Liên tục vô địch Robocon Châu Á - Thái Bình Dương, sao công nghiệp VN vẫn đi sau thế giới hàng thế kỷ?

Trả lời PV VTC News, Thạc sĩ Lê Hoàng Anh - Trưởng ngành Công nghệ kỹ thuật Điều khiển và Tự động hóa, kiêm Phó trường đoàn Robocon trường Đại học Lạc Hồng đã lý giải những thắc mắc khi ĐH Lạc Hồng liên tiếp giành thắng lợi lớn ở Robocon Châu Á Thái Bình Dương.

- Có ý kiến cho rằng Robocon là cuộc thi do Hiệp hội Phát thanh Truyền hình Thái Bình Dương tổ chức nên không uy tín. Ông nghĩ gì về vấn đề này?

Nếu tìm hiểu thông tin về Hiệp hội Phát thanh Truyền hình Thái Bình Dương trên mạng internet, độc giả sẽ biết được đây là một tổ chức phi chính phủ được thành lập năm 1964 với hơn 150 thành viên ở 55 nước. Trong đó có những thành viên liên kết ở châu Âu và Bắc Mỹ.

Thành viên phải là các tổ chức phát thanh, truyền hình được chính phủ cho phép hoạt động, cung cấp chương trình tự do cho công chúng,... Cá nhân không thể là thành viên của tổ chức này.

Với những thông tin cụ thể và chính thức của tổ chức này được công bố rộng rãi trên toàn thế giới, thì ý kiến cho rằng tổ chức này không uy tín là không có cơ sở và không chính xác.

- Còn về ý kiến cho rằng các đội thi Robocon thường mua các thiết bị kỹ thuật ở nước ngoài về, sau đó lập trình lại cho phù hợp với cuộc thi?

Một robot bao gồm 3 yếu tố chính: Cơ khí, mạch điện điều khiển và chương trình điều khiển. Về phần khung cơ khí, robot được chế tạo từ các thanh vật liệu như inox, nhôm… Những vật liệu này hiện nay được bán rộng rãi tại thị trường Việt Nam.

Về mạch điện điều khiển với kiến thức được đào tạo cho sinh viên các ngành kỹ thuật tại các trường đại học hiện nay, các sinh viên đã có đủ kiến thức để tự thiết kế và đặt hàng gia công các bo mạch điều khiển tại các công ty ở Việt Nam. Nhưng để có được những linh kiện lắp ráp trên các bo mạch này, hiện tại Việt Nam chúng ta chưa thể sản xuất được mà đa phần các chip phải nhập từ nước ngoài.

Còn chương trình điều khiển phụ thuộc vào kết cấu của robot, yêu cầu của cuộc thi nên chắc chắn là phần này phải do sinh viên tham gia cuộc thi mới hiểu và xây dựng được, các hãng sản xuất và bán chip không thể cung cấp phần này cho người sử dụng.

Như vậy, dù một đội giành chức vô địch cuộc thi này hay một đội bị loại ngày từ vòng thi khu vực thì khối lượng công việc, hàm lượng chất xám mà các thành viên tham gia phải đầu tư là rất lớn. Chỉ vật liệu sử dụng để chế tạo robot là các sinh viên không tự sản xuất được thôi.

- Trong nhiều năm trở lại đây, nhiều trường ĐH lớn như Bách Khoa HN, Bách Khoa TP.HCM... bỏ thi, vì nguyên nhân quá tốn kém. Vậy theo ông, cuộc thi có còn công bằng không? 

Về việc một số trường đại học không tham gia vào cuộc thi này do tốn nhiều kinh phí, theo tôi hai vấn đề các trường bỏ thi do thiếu kinh phí và tính công bằng của cuộc thi không liên quan đến nhau.

Việc không tham gia cuộc thi có thể là do kinh phí đầu tư vào cuộc thi quá lớn, đó là vấn đề riêng của từng trường. Còn việc giữ công bằng cho cuộc thi phụ thuộc vào ban tổ chức, phụ thuộc vào chủ đề và luật thi đấu.

Với sự phát triển công nghệ hiện nay trên thế giới, để có thể chế tạo thành công một robot hoạt động độc lập và tự động hoàn toàn rất tốn kém. Với một đội tham dự cuộc thi robocon, nhà trường cũng phải đầu tư khoảng 100 triệu đồng.

- Đội tuyển Robocon Việt Nam vô địch nhiều như thế liệu có phải do các nước khác không quá mặn mà với cuộc thi này?

Đội Việt Nam giành được chức vô địch nhiều lần tại cuộc thi này cơ bản là do Việt Nam đã tổ chức rất thành công giải đấu trong nước giữa các trường đại học, với hơn 100 đội đến từ 20 trường đại học khác nhau đã tạo ra môi trường cạnh tranh và sáng tạo rất phong phú.

Về việc đầu tư của các đội đến từ các nước khác theo tôi vẫn không có gì thay đổi. Các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Indonesia luôn là các đội rất mạnh về công nghệ tại cuộc thi này.

- Theo ông, đâu là yếu tố khiến trường Lạc Hồng vượt qua các đối thủ mạnh trên thế giới giật ngôi vô địch nhiều năm?

Nhà trường xác định cuộc thi này là một sân chơi rất bổ ích cho các bạn sinh viên đang theo học các ngành kỹ thuật, là cơ hội để các bạn kiểm chứng những kiến thức đã được học trên mô hình thực tế.

Cuộc thi này cũng như một bài tập thực hành lớn, tạo môi trường để sinh viên cạnh tranh, sáng tạo và giao lưu với sinh viên đến từ các quốc gia khác nhau.

Thứ hai là công tác tổ chức giải đấu ở cấp độ nhà trường chặt chẽ từ khâu thành lập các đội, tổ chức các khóa đào tạo, tổ chức cuộc thi ý tưởng, cuộc thi chế tạo thử nghiệm các cơ cấu chính của robot, quản lý và hỗ trợ thiết bị chế tạo.

Thứ ba là sự kế thừa khi trong đội luôn có các thành viên là sinh viên năm nhất hoặc hai. Và cuối cùng cũng là yếu tố quyết định, đó chính là sự đam mê của các bạn sinh viên, nếu không có đam mê các bạn sinh viên sẽ không thể quên ăn, quên ngủ ma tham gia chế tạo robot được.

- Những sinh viên chiến thắng ở cuộc thi Robocon có nhận được sự ưu ái từ các nhà tuyển dụng hay ra trường họ vẫn phải bơi?

Thành viên các đội vô địch của trường thật ra cũng chỉ là những bạn sinh viên bình thường theo học các ngành kỹ thuật, không thật sự là các tài năng. Các bạn chỉ có một chút kiến thức về các lĩnh vực liên quan đến chế tạo robot, thêm vào đó là môi trường thuận lợi và đặc biệt là sự đam mê đã giúp các bạn giành được kết quả cao tại cuộc thi này.

Vì vậy, khi tốt nghiệp những sinh viên này cũng phải trải qua những thử thách của các nhà tuyển dụng, có chăng các bạn sinh viên đã tham gia chế tạo robot thì có lợi thế hơn về kinh nghiệm tiếp xúc với các thiết bị chuyên ngành thực tế trong quá trình chế tạo, được rèn luyện trong môi trường cạnh tranh và khả năng làm việc nhóm cao.

Đã có những doanh nghiệp như công ty Fujikura tại khu công nghiệp Loteco đã đưa tiêu chí ưu tiên các ứng viên tham gia robocon vào trong yêu cầu tuyển dụng nhân sự của họ.

Số lượng các bạn sinh viên trưởng thành từ cuộc thi này hiện đang làm việc cho các công ty và tập đoàn lớn trong và ngoài nước rất nhiều.

- Nhiều người thắc mắc sinh viên Việt Nam giỏi như thế, chiến thắng cả các nước có nền công nghiệp mạnh nhất nhì thế giới, vậy tại sao nền công nghiệp Việt Nam, tự động hóa ở Việt Nam vẫn trong tình trạng yếu kém, đi sau thế giới cả thế kỷ?

Phải khẳng định lại một lần nữa là sinh viên Việt Nam không hề thua kém các nước về tư duy và sự thông minh. Bằng chứng là có rất nhiệu sinh viên đã khẳng định được tên tuổi của mình khi đi du học ở nước ngoài, hoặc có những phát minh sáng chế tại các nước phát triển.

Còn tại sao nền công nghiệp và tự động hóa ở Việt Nam lại yếu kém, theo đánh giá của cá nhân tôi là do nền công nghiệp của chúng ta chủ yếu tập trung vào việc gia công sản phẩm cho các doanh nghiệp nước ngoài. Hầu hết các dây chuyền công nghệ của các công ty được nhập khẩu từ các nước phát triển như Mỹ, Nhật, Đức.

Đội ngũ kỹ thuật tại Việt Nam chủ yếu làm công việc vận hành và bảo trì. Rất ít người được làm trong lĩnh vực chế tạo. Bên cạnh đó, không có khả năng cạnh tranh về công nghệ với các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực tự động hóa để có thể làm chủ lĩnh vực này, và bán các sản phẩm với các doanh nghiệp tầm cỡ quốc tế như Panasonic, Mitsubitshi, Seimens...

Mặt khác giá lao động chân tay tại thị trường Việt Nam còn khá rẻ, đây cũng làm một yếu tố hạn chế sự phát triển nên công nghiệp tự động hóa.

- Những con robot chiến thắng trong cuộc thi có được ứng dụng trong thực tiễn không thưa ông? 

Rất nhiều người đặt câu hỏi này khi theo dõi cuộc thi. Trước hết, mọi người nên tìm hiểu về cuộc thi robocon, đây là cuộc thi chế tạo robot để giải quyết các đề bài do luật thi yêu cầu.

Yêu cầu của cuộc thi này không phải là một ứng dụng trong thực tiễn. Điều này chứng tỏ rằng xã hội hãy đặt ra một đề bài đi ví dụ như cần một robot rửa chén, cần một robot lau nhà, hay chế tạo một robot nấu ăn thì các bạn sinh viên của chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra được các giải pháp hiệu quả nhất.

- Xin cảm ơn ông!

Video: Việt Nam vô địch Robocon châu Á - Thái Bình Dương 2017