Hỗ trợ sinh kế, ‘lửa mồi’ giúp người dân Quảng Trị nỗ lực thoát nghèo

Trong công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững, chính quyền và các tổ chức xã hội tại Quảng Trị đang triển khai nhiều mô hình hỗ trợ sinh kế, tập trung vào việc trao cơ hội và khơi dậy ý chí vươn lên của người dân. Đây không phải là sự ban phát, mà là sự đồng hành, biến nguồn vốn ban đầu thành "lửa mồi" cho nỗ lực thoát nghèo của từng hộ dân.

Trao 'cần câu' cho người nghèo

Chương trình hỗ trợ sinh kế do các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là Hội Chữ thập đỏ cùng các doanh nghiệp, đơn vị thiện nguyện phối hợp triển khai, đã mang lại điểm tựa thiết thực cho nhiều hộ dân vùng khó khăn ở Quảng Trị. Thay vì chỉ trao quà hoặc tiền mặt, chương trình tập trung vào việc cung cấp con giống, vật tư sản xuất và quan trọng hơn là kiến thức kỹ thuật, biến người dân từ đối tượng thụ hưởng thành chủ thể sản xuất.

Minh chứng rõ nét nhất cho sự chuyển đổi tư duy này là câu chuyện ở bản Cửa Mẹc, xã Ngân Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình cũ (nay là xã Kim Ngân, tỉnh Quảng Trị), nơi sinh sống của nhiều hộ đồng bào dân tộc Bru-Vân Kiều. Những năm trước, cuộc sống của họ gắn bó với nương rẫy và tập quán sản xuất truyền thống lạc hậu, khiến cái nghèo đeo bám. Giờ đây, Cửa Mẹc đã khác. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, người dân ngày càng có ý thức vươn lên phát triển sản xuất.

Gia đình ông Hồ Vân (SN 1964, ở bản Cửa Mẹc), một hộ nghèo và gia đình chính sách, là trường hợp tiêu biểu. Vợ chồng ông Vân sống nhọc nhằn của tuổi già, không có nghề nghiệp ổn định. Năm 2023, thông qua chương trình hỗ trợ sinh kế, ông được Hội Chữ thập đỏ huyện Lệ Thủy cũ và các đơn vị doanh nghiệp hỗ trợ vốn để mua lợn nái.

Có vốn liếng trong tay, vợ chồng ông Vân không ngừng học hỏi cách làm chuồng trại, chăm sóc vật nuôi. Từ hai con giống ban đầu, đàn lợn sinh sôi qua từng lứa, mang về nguồn thu nhập ổn định, giúp cải thiện đáng kể cuộc sống.

“Có con giống, có người hướng dẫn, vợ chồng tôi tự tin vươn lên thoát nghèo. Giờ có đồng ra đồng vào, chúng tôi vơi bớt nỗi lo tiền thuốc thang khi ốm đau hay những khoản chi tiêu trong gia đình”, ông Vân chia sẻ.

Đáng trân trọng hơn cả là quyết định tự nguyện làm đơn xin ra khỏi diện hộ nghèo của gia đình ông Vân. Hành động này mang một ý nghĩa lớn lao, khẳng định giá trị của nội lực và sự tự trọng, đồng thời nhường lại suất hỗ trợ cho những hộ khó khăn hơn.

Theo ông Nguyễn Văn Đức, Trưởng bản Cửa Mẹc, bản có 30 hộ dân được hưởng lợi từ chương trình hỗ trợ sinh kế. Nguồn hỗ trợ có thể không lớn, nhưng nhờ được triển khai đúng đối tượng, đi kèm với tư vấn kỹ thuật và giám sát chặt chẽ, hiệu quả thực sự rõ nét.

"Từ khi có chương trình, bà con hăng hái sản xuất, chăn nuôi. Có hộ đã thoát nghèo, có hộ đang tiến gần mức sống trung bình. Điều quý nhất là ai cũng có thêm niềm tin và động lực để phấn đấu", ông Đức phấn khởi.

Các mô hình hỗ trợ sinh kế tại Quảng Trị được thiết kế rất linh hoạt, tùy theo điều kiện từng địa phương và nhu cầu thực tế của từng hộ dân, từ nuôi lợn, bò, đến trồng cây trồng và hỗ trợ công cụ sản xuất. Tính linh hoạt này không chỉ giúp người dân dễ dàng tiếp cận mà còn phát huy được thế mạnh riêng của từng vùng đất.

Đơn cử, bà Nguyễn Thị Thủy, trú tại thôn Xuân Bắc 2, xã Hoa Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ (nay là xã Lệ Ninh), cũng là tấm gương về sự nỗ lực.

“Nhờ chương trình hỗ trợ sinh kế, gia đình tôi như có thêm điểm tựa để vươn lên bằng chính sức lao động; trước đây thuộc diện hộ nghèo, nhưng giờ chỉ là hộ cận nghèo. Được hỗ trợ con giống, tư vấn hướng đi nên tôi cũng mạnh dạn áp dụng, để từng bước phát triển kinh tế, sớm đưa gia đình thoát khỏi hộ nghèo”, bà Thủy chia sẻ.

Phát huy nội lực từ ‘mồi lửa’

Thực tế cho thấy, chương trình hỗ trợ sinh kế đã trở thành một giải pháp thiết thực, bền vững trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo hiện nay sau khi được áp dụng các địa phương. Tuy nhiên, để những "hạt giống", “mồi lửa” này đâm chồi nảy lộc và phát triển thành rừng cây kinh tế, sự hỗ trợ cần phải vượt qua khỏi giới hạn của vật chất ban đầu.

Theo chị Nguyễn Thị Thắm, Nguyên Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ huyện Lệ Thủy (vừa giải thể sau khi bỏ chính quyền cấp huyện), điểm đặc biệt của chương trình chính là sự kết hợp giữa hỗ trợ vật chất ban đầu và đồng hành lâu dài. "Chúng tôi không chỉ trao vốn hay con giống, mà luôn theo sát từng mô hình, hướng dẫn kỹ thuật, thăm hỏi, khích lệ bà con trong suốt quá trình triển khai" chị Thắm nhấn mạnh.

Từ nguồn kinh phí xã hội hóa, sự đồng hành của các doanh nghiệp và tổ chức thiện nguyện, hàng trăm hộ gia đình đã tiếp cận được nguồn hỗ trợ. Những hỗ trợ này khơi dậy ý chí vươn lên, giúp người dân thay đổi tư duy, chủ động làm chủ cuộc sống.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất và bước đi tiếp theo mang tính quyết định đến tính bền vững chính là đảm bảo đầu ra cho sản phẩm và nâng cao năng lực quản lý. Nếu chỉ dừng lại ở việc sản xuất mà không có thị trường tiêu thụ ổn định, nguy cơ tái nghèo vẫn hiện hữu. Do đó, rất cần sự chung tay mạnh mẽ từ nhiều phía, nhất là chính quyền các cấp, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm…

“Tôi nghĩ, quan trọng hơn cả vẫn là tiếp tục bồi dưỡng cho người dân tư duy mới, đó là xem những hỗ trợ ban đầu không phải là cứu trợ mà là động lực khởi đầu. Chỉ khi người dân thật sự làm chủ mô hình, có khát vọng và kế hoạch cụ thể, thì sinh kế mới có thể phát triển bền vững, từ đó mới nhân lên hiệu quả thiết thực”, chị Thắm chia sẻ.