Hợp tác xã không được huy động vốn trong và ngoài thành viên để cho vay nội bộ

Trong phiên làm việc sáng 20/6 thuộc chương trình kỳ họp thứ 5, với 466/472 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,33%), Quốc hội khoá XV chính thức thông qua Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, trình bày bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, chỉnh lý, giải trình dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, tại dự thảo Luật quy định hoạt động tín dụng nội bộ gồm hoạt động huy động vốn từ thành viên và hoạt động cho vay nội bộ, nhưng làm rõ cho vay nội bộ không quá 12 tháng, trên nguyên tắc tự nguyện, tự chịu trách nhiệm, không vì mục tiêu lợi nhuận và không phải là hoạt động ngân hàng.

"Tại điểm b khoản 2 Điều 83 quy định nguyên tắc hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không được thực hiện việc huy động vốn trong và ngoài thành viên để cho vay nội bộ, bởi hoạt động này tương tự như hoạt động tín dụng do các tổ chức tín dụng thực hiện theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng đòi hỏi yêu cầu cao và chặt chẽ trong quản trị rủi ro", ông Vũ Hồng Thanh nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, luật giao Chính phủ quy định chi tiết về điều kiện đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thực hiện hoạt động cho vay nội bộ và quy định mức cho vay, giới hạn cho vay, lãi suất, xử lý rủi ro từ hoạt động cho vay nội bộ.

Luật Hợp tác xã sửa đổi đã không quy định về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Trước đó, quy định về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong dự thảo đã nhận được nhiều ý kiến khác nhau.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phải gửi phiếu xin ý kiến các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo. Theo đó, có 251/344 ý kiến (72,97%) đề nghị không quy định về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. 93/344 ý kiến đề nghị quy định về chuyển nhượng phần vốn góp cả trong nội bộ thành viên hiện hữu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và cho các cá nhân, tổ chức chưa phải là thành viên.

Theo báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phương án được chọn bảo đảm phản ảnh đúng bản chất của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã là đối nhân, không phải đối vốn như doanh nghiệp, tránh hiện tượng mua, bán phần vốn góp tương tự như công ty cổ phần, công ty TNHH, "doanh nghiệp hóa hợp tác xã", thao túng, chi phối của một số cá nhân, tổ chức đối với hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, đặc biệt là đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đã được Nhà nước hỗ trợ nhiều nguồn lực.

Luật Hợp tác xã (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, nhưng một số quy định sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9/2023.

Cụ thể, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phải chấm dứt hoạt động tín dụng nội bộ theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 từ ngày 1/9/2023. Các hợp đồng tín dụng nội bộ đã được ký trước ngày 1/9/2023 thì các bên tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng nhưng không được gia hạn hợp đồng.

Cũng từ ngày 1/9/2023, hợp tác xã đã thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần và doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của hợp tác xã đó không được tăng tỷ lệ phần vốn góp hoặc cổ phần, nhằm chấm dứt tình trạng sở hữu chéo giữa hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã với doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Luật cũng quy định, sau 24 tháng kể từ ngày 1/9/2023, hoạt động thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần trên phải thực hiện theo quy định tại Điều 81, Điều 82 của Luật Hợp tác xã (sửa đổi).