Nông thôn Ấn Độ bất lực với 'cơn sóng thần' COVID-19

Làn sóng COVID-19 ở Ấn Độ đang lan rộng ra bên ngoài các thành phố lớn: các quận nông thôn ở ít nhất 10 bang ghi nhận số ca nhiễm và người chết vì dịch bệnh tăng đột biến trong tháng 4. Theo dữ liệu của "How India Lives” trong tháng trước, các quận nông thôn ở Ấn Độ lần đầu tiên ghi nhận số người chết vì COVID-19 nhiều hơn so với các quận thành thị, mặc dù tổng số ca nhiễm tại các khu vực thành thị vẫn cao hơn.

Theo Ngân hàng Thế giới, có tới hơn 65% người dân Ấn Độ sống ở các quận nông thôn. Tuy nhiên, chỉ có 37% số giường bệnh tại các bệnh viện công ở khu vực này, nghĩa là cứ 10.000 người dân ở nông thôn thì mới có 3,2 giường bệnh, theo hồ sơ Y tế Quốc gia Ấn Độ năm 2019.

Với tình trạng thiếu thốn nghiêm trọng nhân lực và thiết bị y tế, các vùng nông thôn của Ấn Độ gần như không có khả năng chống chọi trước làn sóng lây nhiễm mới.

Nông thôn Ấn Độ bị tấn công

Làn sóng đại dịch COVID-19 đầu tiên ở Ấn Độ năm 2020 chỉ giới hạn ở các thành phố đông dân cư, nhưng làn sóng thứ hai vào năm 2021 đang tàn phá những vùng nông thôn vốn thiếu thốn nguồn lực y tế công cộng.

Do ở địa phương không cung cấp các dịch vụ y tế khẩn cấp, nhiều dân làng mắc bệnh phải lên thành phố, thậm chí là sang bang khác, để xin được chữa trị. Theo nhà tư vấn sức khỏe cộng đồng Bharti Sharma, tài liệu báo cáo cho thấy người dân nông thôn mắc COVID-19 dễ gặp rủi ro hơn vì họ không thể nhanh chóng được chăm sóc sức khỏe.

Nhà dịch tễ học Prabhat Jha của Ấn Độ cho biết một thực tế ngược đời rằng nhiều người ở thành phố cũng đang đổ về nông thôn để trốn dịch. Những người này vô tình làm lây lan COVID-19 ở những nơi họ đi qua và đẩy người dân nông thôn ở địa phương vào tình cảnh nguy hiểm.

"Hàng nghìn người đã chạy trốn thành phố tới các ngôi làng ở nông thôn, chúng tôi có thể sự đoán số người chết (vì COVID-19) sẽ tăng mạnh, nhưng không thể chắc chắn con số này sẽ lớn đến mức nào", ông Jha nói.

Lễ hội Maha Kumbh Mela

Hiện các khu vực nông thôn ở bang Maharashtra ở phía Tây Ấn Độ, gần với trung tâm kinh tế Mumbai, phải chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ đại dịch. Số ca nhiễm mới ghi nhận ở các khu vực này lớn hơn ở các khu đô thị cùng bang.

Các Rajasthan và Uttar Pradesh cũng đang báo cáo số ca mắc COVID-19 ở các vùng nông thôn tăng đột biến. Cùng với đó là miền Tây Bengal, nơi dịch bệnh bùng phát mạnh sau cuộc bầu cử cấp bang mới kết thúc gần đây.

Báo cáo từ các quan chức sở y tế ở bang Madhya Pradesh cho biết một lượng lớn dân làng ở nông thôn đang di chuyển đến bệnh viện trong những thành phố xa xôi như Bhopal và Indore.

Các chuyên gia giải thích sự gia tăng ca nhiễm ở các bang này phần lớn đều bắt nguồn từ những người trở về từ lễ hội Maha Kumbh Mela. Đây là sự kiện lớn ở Ấn Độ quy tụ hơn 9 triệu người hành hương, lễ hội đã phải nhận nhiều chỉ trích vì vi phạm các hạn chế chống dịch.

Vì đâu dịch bệnh vượt tầm kiểm soát?

Lễ hội Maha Kumbh Mela của Ấn Độ được coi là cuộc tụ họp lớn nhất của người Hindu trên thế giới. Sự kiện này diễn ra mỗi 12 năm một lần tại 4 địa điểm hành hương ở Ấn Độ. Năm nay, lễ hội vẫn được tổ chức trực tiếp tại thành phố linh thiêng Haridwar, bất chấp các khuyến cáo về đại dịch COVID-19. Maha Kumbh Mela nghiễm nhiên trở thành điểm lây lan lý tưởng của virus SARS-CoV-2.

Một nguyên nhân khác dẫn đến sự bùng phát dịch bệnh ở nông thôn là do người dân ở các khu vực này tin rằng đại dịch đã qua và COVID-19 là một căn bệnh ở thành thị. Vì vậy, các triệu chứng COVID-19 thường bị dân làng hiểu nhầm là một dạng bệnh khác. Chỉ đến khi tình hình dịch trở nên căng thẳng, họ mới dần ý thức được mức độ nghiêm trọng của căn bệnh này.

“Khi tình trạng lây nhiễm gia tăng trong làn sóng COVID-19 thứ hai, dân làng đã bắt đầu nhận ra mức độ nghiêm trọng của đại dịch và tìm cách để được điều trị”, bà Anand Karia, quan chức thuộc Phái bộ Y tế Nông thôn Quốc gia Ấn Độ, cho biết.

Chiến dịch xét nghiệm hàng loạt

Hôm 5/5, trước sự gia tăng theo cấp số nhân của các ca nhiễm tại bang Uttar Pradesh, chính quyền địa phương đã phát động một chiến dịch xét nghiệm kéo dài 5 ngày để phát hiện sớm COVID-19 ở các bệnh nhân trong làng.

Ông Manoj Verma, một bác sĩ ở Uttar Pradesh, cho biết dù chính quyền tích cực vận động, dân làng vẫn chưa hưởng ứng mạnh do lo sợ bị nhiễm bệnh ở các trung tâm xét nghiệm.

Chiến dịch sẽ diễn ra tại tất cả 97.000 ngôi làng trong tiểu bang. Đội ngũ nhân viên y tế được phân công đi từng nhà để hỗ trợ người dân.

Hiện cả nước Ấn Độ đang điêu đứng trước làn sóng COVID-19 thứ hai, dù chính phủ dự báo đỉnh điểm của đợt dịch vẫn còn ở phía trước. Theo dữ liệu của bộ Y tế Ấn Độ, trong 24 giờ qua nước này tiếp tục ghi nhận thêm kỷ lục về dịch bệnh với hơn 400.000 ca nhiễm mới và hơn 4.000 người chết.

Ngay cả ở thủ đô New Delhi, cơ sở y tế cũng không đáp ứng được nhu cầu của người dân. Vì không đủ xe cấp cứu, các nhà chức trách thành phố thậm chí phải sử dụng xe kéo ba bánh làm xe cứu thương tạm thời cho bệnh nhân COVID-19.

Do số người chết trong đại dịch quá lớn, các lò hỏa táng phải liên tục hoạt động hết công suất còn nơi chứa tro cốt thì quá tải.

"Tủ chứa của chúng tôi đã đầy và không thể nhận thêm tro cốt nữa. Chúng tôi từng tiếp nhận khoảng 40 thi thể người chết vì COVID-19 mỗi ngày, nhưng giờ gia đình của người đã khuất được yêu cầu đưa tro cốt của họ rời đi trong ngày", Pankaj Sharma, quản lý một lò hỏa táng tại New Dehil, nói.

Hôm 5/5, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar thừa nhận hệ thống chăm sóc sức khỏe của nước này còn nhiều thiếu sót.

“Rất dễ để nói xuông rằng chúng ta nên đầu tư nhiều hơn (vào y tế). Nhưng với cương vị một quan chức chính phủ, tôi có thể khẳng định nhiệm vụ này không hề dễ dàng”, ông Jaishankar nói.