EURO 2020: Đến lúc Tây Ban Nha từ bỏ tiki taka

Tây Ban Nha là một trong những đội hay nhất ở EURO 2020. Tuy nhiên, cách thầy trò HLV Luis Enrique thất bại trước Italy sau khi trải qua 3 trận liên tiếp kéo dài 120 phút là một chỉ dấu cho thấy rằng đã đến lúc La Roja nên mạnh dạn từ bỏ tiki taka. 

Tiki taka thoái trào

Rayo Vallecano từng là một hiện tượng thú vị ở La Liga. Trong giai đoạn 2012-2015, đội bóng ít tên tuổi này đứng thứ hai toàn giải về tỉ lệ kiểm soát bóng trung bình mỗi trận, chỉ kém Barcelona.

Ở Tây Ban Nha, đội nào cũng có thể đá tiki taka nếu muốn. Sự khác biệt là Barcelona đua vô địch, còn Vallecano chỉ loanh quanh ở giữa bảng xếp hạng với số bàn thua nhiều hơn bàn thắng và bây giờ không còn trụ lại La Liga.

Đội tuyển Tây Ban Nha đương nhiên cũng chơi tiki taka. Họ dùng cách đó để thống trị bóng đá thế giới với kỷ lục vô tiền khoáng hậu khi EURO và World Cup liên tục trong giai đoạn 2008-2012. Nhưng ngay cả Barcelona cũng đến giai đoạn thoái trào và tiki taka cũng không còn là công thức vô địch của người Tây Ban Nha.

Trong 4 giải đấu lớn liên tiếp, thành tích tốt nhất của La Roja là vào đến bán kết EURO 2020. Ở 2 kỳ World Cup và vòng chung kết EURO gần nhất, Tây Ban Nha không tiến xa hơn được vòng đấu loại trực tiếp đầu tiên.

Trên thực tế, dừng bước ở vòng bán kết phản ánh đúng những gì mà đội tuyển Tây Ban Nha đã thể hiện ở EURO 2020. Họ không tệ, nhưng chưa đủ hay để tạo ra cảm giác chắc thắng ngay cả khi chiếm ưu thế áp đảo trong mọi trận đấu.

Tiki taka vẫn là những nhịp đồng hồ ru ngủ đối phương trước khi tung đòn kết liễu, như cách mà HLV Fabio Capello cảnh báo Italy trước trận bán kết. Nhưng các học trò của HLV Enrique chỉ thực hiện được bước đầu tiên. Họ không có đòn đánh hạ gục đối thủ.

Tây Ban Nha là đội duy nhất đạt tỉ lệ kiểm soát bóng trung bình mỗi trận trên 67%. Tuy nhiên, dù La Roja ghi tới 13 bàn (nhiều nhất giải), 10 lần trong số đó được ghi trong 2 trận đấu. Họ chỉ làm rung lưới đối phương 3 lần trong 4 trận còn lại.

Tây Ban Nha làm mọi thứ rất tốt, cho đến khâu dứt điểm. Tờ Marca đặt tiêu đề như vậy cho một bài phân tích sau khi đội nhà hòa 2 trận liên tiếp ở vòng bảng, với dẫn chứng là một biểu đồ dữ liệu mà Tây Ban Nha đứng riêng ở một góc so với phần còn lại của giải đấu.

Họ tạo ra cơ hội với số lượng và chất lượng thuộc hàng cao nhất giải, nhưng chỉ ghi được một bàn thắng. Không có thống kê nào minh họa rõ hơn cho khả năng tận dụng cơ hội tệ hại của Tây Ban Nha bằng 4 lần sút hỏng luân lưu và 2 lần bỏ lỡ phạt đền.

Tây Ban Nha phiên bản tầm thường

Hàng công yếu kém chỉ là một biểu hiện bề nổi của vấn đề nan giải mà đội tuyển Tây Ban Nha đang phải đối mặt khi không còn ở giai đoạn đỉnh cao. "Khủng hoảng nhận diện" là cụm từ được nhắc đến nhiều lần về La Roja từ sau World Cup 2018.

Tây Ban Nha vẫn là tiki taka. Dẫu vậy, thế hệ tiếp nối những nhà vô địch EURO và World Cup giai đoạn 2008-2012 chỉ là phiên bản tiki taka phổ thông có thể thấy ở Rayo Vallecano hay bất cứ đội bóng nào ở La Liga. Sự khác biệt nằm ở yếu tố con người.

Tháng 10/2019, đội tuyển Tây Ban Nha triệu tập một đội hình mà số cầu thủ Villarreal còn nhiều hơn Barcelona, Real Madrid và Atletico Madrid cộng lại. 

"Bóng đá đẩy chúng tôi đi theo cách này. Tôi thích có 9 cầu thủ cùng khoác áo một CLB mạnh, điều đó khiến mọi thứ dễ dàng hơn vì họ quá hiểu nhau. Nhưng ở Real Madrid và Barcelona, không có nhiều cầu thủ Tây Ban Nha đá chính thường xuyên", Robert Moreno, HLV trưởng tạm quyền ở thời điểm đó, giải thích.

Đội tuyển Tây Ban Nha bước vào EURO 2020 mà không có cầu thủ nào của Real Madrid. CLB đóng góp quân số nhiều nhất cho La Roja lại là Manchester City, một đội bóng của giải Ngoại Hạng Anh. Ngôi sao tầm cỡ nhất của họ là gương mặt ngồi dự bị cả giải, thủ môn David de Gea. 

Thứ bóng đá tiki taka nửa vời không phải điều đáng ngại đối với Tây Ban Nha, khi họ vẫn tạo ra số cơ hội đủ nhiều để bù lại những pha bỏ lỡ. Tuy nhiên, đó lại là vấn đề lớn trong những trận đấu lớn như đêm qua. Tây Ban Nha không có một cầu thủ xoay chuyển cục diện trận đấu, thứ mà đội bóng này quá thừa thãi ở giai đoạn đỉnh cao. 

Cần nhấn mạnh rằng Tây Ban Nha không tệ ở EURO 2020, nếu không muốn nói là một trong những đội hay nhất giải. Vào đến bán kết và chỉ thua ở loạt luân lưu có thể được coi là một thành công của thầy trò HLV Luis Enrique. 

Nhưng, đứng dưới cái bóng quá lớn của thế hệ đàn anh, Alvaro Morata và đồng đội vẫn chỉ là những kẻ tầm thường. Vấn đề đặt ra đối với HLV Enrique và đội tuyển Tây Ban Nha là liệu tiki taka có đáng để theo đuổi với thế hệ cầu thủ hiện tại.