đơn vị tài trợ. Công ty đã phải bỏ 51.430 USD tiền túi cho sự kiện. Nhưng vì số vé bán ra quá ít, Universe Entertainment đã gánh chịu thua lỗ.

10 năm đắng cay 

Lâm Tiểu Minh cho biết một năm rưỡi sau khi gia nhập công ty, Giang Nhược Lâm vẫn không nhận được lời mời cộng tác nào. Khi ấy cô đang trong thời gian chỉnh răng và tiếp tục đi học.

Theo lời Giang Nhược Lâm, ban đầu các nhân viên trong công ty đã đề nghị nữ nghệ sĩ nhổ bỏ hoàn toàn răng thật và lắp răng giả để có nụ cười bắt mắt hơn. Bởi khi ấy Giang Nhược Lâm mới 16 tuổi, mẹ đã đưa cô tới phòng khám răng. Nhưng vị bác sĩ phản đối yêu cầu này vì bệnh nhân còn quá nhỏ.

Giang Nhược Lâm tố cáo Universe Entertainment luôn lập mưu đẩy mình vào cảnh nợ nần với công ty dù thu nhập của cô tăng dần theo thời gian. Công ty quản lý đã trừ trực tiếp các chi phí quảng bá như phục trang, ăn uống và liên hoan vào thu nhập của Giang Nhược Lâm.

Năm 2012, Giang Nhược Lâm nợ công ty quản lý 258.000 USD (2 triệu HKD). Tới năm 2014, cô đã trả được một nửa số nợ. Tuy nhiên, với nữ nghệ sĩ, việc trả nợ là “vô nghĩa” bởi “dù có vẫy vùng đến mức nào đi nữa, tôi vẫn sẽ bị công ty quàng thêm nợ vào cổ. Họ thiếu gì cách”. Đa số nợ được công ty tính cho Giang Nhược Lâm đều liên quan đến các hoạt động sản xuất âm nhạc của cô.

Theo thời gian, phụ huynh của Giang Nhược Lâm cũng bắt đầu lo lắng về tài chính của con và đặt ra nhiều câu hỏi. Lâm Tiểu Minh từng đề nghị trả cho họ 64.000 USD (500.000 HKD) để xoa dịu tình hình. Vị chủ tịch từng hối thúc Giang Nhược Lâm: “Chỉ cần cô quay xong hai phim truyền hình là vấn đề tài chính sẽ được giải quyết”. Tuy nhiên, không lâu sau đó Giang Nhược Lâm nhận ra khoản tiền công ty trả cho bố mẹ mình thực chất đã được tính thành nợ cho cô.

Năm 2006, khi Giang Nhược Lâm được xem báo cáo tài chính hàng tháng của công ty lần đầu tiên, cô nhận ra mình kiếm được 2.185 USD sau khi khấu trừ các khoản đầu tư mà Universe đã chi. Nữ nghệ sĩ cho hay cô liên tiếp phát hiện ra các khoản chi vô lý như tiền giặt là trang phục vũ công, thuốc giảm đau cho nhân viên, tăm tre hay văn phòng phẩm bị tính vào tài khoản của mình. Khi bị chất vấn, Lâm Tiểu Minh cho hay đây là quy tắc cơ bản nhằm giảm các chi phi liên quan đến quản lý nghệ sĩ.

Công ty sẽ chỉ công bố báo cáo thu chi sáu tháng một lần. Ban đầu, Giang Nhược Lâm được quyền xem các báo cáo này. Nhưng về sau, quản lý sẽ thay mặt nữ nghệ sĩ ký các giấy tờ xác nhận khi cô bận rộn. Bằng cách này, Giang Nhược Lâm không thể theo dõi sát sao các khoản chi dưới tên mình.

Trong thời gian làm việc dưới chướng Universe Entertainment, số tiền sinh hoạt phí Giang Nhược Lâm được nhận từ công ty dao động trong khoảng 642 USD-4.242 USD mỗi tháng. Theo cô, chừng ấy là chưa đủ. Để bảo vệ hình ảnh, công ty cấm Giang Nhược Lâm ăn uống ngoài đường hay sử dụng phương tiện công cộng. Cô cũng được yêu cầu chuyển khỏi ngôi nhà đơn sơ của cha mẹ và tự thuê căn hộ bên ngoài.

Sau khi Giang Nhược Lâm kết thúc hợp đồng với Universe Entertainment vào năm 2014, cô tố cáo công ty đã gây sức ép với các nhà làm phim, khiến mình không thể nhận dự án mới.