Việc Tổng thống Trump bổ nhiệm một loạt tướng quân đội vào nội các và các vị trí an ninh quốc gia từng làm dấy lên lo ngại về việc quân sự hóa một chính phủ dân sự. Dù vậy, mỗi tướng quân đội cần có sự phê duyệt của quốc hội để phục vụ trong nhánh hành pháp, theo Fortune.
Ngoại trừ tướng Michael Flynn – cố vấn của ông Trump mới nhận tội vì nói dối FBI và đang chờ kết án – 3 tướng quân đội khác nắm giữ các vị trí trong chính quyền Trump thường được xem là “những người lớn trong phòng”. Với kỷ luật quân đội, kinh nghiệm quản lý nhân sự và tương tác với những cấp cao nhất của chính phủ, họ thường đứng ở thế đối lập với các siêu triệu phú, tỷ phú, những đại diện chiến dịch mà ông Trump bổ nhiệm vào các vị trí then chốt khác.
Dưới đây là “những vị tướng” mà ông Trump từng ca ngợi những ngày đầu nhậm chức giờ đều sẽ rời khỏi bộ máy của ông.
Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis
Ông Mattis thông báo từ chức vào ngày 20/12/2018 sau khi Tổng thống Trump đột ngột quyết định rút quân đội Mỹ khỏi Syria, nói cuộc chiến chống ISIS thành công và trọn vẹn. Mặc dù thư từ chức không đưa ra bất kỳ lời chỉ trích trực tiếp nào đối với tổng thống, ông Mattis đã bày tỏ quan điểm của mình về các liên minh và quan hệ đối tác, mâu thuẫn với chiến lược thay đổi thất thường của Trump. Trong thư không có lời khen ngợi nào dành cho lãnh đạo Nhà Trắng.
Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Tổng thống Donald Trump. (Ảnh: Leah Millis/Reuters)
Ông Trump ngược lại chọn cách dành lời khen ngợi mạnh mẽ cho Mattis trong dòng trạng thái trên Twitter.
"Tướng Jim Mattis sẽ nghỉ hưu, với sự khác biệt, vào cuối tháng 2, sau khi phục vụ trong vị trí Bộ trưởng Quốc phòng của tôi trong hai năm qua.
Trong nhiệm kỳ của Jim, những tiến bộ to lớn đã được thực hiện, đặc biệt là đối với việc mua thiết bị chiến đấu mới. Tướng Mattis là một sự trợ giúp đắc lực đối với tôi khi khiến cho các đồng minh và những nước khác phải trả phần nghĩa vụ quân sự của họ. Tôi vô cùng cảm ơn Jim vì sự phục vụ của ông ấy." - ông Trump viết.
Dù vậy, trong thư ông James Mattis chỉ dùng từ "từ chức" mà không nhắc đến từ "nghỉ hưu" nào.
Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly
Ông John Kelly được bổ nhiệm ban đầu với tư cách Bộ trưởng An ninh Nội địa, giám sát một lệnh cấm nhập cư đáng chú ý được cho là chưa có sự chuẩn bị kĩ càng, khiến các sân bay rối tung trên toàn nước Mỹ khi lệnh cấm có hiệu lực. Các cuộc biểu tình lớn nổ ra. Một phiên bản giới hạn hơn của lệnh cấm cuối cùng đã có hiệu lực vào giữa năm 2018.
Ông Trump chọn ông Kelly làm Chánh văn phòng vào tháng 7/2017 sau khi Reince Priebus, một quan chức Cộng hòa lâu năm ra đi. Kelly được coi là một người có ảnh hưởng vững chắc và mạnh mẽ, có những lời khuyên mà ông Trump cần.
Tướng Kelly bắt đầu thực hiện những trật tự mới lên lịch trình của Phòng Bầu dục và Tổng thống Trump, thay đổi từ hệ thống rối loạn trước đây, khi mọi người ra vào mà không có cuộc hẹn, đôi khi vào trong khi đang có cuộc họp khác. Ông đảm bảo rằng cửa Phòng Bầu dục thường đóng.
Dù vậy, John Kelly được cho là có xích mích liên tục với con gái và con rể của Trump, Ivanka và Jared Kushner, những người đảm nhiệm vị trí cố vấn. Bên cạnh đó, ông Trump thường sử dụng Kelly như người sẽ thông báo cho các quan chức khác rằng họ bị sa thải.
Theo Fortune, sự ra đi của John Kelly được một số nguồn tin cho là chuyện sớm muộn, dù thông qua từ chức hay sức ép từ Tổng thống. Tình hình càng trở nên căng thẳng khi Kelly bảo vệ Bộ trưởng Nhân viên Nhà Trắng Rob Porter, được coi là trợ lý không thể thiếu đối với Trump, trước những cáo buộc bạo hành.
Mới gần tháng 7, dường như ông Trump và Kelly còn thống nhất để Kelly duy trì vị trí đến năm 2020, thậm chí đến 2024 nếu Trump được bầu vào nhiệm kỳ thứ hai. Nhưng sau đó vào ngày 8/12, ông Kelly tuyên bố sẽ rời vị trí vào cuối năm 2018.
Cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn
Flynn bị cựu Tổng thống Obama buộc phải rời khỏi Cơ quan Tình báo Quốc phòng năm 2014, được cho là do phong cách quản lý khắc nghiệt. Ông điều hành công ty tư vấn riêng với con trai - nơi có hoạt động chấp nhận các khoản phí từ các công ty có liên quan đến Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông đóng vai trò là một nhà vận động mạnh mẽ cho Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống, thường dẫn đầu cuộc vận động "nhốt bà ta lại" đối với Hillary Clinton vì cáo buộc xử lý sai dữ liệu bí mật và một số tuyên bố chưa được chứng minh khác.
Ông Flynn chấp nhận vị trí cố vấn an ninh quốc gia vài ngày sau cuộc bầu cử thành công của ông Trump, nhưng đã từ chức dưới áp lực khi mới chỉ nhậm chức 24 ngày, khi có thông tin ông đã nói dối Phó Tổng thống Mike Pence về việc liên lạc với Đại sứ Nga, khiến ông Pence có những tuyên bố công khai không chính xác.
Bên cạnh đó, Flynn đã nói dối FBI trong quá trình điều tra các tuyên bố của mình. Ông nhận tội vào tháng 12/2017 và đồng ý hỗ trợ cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về khả năng can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống.
Ngày 18/12/2018, thẩm phán hoãn tuyên án Flynn để chờ các khuyến nghị thêm từ nhóm cố vấn đặc biệt.
Cố vấn an ninh quốc gia H.R. McMaster
McMaster kế nhiệm vị trí của Flynn với tư cách là cố vấn an ninh quốc gia, và vẫn là một sĩ quan quân đội tích cực trong suốt thời gian này. McMaster đã cố gắng đẩy ra khỏi Nhà Trắng những nhân sự có định hướng chủ nghĩa dân tộc do cố vấn Steve Bannon đưa vào. Điều này dẫn đến những lời kêu gọi ông McMaster từ chức không lâu sau khi ông nhậm chức.
McMaster cuối cùng quyết định rời khỏi vị trí vào tháng 4/2018 và nghỉ hưu khỏi quân đội không lâu sau đó.
Bình luận