Là Tiến sĩ, Trưởng khoa Sân khấu vì sao NSƯT Bùi Như Lai đồng ý đóng vai phụ?

Người ta thường nói "Huấn luyện viên thì không ra sân”, vì “ra sân” là phô bày hết thực lực, sẽ phải đối diện với những khen chê hoặc thiếu sót của chính mình, thế nhưng với NSƯT Bùi Như Lai lại khác. Khi đang là TS, NSƯT, Trưởng khoa Sân khấu - ĐH Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, anh lại sẵn sàng chọn đóng vai phụ trong Dưới bóng cây hạnh phúc. Lý do anh đưa ra là vì "nếu dạy diễn xuất truyền hình mà người thầy không có kinh nghiệm thực tế, không được cập nhật thì khó truyền đạt cho sinh viên lắm".

"Đạo diễn nói thẳng tôi không phù hợp với vai Tố"

- Điều gì khiến một Trưởng khoa Sân khấu -  Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh, một NSƯT như anh lại chấp nhận vào vai thứ chính như Tố trong "Dưới bóng cây hạnh phúc"?

Qua quá trình dài làm nghề diễn và giảng dạy, tôi luôn nói với các nghệ sĩ và sinh viên của mình rằng không có vai diễn nào nhỏ cả, chỉ có người diễn viên nhỏ thôi. Vì thế khi tham gia vào một bộ phim, cho dù vào bất kỳ vai nào chính hay phụ thì đều là thách thức cả. Người diễn viên, cho dù xuất hiện thoáng qua hay vào vai thứ chính mà được đóng góp, được khán giả nhớ tới thì đã là thành công rồi.

Hiện tại với cương vị Trưởng khoa Sân khấu trường Đại học Sân khấu Điện ảnh, nhiệm vụ chính của tôi là giảng dạy về diễn xuất trên sân khấu và điện ảnh. Nói thực dạy diễn viên sân khấu thì tôi không ngại lắm nhưng nếu dạy diễn xuất truyền hình mà người thầy không có kinh nghiệm thực tế, không được cập nhật thì khó truyền đạt được cho sinh viên lắm.

Chính vì lý do đó tôi quyết tâm tham gia 1 bộ phim truyền hình. Ngoài ra tôi cũng đã chờ đợi vai diễn phù hợp với mình nên khi nhận được lời mời cho vai Tố trong Dưới bóng cây hạnh phúc thì tôi nhận lời.

- Nhiều người nghĩ để Bùi Như Lai xuất hiện thì nhân vật phải gai góc, cá tính hơn cơ.

Thật ra thế nào là gai góc, cá tính thì tùy vào quan điểm riêng của mỗi người. Tôi cho là nhân vật Tố cũng đầy thách thức với các nghệ sĩ: Nhân vật này đầy đủ mọi góc cạnh của con người, khi gai góc thì cũng ra trò mà lúc tình cảm cũng đủ để mọi người phải thấy ấm áp.

- Tố thường xuất hiện với hình ảnh khó gần, kiệm lời, có giống chút nào với anh ngoài đời không?

Ngoài đời tôi nói khá nhiều khi ở trên lớp hay khi đi dàn dựng. Còn khi tiếp xúc với anh em bạn bè, tôi nói vừa đủ để mọi người cảm thấy tin tưởng, vui vẻ và tin tưởng.

- Nhưng thường thì đạo diễn sẽ lựa chọn diễn viên theo tiêu chí họ có điều gì đó giống với nhân vật?

Thực ra trong buổi đầu tiên đến nhận vai, đạo diễn Vũ Trường Khoa nói thẳng rằng tôi không phù hợp với vai Tố. Anh ấy bảo tôi trông lãng tử hơn so với nhân vật vì khi ấy tôi để tóc dài và râu cũng dài, anh ấy muốn Tố xù xì, gai góc.

Lúc đó tôi đã khẳng định rằng để thể hiện được tính cách của Tố thì không khó với cá nhân tôi. Còn nếu đạo diễn cần tôi làm gì để tốt hơn cho vai diễn thì tôi sẵn sàng làm theo. Và thế là sau khi thay đổi ngoại hình 1 chút, tỉa râu và tóc cho gọn lại, tôi đã phù hợp hơn với Tố.

- Anh có tự ái khi bị đạo diễn nói mình không phù hợp với nhân vật?

Hoàn toàn không. Tôi đồng cảm với cảm nhận ban đầu của người đạo diễn vì tôi cũng là đạo diễn. Khi tôi đi dàn dựng, tôi cũng thường nói với một vài diễn viên rằng nhân vật này không dành cho em, nhưng nếu em thể hiện được thì em mới thành công.

Vì ấn tượng ban đầu của người đạo diễn với người diễn viên khi đặt họ vào vai diễn rất quan trọng. Nhiệm vụ của người diễn viên là phải chứng minh được rằng đạo diễn không nhầm khi giao vai diễn đó cho mình.

Việc trao đổi giữa đạo diễn với diễn viên như thế là hoàn toàn bình thường. Thậm chí tôi còn cảm thấy đạo diễn nói như vậy là để kích thích bản lĩnh diễn viên trong tôi.

Thực ra với những người hiểu nghề thì họ dễ dàng vượt qua những nhận định ban đầu như vậy. Chỉ những người không hiểu nghề, đặt cái tôi của mình lên 1 vị thế cao hơn nhân vật, cao hơn ê-kíp sáng tạo mới thấy khó chấp nhận thôi.

- Người ta thường nói “Huấn luyện viên thì không ra sân”, vì “ra sân” là phô bày hết thực lực sẽ phải đối diện với những khen chê hoặc thiếu sót của chính mình. Anh có lo lắng khi ở vai trò người thầy, Trưởng khoa nhưng lại xuất hiện trên màn ảnh với tư cách diễn viên?

Tôi không lo lắng nhiều mà tôi chỉ hồi hộp vì đây là lần trở lại với truyền hình sau rất nhiều năm tôi vắng bóng. Tôi không biết cách thể hiện của mình có được tốt hay không.

Trong quá trình làm việc, từ đạo diễn, anh em trong đoàn đến các bạn diễn đều đánh giá các cảnh quay của tôi rất cao. Nhưng sự ghi nhận lớn nhất thuộc về khán giả và may mắn là khi phim lên sóng thì thông qua các diễn đàn, tôi thấy phản ứng của khán giả rất tốt.

Tất nhiên cũng có những phản ứng tiêu cực, nhưng là dành cho tính cách hoặc cho hành động của nhân vật thôi.

- Anh cảm thấy thế nào khi trong số khán giả yêu thích nhân vật Tố có cả những sinh viên, đồng nghiệp của mình? Họ thường để lại bình luận như: “Thầy mình kìa”, “Sếp Lai oách quá” bên dưới mỗi bài viết về nhân vật Tố?.

Đương nhiên tôi có đôi chút tự hào vì lâu nay mọi người quen nhìn tôi ở vai trò đạo diễn sân khấu. Vì đã quen như vậy nên họ có chút phấn khích khi thấy tôi trong hình ảnh nhân vật Tố vì nó khác với tôi thường ngày.

Sự tự hào đó là có vì tôi đã chứng minh cho mọi người thấy rằng ngoài công tác đạo diễn, tôi có thể làm được nhiều việc khác mà không thất bại. Không riêng tôi mà nhiều người trong nghề cũng sẽ có cảm giác giống như tôi khi được đồng nghiệp ghi nhận.

Vì trong nghề này, sự công nhận của người trong nghề khó hơn so với các nghề khác. Đây là nghề đem lại cảm xúc cho người khác, nên những nhận định tích cực từ sinh viên, từ đồng nghiệp, từ khán giả đều rất đáng quý với tôi. Còn những nhận định chưa được tích cực lắm, tôi sẽ lưu ý và thay đổi khi có cơ hội.

"Tôi chỉ làm nền cho Thái Sơn diễn thôi"

- Với diễn biến phim hiện tại, nhân vật Tố khá đặc biệt vì được cả trai lẫn gái theo đuổi. Anh cảm nhận thế nào về nhân vật của mình?

Khi đọc kịch bản tôi cảm thấy Tố có tính cách xù xì, hơi thô lỗ. Tôi trao đổi với đạo diễn Vũ Trường Khoa rằng anh ấy có thể cho nhân vật này một chút hấp dẫn riêng được không. Khi đó đạo diễn đã bảo tôi: Trong quá trình quay và tập, chúng ta sẽ cùng suy nghĩ để nhân vật trở nên hấp dẫn.

Theo cảm nhận của tôi thì sự lầm lỳ ít nói của nhân vật Tố mới chính là thứ khiến anh ta hấp dẫn với mọi người xung quanh. Thực tế, khi nhân vật nhiều thoại thì diễn dễ hơn rất nhiều nhưng diễn mà ít thoại thì mới khó.

Ngoài sự lầm lỳ ít nói, Tố còn đặc biệt bởi sự mạnh mẽ nam tính và khát vọng mãnh liệt về tình yêu, hạnh phúc. Anh ta không chỉ được người yếu đuối như Tú theo đuổi mà còn bị hấp dẫn bởi sự mềm mại, yếu đuối mà Tơ thể hiện ra.

Chính sự đối lập giữa vẻ ngoài với nội tâm đầy khát khao đã khiến Tố có chiều sâu và hấp dẫn khán giả, nhất là trong bối cảnh xã hội xô bồ, bề nổi như hiện tại.

-Với diễn biến phim hiện tại, khán giả tỏ ra khá mệt mỏi với câu chuyện của các nhân vật chính và họ nhận định chỉ muốn xem những cảnh quay của bộ 3 Tú – Tố - Nhài. Anh nghĩ sao về điều này?

Điều này phản ánh tâm lý hết sức bình thường của khán giả thôi. Khi mâu thuẫn của tuyến nhân vật chính quá căng thẳng, họ cần được giải tỏa, cần thấy được hi vọng và niềm vui.

Và bộ ba Tú – Tố - Nhài có đủ những yếu tố mà khán giả đang chờ đợi. Những cảnh quay của 3 nhân vật này vừa có sự hài hước, vừa có hi vọng đã khiến mạch cảm xúc trong phim trở nên mềm mại, tươi sáng hơn.

-Anh nhận xét thế nào về 3 bạn diễn có nhiều cảnh tương tác với anh là Huyền Thạch (Nhài), Lương Thanh (Tơ), Thái Sơn (Tú)?

Điểm đầu tiên mà tôi thấy ở cả 3 bạn diễn là họ rất thông minh và năng động. Khi tiếp cận với bất cứ phân đoạn nào, họ đều bàn bạc, tập luyện với nhau trước để thể hiện được cảnh quay và cảm xúc một cách chuẩn nhất.

Tôi từng biết đến Thái Sơn khi bạn ấy học chèo còn tôi học đạo diễn trong trường, nhưng phải đến thời điểm hiện tại chúng tôi mới làm việc chung. Lúc này tôi mới nhận ra Thái Sơn rất “duyên”.

Còn Huyền Thạch và Lương Thanh là 2 diễn viên trẻ rất thông minh, chủ động và đáng được kỳ vọng trong tương lai.

- Những cảnh quay giữa anh và Thái Sơn đem lại rất nhiều cảm xúc cho khán giả. Anh có thể chia sẻ thêm?

Không chỉ riêng khán giả đâu, khi quay trên hiện trường, những cảnh nhân vật Tú tương tác với Tố khiến cho anh em trong đoàn phim rất phấn khích. Những cảnh quay này hấp dẫn mọi người vì tính cách đối lập của 2 nhân vật.

Dựa trên mong muốn của đạo diễn Vũ Trường Khoa và yêu cầu của kịch bản, mỗi cảnh quay giữa Tố và Tú đều được tôi và Thái Sơn tập luyện rất kỹ. Chúng tôi tập đến khi nào cả 2 đều cảm thấy nó hấp dẫn rồi thì mới dừng lại.

Thú thực với những cảnh quay này, ngoài sự duyên dáng của đạo diễn Vũ Trường Khoa, tôi rất đề cao vai trò của Thái Sơn. Vì thường thì tôi chỉ làm nền cho Sơn diễn thôi.

- Cảm ơn anh về những chia sẻ này!