Bốn mươi năm trước, Pele từng dự đoán về việc một đội tuyển châu Phi sẽ giành chức vô địch World Cup trước năm 2000. Thực tế cho thấy Vua bóng đá lại trật lất, như bao lần tiên tri khác của ông. Chiếc cúp vàng thế giới vẫn chỉ chạy qua chạy lại giữa châu Âu và Nam Mỹ.
Nhưng vẫn có một người châu Phi bước lên đỉnh của bóng đá thế giới, với tư cách cá nhân. Năm 1995, danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất của FIFA và Quả Bóng Vàng do tạp chí France Football bình chọn cùng gọi tên George Weah. Tiền đạo người Liberia là người châu Phi đầu tiên và duy nhất từ trước tới nay từng nhận hai giải thưởng trên.
George Weah là cầu thủ châu Phi duy nhất từng nhận Quả Bóng Vàng.
Chừng đó là đủ để biến Weah trở thành cầu thủ vĩ đại bậc nhất của lục địa đen. Nhưng ở quê nhà Liberia, anh còn hơn cả một tượng đài bóng đá.
Học trò xuất chúng của Arsene Wenger
Nhắc đến người có ảnh hưởng lớn nhất đến cuộc đời và sự nghiệp của mình, George Weah đã gọi tên Arsene Wenger. Vị HLV đương nhiệm của CLB Arsenal chính là người đã đưa Weah sang châu Âu, bắt đầu cuộc hành trình trở thành một huyền thoại của bóng đá thế giới.
“Arsene Wenger không chỉ giúp tôi trở thành cầu thủ như ngày hôm nay, mà còn dạy tôi thành người”, George Weah phát biểu trong ngày được FIFA vinh danh là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới (1995). Anh đã mời HLV Wenger lên sân khấu để chính tay ông trao giải thưởng đó cho mình.
HLV Arsene Wenger có ảnh hưởng lớn tới George Weah.
Nhà cầm quân người Pháp cũng may mắn khi chiêu mộ được George Weah về Monaco vào năm 1988. Có cả tá tuyển trạch viên châu Âu đã để mắt tới chân sút người Liberia ở thời điểm đó, khi anh đang khoác áo đội Tonnerre Yaounde ở Cameroon.
Ở Monaco dưới sự dìu dắt của HLV Wenger, chân sút người Liberia ghi tới hơn 60 bàn thắng trong 4 mùa giải. Anh có hai danh hiệu cá nhân đáng chú ý trong giai đoạn này: cầu thủ xuất sắc nhất châu Phi năm 1989 và cầu thủ nước ngoài hay nhất của giải Hạng Nhất Pháp năm 1991. Chính ông thầy của anh cũng phải thốt lên rằng: “Tôi chưa từng thấy cầu thủ nào bùng nổ như cái cách cậu ta đã làm”.
Monaco và HLV Wenger là bệ phóng cho George Weah cho chặng đường kế tiếp. Năm 1995, anh cập bến AC Milan, giúp đội bóng này vô địch Serie A trong mùa giải mà anh là tay săn bàn số một trong đội hình. Cũng trong năm đó, George Weah chính thức được công nhận là cầu thủ xuất sắc nhất hành tinh.
Hình ảnh đẹp nhất và xấu nhất trong sự nghiệp của George Weah đều xuất hiện khi anh khoác áo đội bóng của Italia. Tháng 9/1996, Weah đẩy bóng chạy hơn 80 mét từ vòng cấm đội nhà, qua 7 cầu thủ Hellas Verona trước khi ghi bàn. “Tôi phải cảm ơn HLV Oscar Tabarez vì đã không thay tôi ra dù tôi chơi không được tốt”, Weah nói về bàn thắng để đời của mình. “Đó là một bàn thắng điên rồ”.
Video: Bàn thắng điên rồ của George Weah
Sự kiện diễn ra sau đó khoảng 2 tháng thì không được vui vẻ như vậy. Sau trận đấu với Porto ở Champions League, Weah đấm vỡ mũi hậu vệ Jorge Costa trong đường hầm khiến anh này phải đi phẫu thuật chỉnh hình. Huyền thoại người Liberia tố cáo đối thủ dùng lời lẽ phân biệt chủng tộc, nhưng không có nhân chứng cho việc đó. Vụ việc này khiến Weah bị cấm thi đấu tới 6 trận ở các cúp châu Âu và bị kiện ra tòa, nhưng anh vẫn nhận giải Fair Play của FIFA năm đó.
Hơn cả một tượng đài bóng đá
Ở châu Phi, những người như George Weah luôn có tầm ảnh hưởng rất lớn. Họ giàu có, có danh vọng, và họ là những ngôi sao bóng đá. Có hàng triệu trẻ em châu Phi nhìn vào họ và nuôi mộng đổi đời nhờ nghiệp cầu thủ. Những ngôi sao như Samuel Eto'o hay Didier Drogba cũng góp một phần công sức và tiền bạc để chắp cánh cho những giấc mơ đó, thông qua các hoạt động bóng đá và từ thiện.
George Weah cũng vậy. Trong thời gian làm đại sứ của UNICEF khi còn là cầu thủ, anh đã quyên góp một số tiền lớn để xây dựng các bệnh viện ở quê nhà. Quả Bóng Vàng năm 1995 thậm chí còn trích tiền túi ra để tài trợ cho đội tuyển quốc gia thi đấu trong chiến dịch vòng loại World Cup 2002. Đó là thời điểm kinh tế Liberia kiệt quệ sau hơn một thập kỷ nội chiến.
Áp phích cổ vũ cử tri bầu cho Weah.
Nhưng Weah muốn làm được nhiều hơn thế. Khi cuộc nội chiến 14 năm khiến hơn 250 ngàn người Liberia thiệt mạng kết thúc, anh quyết định ra tranh cử Tổng thống.
"Tôi không theo nghiệp huấn luyện. Tôi muốn giúp đất nước mình theo một cách khác", Weah chia sẻ trong cuộc phỏng vấn năm 2016. "Khi nhìn thấy những đứa trẻ cầm súng, tôi quyết định phải cứu lấy chúng. Tôi giúp chúng buông vũ khí xuống, và rất nhiều người trong đó được đến trường rồi trở thành bác sĩ, luật sư ngày hôm nay."
Bầu cử Tổng thống rõ ràng không giống với bình chọn Quả Bóng Vàng hay Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Chẳng ai quan tâm tới trình độ học vấn của Weah khi bỏ phiếu cho anh trong cuộc bầu chọn danh hiệu cầu thủ hay nhất hành tinh. Nhưng với một ứng viên Tổng thống thì khác.
Giống như nhiều cầu thủ da màu châu Phi, George Weah xuất thân từ nghèo khổ. Anh lớn lên trong cộng đồng người Kru ở khu ổ chuột Clara Town, ngoại ô thủ đô Monrovia. Nghề cầu thủ không nuôi được Weah và gia đình, thậm chí anh còn phải kiếm một công việc khác để nuôi lại nghiệp cầu thủ trước khi được HLV Wenger đưa tới châu Âu.
Trong hoàn cảnh như vậy, tất nhiên Weah không có điều kiện được học hành đầy đủ. Các đối thủ đã nhắm vào đó để hạ thấp Weah trong cuộc tranh cử Tổng thống. “Với tất cả sự giáo dục cũng như kinh nghiệm có được, họ đã lãnh đạo đất nước này hàng trăm năm nhưng chẳng làm được gì cả”, huyền thoại bóng đá Liberia đáp trả.
Cựu Quả Bóng Vàng thế giới thua sát nút trong cuộc bầu cử năm 2005, với 40,6% số phiếu bầu.
George Weah nhiều khả năng sẽ trở thành tân Tổng thống Liberia.
Dẫu vậy, anh vẫn tiếp tục đi theo con đường chính trị và một lần nữa ứng cử Tổng thống. Lần này, "Vua George", theo cách gọi của người hâm mộ bóng đá Liberia, không còn là ứng viên "ít học" như trước. Anh đã có bằng Thạc sĩ ngành quản trị của đại học Devry (Mỹ) vào năm 2013 và được bầu vào thượng nghị viện sau đó một năm.
"Năm 2005, tôi còn rất trẻ và non kinh nghiệm. Nhưng sau 12 năm tôi đã già dặn hơn nhiều", Weah phát biểu trong cuộc phỏng vấn với tờ Media Trust khi chuẩn bị bước vào chiến dịch tranh cử Tổng thống lần thứ hai vào năm 2016.
Kết quả vòng 1 của cuộc bầu cử vừa được công bố giữa tháng 10. Weah dẫn đầu với tỉ lệ 39%, cao hơn đối thủ Joseph Boakai, đương kim phó Tổng thống chỉ nhận được 29% số phiếu bầu. Vẫn còn vòng 2 ở phía trước, nhưng cơ hội dành cho Weah được đánh giá là lớn hơn nhiều so với năm 2005.
George Weah đã nhận được lời chúc mừng từ người thầy cũ Arsene Wenger. HLV của Arsenal đã nhầm lẫn khi tưởng rằng cậu học trò xuất chúng nhất của mình đã trúng cử Tổng thống ngay lúc đó. Nhưng biết đâu đấy, ông sẽ lại được George Weah mời lên lễ đài cùng chia sẻ chiến thắng giống như lễ trao giải Quả Bóng Vàng năm 1995.
George Tawlon Manneh Oppong Ousman Weah, sinh ngày 1/10/1966, hiện đang là Thượng nghị sĩ Liberia đồng thời là nhà sáng lập Đảng Dân Chủ của nước này. Tên đệm Ousman được Weah thêm vào sau khi cải đạo lần đầu tiên từ đạo Thiên Chúa sang đạo Hồi (sau đó lại trở lại đạo Thiên Chúa).
Thời còn là cầu thủ, Weah đã khoác áo 6 CLB châu Âu, lần lượt là Monaco, Paris Saint-Germain, AC Milan, Chelsea, Manchester City và Marseille. Anh giành tổng cộng 3 danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất châu Phi (1989, 1994, 1995), Quả Bóng Vàng và Cầu thủ xuất sắc nhất của FIFA năm 1995, 4 lần vào đội hình tiêu biểu của FIFA (1991, 1996, 1997, 1998).
Cả 3 con trai của George Weah đều theo nghiệp cầu thủ. Cậu út Timothy hiện đang thuộc biên chế PSG, thi đấu cho đội tuyển Mỹ và vừa ghi bàn ở giải U17 thế giới.
Bình luận