“Với bất cứ cầu thủ Liên Xô nào, Luzhniki là sân đấu lớn nhất trên bình diện quốc gia, nó giống như Nhà hát Bolshoi với opera hay ballet”, hậu vệ Evgeny Lovchev, người từng đấu cho tuyển Liên Xô tại World Cup 1970 ở Mexico, nói với FIFA.
Luzhniki sẽ là trái tim của bóng đá thế giới sau đây 3 ngày khi World Cup 2018 chính thức khai mạc trên đất Nga.
Luzhniki vốn là vùng đất trũng ở khu vực ngoại ô phía tây nam Moscow, nơi người dân trồng dưa leo và dâu tây. Từ Luzhniki có nghĩa là “đồng cỏ” để nói về vùng đầm lầy tự nhiên của khu vực này.
Quyết định xây sân vận động lớn nhất nước Nga được đưa ra sau khi đoàn thể thao Liên Xô thi đấu thành công ở Thế vận hội mùa Hè Helsinki năm 1952 với 71 huy chương (22 HCV) và xếp hạng 2 toàn đoàn. Sân được xây vào giai đoạn 1955-1956 với các vật liệu xây dựng đưa về từ Leningrad, Armenia, Ukraine, Riga và Kaunas, Minsk, Siberia… Và được đặt tên là sân vận động Trung tâm Lenin.
Sân có sức chứa 103.000 ghế. Người ta tính, nếu mỗi chiếc ghế với độ rộng 40cm đó được xếp thành hàng thẳng thì chiều dài sẽ là hơn 40km, gần bằng chiều dài của đường chạy marathon.
Năm 1980, giữa bầu không khí căng thẳng của Chiến tranh Lạnh, hình tượng chú gấu Misha nhỏ lệ trong bế mạc Thế vận hội mùa Hè lần thứ XXIII tại sân vận động Trung tâm Lenin khiến cả thế giới thổn thức.
Nhưng cũng chỉ 2 năm sau, nơi đây được ví như nghĩa địa của bóng đá.
Thứ Bảy, ngày 20/10/1982 ở Moscow, trời lạnh giá, đầy gió và tuyết. Spartak Moscow tiếp HFC Haarlem của Hà Lan tại Luzhniki trong khuôn khổ Cup UEFA. Đội chủ nhà mở tỷ số và duy trì lợi thế đó cho đến gần cuối trận. Nhiều CĐV bắt đầu lục tục ra về. Tuy nhiên, bàn thắng nâng tỷ số lên 2-0 cho đội nhà ở vào những phút bù giờ hiệp hai như khiến họ phấn khích hẳn. Hàng trăm người lũ lượt kéo nhau ào trở lại sân định ăn mừng, dẫn đến cảnh chen lấn với dòng người đang đổ ra.
Vì lý do an ninh, chỉ có một lối ra duy nhất được sử dụng tại khu khán đài phía Đông của sân Luzhniki lúc đó. Cảnh sát không cho phép mở thêm các cửa thoát khác, bất chấp những tiếng kêu gào thảm thiết đến chói tai. Hệ quả là hàng trăm người đã thiệt mạng.
Giới chức lúc đó vì nhiều lý do đã tìm mọi cách bưng bít thông tin. Mãi đến năm 1989, họ mới xác nhận tấn thảm kịch kể trên. Trong một số báo cáo chính thức, số người chết chỉ là 66, nhưng theo những điều tra gần đây con số lớn hơn rất nhiều, ước chừng khoảng 340 người chết. Nếu con số này là xác thực, đây có lẽ làm thảm họa kinh hoàng nhất của bóng đá thế giới.
Năm 2008, Luzhniki là nơi Manchester United đăng quang vô địch Champions League sau khi đánh bại Chelsea trên chấm luân lưu.
Để chuẩn bị cho World Cup 2018, Luzhniki một lần nữa được phục dựng. Nga đã dành 5 năm cải tạo sân vận động Luzhniki để chuẩn bị cho World Cup Nga 2018. Một trong những ưu tiên hàng đầu là giữ được mặt tiền lịch sử của sân vận động, nơi đã trở thành hình ảnh biểu tượng của Moskva.
Bên trong sân, đường chạy điền kinh được dời đi, cỏ được điều chỉnh và thêm hai lớp. Sức chứa của Luzhniki tăng từ 78.000 lên 81.000 người. Trong đó có 300 chỗ ngồi được trang bị cho người khuyết tật. Ghế ngồi khán giả và khán đài sẽ có lớp phủ chống phá hoại.
Mái che khán đài cũng được kéo dài 11m, làm bằng một loại polycarbonate hiện đại. Sân còn trang bị thêm hệ thống sưởi ấm để tổ chức các trận đấu trong mùa đông.
Sau World Cup 2018, Luzhniki sẽ là sân vận động hiếm hoi cùng với sân Olimpico của Rome, Olympiastadion của Munich, Stade de Frane ở Paris và sân Wembley cũ của London từng tổ chức cả chung kết World Cup, chung kết UEFA/Champions League và sân vận động chính của Thế vận hội mùa hè.
Ngày 14/6 tới đây, khi trái bóng Telstar 18 lăn trên mặt cỏ Luzhniki, nước Nga sẽ đi vào lịch sử khi là quốc gia Đông Âu đầu tiên tổ chức World Cup.
>>> Đọc thêm: Các chuyên gia bóng đá Anh dự đoán nhà vô địch World Cup 2018
Bình luận