Vì sao Ấn Độ vẫn loay hoay dù viện trợ COVID-19 đổ về như nước?

Khủng hoảng COVID-19 Ấn Độ đang từng bước đạt đỉnh.

Trong khi đó, nhiều nước trên thế giới cam kết hỗ trợ khẩn cấp. Các máy bay chở máy thở, nguồn cấp oxy và thuốc điều trị virus bắt đầu đến nước này từ tuần trước. Những bức ảnh chụp lại các kiện hàng được dỡ ra tại sân bay New Delhi.

Vấn đề duy nhất là: Trong nhiều ngày trời, phần lớn các kiện hàng vẫn ở yên trong hầm chứa máy bay, và các bệnh viện vẫn đang cần hỗ trợ.

Nhân viên y tế và quan chức địa phương vẫn báo cáo tình trạng thiếu trang bị y tế tuyệt vọng, điều khiến hệ thống y tế Ấn Độ căng mình trong nhiều tuần lễ.

Trong cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 30/4, phóng viên yêu cầu bộ này “giải trình về tiền thuế của người Mỹ” khi quốc gia này gửi hàng tới Ấn Độ nhưng không thấy sử dụng, theo văn bản ghi lại cuộc họp.

Phóng viên này nói: “Chúng ta đang gửi hàng máy bay vật tư y tế tới Ấn Độ. Nhưng nhà báo của chúng tôi ở Delhi báo cáo rằng thậm chí cố gắng cả hai ngày mà anh ta vẫn không thể tìm ra ai đang lấy máy tạo oxy, thuốc hay sẽ có bao nhiêu được chuyển đến.

Không có trang web hoặc hệ thống minh bạch nào để thông qua đó đăng ký nhận được thông tin này. Vì vậy, về trách nhiệm giải trình đối với số tiền thuế của người Mỹ được gửi đi, đã có những gì được làm để kiểm tra xem nguồn viện trợ được phân phối như thế nào hay chưa?”

Phó Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jalina Porter cho biết không có thông tin về bất kỳ trang web "cụ thể" nào.

“Về một trang web cụ thể để theo dõi, chúng tôi chưa có gì để thông báo vào lúc này. Nhưng hãy yên tâm rằng Mỹ cam kết với việc các đối tác của chúng ta ở Ấn Độ được quan tâm trong cuộc khủng hoảng”, bà nói.

Câu hỏi đặt ra rằng các nguồn viện trợ Mỹ và các nước gửi tới đã đi đâu.

Chính phủ Ấn Độ tối 4/5 phủ nhận mạnh mẽ việc chậm trễ phân phối viện trợ. Họ khẳng định đã thiết lập một “cơ chế tinh gọn” để làm điều này. Gần 4 triệu vật phẩm được quyên góp, thuộc 24 hạng mục, đã được phân phối cho 38 cơ sở y tế khắp cả nước, theo bộ y tế Ấn Độ.

Nhưng nhiều nhà chức trách bang và địa phương cho biết không nhận được hoặc ít nhận được liên lạc từ chính phủ trung ương về việc sẽ có viện trợ khi nào và như thế nào.

“Chúng tôi đã cử các đoàn đi (đến chính phủ) để làm rõ về nguồn cung cấp (oxy), thuốc và điểm tiêm chủng nhưng chưa được nói rõ”, ông Raghu Sharma, quan chức y tế bang Rajasthan nói. “Chưa có thông tin gì hay chi tiết gì về nguồn cung cấp liên quan đến nhập khẩu hay viện trợ nước ngoài được chia sẻ với chính quyền bang”.

Ông cho rằng chính phủ trung ương đã khiến các bang bị “mơ hồ” trong đại dịch về vấn đề này, và kêu gọi họ rõ ràng hơn về thông tin.

Dù vậy, bộ y tế Ấn Độ hôm 4/5 nói đã phân phối một số viện trợ cho hai bệnh viện ở Rahjasthan, tại thành phố Jodhpur và Jaipur.

Theo CNN, có nhiều lý do có thể gây ra chậm trễ: sự quan liêu không cần thiết, lỗi con người hoặc giao thức tốn thời gian. Nhưng đối với những người ngoài cơ sở, mọi lời giải thích như vậy không có nhiều ý nghĩa.

Tất cả những gì họ muốn là chính phủ có hành động nhanh hơn để họ được hỗ trợ cho các giường chăm sóc đặc biệt, nơi hàng nghìn bệnh nhân đang chết đi mỗi ngày.

Ấn Độ báo cáo 382.315 ca mắc COVID-19 mới hôm 5/5 và 3.780 người chết do bệnh, theo bộ y tế nước này. Cả nước hiện đã ghi nhận hơn 20,6 triệu ca bệnh kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Cơn ác mộng hậu cần

Vấn đề phân phối quan trọng được truyền thông Ấn Độ nhấn mạnh, đơn giản là chính phủ không có sẵn các quy trình trước khi nhận viện trợ.

Theo đó, họ đã phải tập hợp gấp gáp các hướng dẫn về phân bổ và điều phối khi hàng hóa đến.

Bộ y tế Ấn Độ cho biết chính phủ đã mất 7 ngày để tạo ra một cơ chế phân phối nguồn cung cấp hàng hóa viện trợ cho các bang.

Họ bắt đầu thực hiện kế hoạch vào ngày 26/4 và chỉ ban hành Quy trình hoạt động tiêu chuẩn (SOP) - hướng dẫn về cách phân phối viện trợ - vào ngày 2/5. Thông cáo của bộ không nêu rõ việc phân phối viện trợ bắt đầu vào ngày nào.

Trong 7 ngày đó, hơn 23.000 người Ấn Độ đã chết vì COVID-19.

Ngay cả khi SOP được ban hành, quá trình phân phối vẫn phức tạp, có khả năng gây ra nhiều trì hoãn.

Khi viện trợ đến, hiệp hội chữ thập đỏ Ấn Độ, tổ chức hợp tác chặt chẽ với chính phủ đứng ra nhận. Theo bộ y tế Ấn, hội chữ thập đỏ làm việc với hải quan để phê duyệt hàng hóa, và hải quan đang "làm việc 24/7 để nhanh chóng theo dõi và thông quan hàng hóa khi đến nơi".

Sau khi thông quan, số hàng hóa được giao cho bộ y tế và một nhà sản xuất sản phẩm chăm sóc sức khỏe thuộc sở hữu của chính phủ có tên là HLL Lifecare, chuyên vận chuyển hàng viện trợ.

Nhưng đó là một vấn đề hậu cần lớn vì "các vật tư từ nước ngoài đến với số lượng, thông số kỹ thuật khác nhau và vào những thời điểm khác nhau", bộ cho biết hôm 4/5. Theo cơ quan này, một số vấn đề có thể nảy sinh: trong nhiều trường hợp, loại hoặc số lượng hàng viện trợ không khớp với danh sách do nhà quyên góp nước ngoài cung cấp.

Các nhà chức trách sau đó phải dành thời gian quý báu để "hòa giải (sự khác biệt) tại sân bay" trong khi số viện trợ ngồi im một chỗ. Chỉ khi các giấy tờ cập nhật chính xác, họ mới tiến hành phân phối được.

Bên cạnh đó, Ấn Độ là nước diện tích lớn, nơi sinh sống của 1,3 tỷ người. Trong khi phần lớn viện trợ nước ngoài đang được chuyển đến New Delhi - có nghĩa là phần lớn viện trợ sau đó phải được phân phối lại cho các bang ở xa. 

Không rõ có bao nhiêu viện trợ vẫn đang được xử lý, nhưng trong tuần này, những hình ảnh nguồn cung cấp đến nơi cũng đã xuất hiện.

Lực lượng không quân Ấn Độ đã vận chuyển "lô đầu tiên" gồm 450 bình oxy từ Vương quốc Anh đến Chennai hôm 4/5, theo hải quan thành phố. Trong khi đó, 350 máy tạo oxy từ Hong Kong sẽ được gửi đến Mumbai vào thứ Tư.

Trong khi quá trình tìm kiếm và phân phối viện trợ vẫn đang diễn ra, Ấn Độ cũng phải tăng cường nỗ lực để sản xuất oxy trong nước. Các nhà chức trách liên bang tuyên bố có đủ nguồn cung cấp để đáp ứng nhu cầu các bang.

Bên cạnh nguồn viện trợ, các biện pháp tăng nguồn cấp oxy như thiết lập nhà máy, vận chuyển bằng đường sắt,... đã được thực hiện. 

Nhưng cho đến khi nhận oxy, bệnh nhân không còn cách nào khác là phải chờ đợi, lo sợ về tính mạng của mình.