Trở thành tiến sỹ chỉ tốn thời gian, không hiệu quả thực tế

Theo The Economist, ở nhiều quốc gia, bằng tiến sỹ là yêu cầu cơ bản trong giới học thuật được trao cho người có nghiên cứu độc lập.

Quá nhiều tiến sỹ

Các yêu cầu để hoàn thành một luận án tiến sỹ rất khác nhau giữa các quốc gia, các trường đại học. Có người phải mất 2 năm làm luận án thạc sỹ trước. Một số người chỉ nghiên cứu để hoàn thành bằng tiến sỹ trong khi có những người vừa nghiên cứu vừa tham gia đào tạo.

Một luận án có thể hàng chục trang đối với toán học, hoặc hàng trăm trang về lịch sử và để lấy được bằng tiến sỹ, có những người mới hơn 20 tuổi nhưng cũng có những tiến sỹ hoàn thành luận án khi đã ở tuổi 40.

Theo The Economist, điều mà nhiều nghiên cứu sinh thấy có điểm chung là sự không hài lòng và cho rằng công việc mà họ đang làm là 'lao động nô lệ'. Làm việc 10 giờ mỗi ngày, 7 ngày trong tuần với thù lao thấp và triển vọng cũng không mấy sáng sủa.

Theo đuổi bằng tiến sỹ không phải là vấn đề mới trong xã hội nhưng vấn đề đáng quan tâm là việc đào tạo nhiều tiến sỹ nghiên cứu. Trong khi đó, tiến sỹ ở các lĩnh vực pháp luật, kinh doanh và y học có giá trị rõ ràng hơn.

Hiện nay, The Economist cho rằng có quá nhiều tiến sỹ được ra lò và nhiều công việc không liên quan đến tấm bằng này. Trong khi đó, nhiều chủ doanh nghiệp phàn nàn các tiến sỹ bị thiếu rất nhiều kỹ năng và họ không được đào tạo những điều cần thiết.

Năm 1970, nước Mỹ đào tạo ra 1/2 nghiên cứu sinh của toàn thế giới và 1/2 số tiến sỹ về khoa học và công nghệ. Từ đó, số lượng tiến sỹ được đào tạo tăng gấp đôi, lên đến 64.000 tiến sỹ.

Ngoài Mỹ, còn có hàng loạt nước OECD cũng đuổi theo về số lượng tiến sỹ như Mexico, Tây Ban Nha, Ý và Slovakia.

Thù lao ít ỏi

Nhiều trường đại học phát hiện ra, các nghiên cứu sinh là lực lượng lao động giá rẻ, năng động và nhanh chóng hoàn thành công việc. Các nghiên cứu sinh có thể làm việc hiệu quả hay giảng dạy mà không cần thù lao nhiều như các giảng viên khác.

Tại Đại học Yale của Mỹ, nghiên cứu sinh trợ giảng làm việc 9 tháng kiếm được 20.000 USD trong khi đó, một giáo sư có thể kiếm tới 109.000 USD/năm.

The Economist cho biết, hiện nay, số lượng tiến sỹ đào tạo được đã vượt qua nhu cầu giảng viên của các trường đại học. Trong giai đoạn từ 2005-2009, Mỹ đào tạo 100.000 tiến sỹ và việc dùng họ để giảng dạy trong các trường đại học làm giảm nhu cầu tuyển dụng giảng viên dài hạn.

Trong khi đó, ở Canada năm 2007 đào tạo được 4.800 tiến sỹ nhưng nhu cầu giảng viên đại học chỉ vào khoảng 2.616 người. Theo The Economist, chỉ những nước đang phát triển như Trung Quốc hay Brazil mới thiếu tiến sỹ.

Tại Canada, khi tiến sỹ được ký hợp đồng làm sau tiến sỹ (postdoc), họ được trả khoảng 38.600 USD/năm hay ít hơn, bằng mức lương trung bình của một công nhân xây dựng.

Ở Mỹ, 57% nghiên cứu sinh lấy được bằng tiến sỹ sau 10 năm. Cũng từng đó năm, nghiên cứu sinh thuộc lĩnh vực xã hội nhân văn (thường phải tự trả tiền để học TS), mới lấy được bằng.

Nghiên cứu ở một trường đại học tại Mỹ đã chỉ ra rằng, những người không lấy được bằng không phải vì họ kém thông minh mà do có ít tiền, tương lai công việc không tốt hay người hướng dẫn tồi.

Trong khi đó, báo cáo của OECD cho thấy sau khi có bằng tiến sỹ, hơn 60% tiến sỹ ở Slovakia và hơn 45% ở Bỉ, Cộng hòa Séc, Đức và Tây Ban Nha vẫn chỉ có hợp đồng tạm thời. Khoảng 1/3 tiến sỹ ở Áo có công việc không liên quan đến bằng tiến sỹ của mình. Ở Hà Lan, tỉ lệ này là 21%.

Lãng phí thời gian

Tiến sỹ Schwartz, nhà vật lý học ở New York cho rằng, các kỹ năng học được trong quá trình làm nghiên cứu sinh có thể dễ dàng thu được thông qua các khóa học ngắn hơn nhiều.

30 năm trước các công ty ở phố Wall tuyển một số nhà vật lý để làm các công việc tính toán, phân tích. Tuy nhiên, ngày nay có rất nhiều khóa học dạy toán nâng cao cho lĩnh vực tài chính.

Khoảng 1/3 số tiến sỹ ở Anh thú nhận rằng họ làm tiến sỹ vì muốn trở thành người đi học và trốn tránh việc đi làm, theo The Economist.

Các nhà khoa học có thể dễ dàng có học bổng hơn và mục đích cuối cùng của họ vẫn là được ở lại trường đại học.

Một nghiên cứu cho thấy rất nhiều tiến sỹ gặp khó khăn khi ứng dụng kỹ năng của họ ra ngoài thị trường việc làm. Viết các báo cáo thí nghiệm, thuyết trình về một vấn đề, nghiên cứu về văn học trong 6 tháng thật là một điều vô bổ trong một thế giới nơi kiến thức được trình bày một cách đơn giản đối với số đông độc giả.

Nhiều trường đại học phải đào tạo nghiên cứu sinh những kỹ năng mềm như truyền thông và cách làm việc theo nhóm, điều có thể có ích trong thị trường lao động.

Tuy nhiên, có thể thấy rằng những người đã tốt nghiệp tiến sỹ luôn thuộc hàng thông minh nhất trong tầng lớp của mình và họ làm tốt những gì được giao.