Khuyến khích trẻ làm việc nhà - cách dạy con của cha mẹ thông minh

Một số bậc cha mẹ tin rằng có trẻ nhỏ là có thêm việc, thay vì nghĩ trẻ cũng có thể phụ việc cùng người lớn. Họ gạt bỏ những lời đề nghị giúp đỡ của trẻ. Nhiều người khác cho rằng trẻ nhỏ còn quá lóng ngóng và không thể hoàn thành nhiệm vụ, chỉ khiến người lớn mất thêm thời gian làm lại từ đầu. Trong khi đó, vài phụ huynh lại muốn “hối lộ” hoặc ép buộc con làm việc nhà bằng cách đe dọa trừng phạt chúng. 

Những người ở trên đã tự coi công việc - đặc biệt là việc nhà - là hoạt động không thú vị và chẳng mấy ai yêu thích, rồi vô tình truyền thông điệp đó đến trẻ nhỏ. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ nhỏ từ 12 tháng tuổi bắt đầu có mong muốn tự nhiên là được giúp đỡ người khác. Được khuyến khích, chúng sẽ tiếp tục tinh thần giúp đỡ đó suốt thời niên thiếu và đến khi trưởng thành. Nếu không, trẻ sẽ lớn lên với sự thờ ơ, không sẵn sàng hỗ trợ ai làm việc nhà hay bất kỳ công việc nào khác.  

Tiến sĩ Rheingold (Mỹ) thực hiện một thử nghiệm nhằm quan sát cách những đứa trẻ 18, 24 và 30 tháng tuổi tương tác với bố hoặc mẹ. Trong thử nghiệm này, bố mẹ làm những công việc quen thuộc như quét nhà, lau bụi hoặc nhặt các đồ vật trên sàn, với một tốc độ chậm rãi và không yêu cầu trẻ giúp đỡ dưới bất kỳ hình thức nào. Cuối cùng, cả 80 đứa trẻ tham gia thử nghiệm đều muốn giúp đỡ và thực hiện một nửa công việc một cách đầy hào hứng. 

Đây không phải lần đầu những đứa trẻ ở độ tuổi chập chững biết đi được chứng minh là sẵn sàng giúp đỡ người lớn làm việc nhà. Lấy ví dụ từ các cộng đồng thổ dân, cha mẹ thường coi con cái như những người cùng thực hiện các nhiệm vụ thay vì chỉ là người hỗ trợ việc vặt. Tuy có thể mất nhiều thời gian hơn một chút, họ vẫn hoan nghênh những nỗ lực của trẻ nhỏ. 

Với việc được khuyến khích từ sớm, trẻ nhỏ sẽ cảm thấy hài lòng sau khi hoàn thành công việc. Chúng có xu hướng chủ động giúp đỡ người lớn trong những năm tháng tiếp theo mà không cần phải thúc ép hay mua chuộc bằng thứ gì. 

Các nhà nghiên cứu đã chứng minh mong muốn được giúp đỡ không xuất phát từ động lực bên ngoài (chẳng hạn như phần thưởng) mà là từ bên trong. Trẻ nhỏ khao khát cảm giác biết mình có ích và khả năng tạo ra được giá trị. Trên thực tế, nếu hành vi giúp đỡ được khen thưởng bằng hiện vật, trẻ sẽ ít muốn tình nguyện giúp đỡ vào lần sau, trong khi một nụ cười và lời cảm ơn chân thành có sức mạnh hơn rất nhiều.

Cụ thể, theo nghiên cứu của Felix Warneken và Michael Tomasello (Đức), một nhóm trẻ em được treo thưởng để giúp đỡ một nhà khoa học và nhóm thứ hai thì không. Kết quả, chỉ 53% trẻ em của nhóm đầu tiên đề nghị tiếp tục giúp đỡ nhà khoa học sau khi hoàn thành nhiệm vụ được giao, trong khi con số này ở nhóm trẻ không được nhận bất kỳ phần thưởng nào lên đến 89%. 

Vì vậy, lần tới khi trẻ tỏ ý muốn giúp đỡ bạn làm việc vặt, hãy ghi nhận lòng tốt của chúng và thúc đẩy nó theo cách tự nhiên. Bằng cách đó, người lớn có thể tác động tích cực đến tính cách và hành vi của trẻ, không chỉ ở hiện tại mà còn cả tương lai.