Khởi tố điều tra vụ án hình sự bắt giữ người trái pháp luật tại xã Đồng Tâm

Liên quan đến vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra ngày 15/4/2017 tại xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội, ngày 13/6/2017, Cơ quan CSĐT CATP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự số 129/PC44-Đ2, để điều tra về 2 tội danh: “Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật” (theo điều 123 BLHS) và “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản” (theo điều 143 BLHS).

Cơ quan CSĐT CATP Hà Nội đang khẩn trương phối hợp với các đơn vị chức năng điều tra, xác minh làm rõ vụ án để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Trước đó, chiều 22/4, sau cuộc đối thoại với Chủ tịch Nguyễn Đức Chung, người dân Đồng Tâm đã bàn giao 19 cán bộ, chiến sĩ bị bắt giữ hôm 15/4.

Video: Khởi tố điều tra vụ án hình sự bắt giữ người trái pháp luật tại xã Đồng Tâm

Theo bản cam kết đã được chủ tịch Nguyễn Đức Chung ký, sẽ không truy cứu trách nhiệm hình sự người dân trong vụ việc này. Đồng thời, ông sẽ chỉ đạo cơ quan thanh tra làm việc một cách khách quan trong việc quản lý, sử dụng đất đai tại địa bàn.

Trong buổi đối thoại với người dân Đồng Tâm, Chủ tịch Nguyễn Đức Chung nói: “Tôi xin chia sẻ những bức xúc với bà con, tôi đã ghi chép đầy đủ, tất cả có 21 đề nghị. Đến hôm nay bà con đã nhận thức được việc bắt giữ người là trái pháp luật. Tôi tin sau cuộc đối thoại này, bà con sẽ thả nốt những người đang bị giam giữ còn lại”.

Về kiến nghị không truy cứu trách nhiệm hình sự, ông Chung ghi nhận ý kiến bà con về các bức xúc, thừa nhận việc bắt giữ người là sai.

"Tôi từng làm điều tra, từng làm thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra, giám đốc công an thành phố, hôm nay tôi về với tư cách chủ tịch TP. Tôi ghi nhận việc làm của bà con là từ bức xúc đất đai, từ việc bắt giữ người không công bố lệnh, không mặc trang phục, bắt đưa lên ô tô.

Tôi tin đất nước ta có truyền thống đánh kẻ chạy đi không đánh kẻ chạy lại. Luật pháp có quy định thành khẩn, khắc phục hậu quả, tôi tin bà con sẽ được giảm nhẹ", ông Chung nói.

Ông cũng ghi nhận ghi việc người dân cho các cán bộ bị bắt giữ ăn uống đầy đủ, cho tắm giặt, canh gác đảm bảo an toàn, tài sản người bị giữ còn nguyên, sau này sẽ có trách nhiệm báo cáo xem xét các tình tiết trên.

Theo luật, khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn mở đầu của tố tụng hình sự, trong đó cơ quan có thẩm quyền xác định có hay không có dấu hiệu tội phạm để ra quyết định khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án.

Khởi tố bị can là hoạt động áp dụng pháp luật Tố tụng hình sự (TTHS) của cơ quan có thẩm quyền trong đó xác định một người, pháp nhân đã thực hiện tội phạm để bắt đầu tiến hành điều tra, áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo trình tự, thủ tục của TTHS.

Căn cứ khởi tố vụ án, khởi tố bị can có vai trò quan trọng trong giai đoạn khởi tố. Việc tiến hành khởi tố chỉ được khởi động nếu xác định có căn cứ khởi tố. Việc khởi tố đúng pháp luật hay không phụ thuộc vào căn cứ khởi tố. 

Ngày 15/4/2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra-Công an Thành phố Hà Nội đã áp dụng biện pháp ngăn chặn, bắt giữ 4 công dân về hành vi gây rối trật tự công cộng để điều tra.

Ngay sau khi Công an thành phố triển khai bắt giữ các đối tượng trên, số công dân xã Đồng Tâm đã tập trung đông người bao vây, không cho xe ô tô của các lực lượng làm nhiệm vụ ra khỏi địa bàn ở xã Đồng Tâm; giữ, đập phá 5 xe ô tô của lực lượng chức năng (gồm 1 xe chở quân, 3 xe Innova, 1 xe cứu thương); giữ trái phép 38 cán bộ huyện Mỹ Đức và cán bộ, chiến sỹ Công an thành phố Hà Nội tại Nhà văn hóa thôn Hoành. 

Số cầm đầu tăng cường bố trí lực lượng, chặt cây to chắn đường vào làng; đồng thời chuẩn bị gậy, đất, cát và vôi bột, xăng, kẻng sẵn sàng chống trả khi lực lượng chức năng tổ chức phương án giải cứu số cán bộ bị giữ trái pháp luật.

Giải thích với báo chí về lý do bắt giữ 38 người thực thi công vụ, một người nhận là đại diện ở thôn Hoành nói, họ muốn chính quyền thả người trong xã đã bị bắt hôm 15/4. "Nguyện vọng của dân các thôn muốn việc thu hồi, giải phóng mặt bằng được thực hiện đúng quy định". 

Tối 17/4, 15 cảnh sát cơ động đã được thả, 3 người khác tự giải thoát.

Ngày 22/4, người dân Đồng Tâm đã thả thêm 1 cán bộ là ông Đặng Văn Cảnh - Trưởng ban Tuyên giáo huyện Mỹ Đức.