Siêu sao thế giới còn đá hỏng 11m, tại sao tuyển Anh không đáng được bao dung?

Vài tiếng trước trận chung kết EURO 2020, Thủ tướng Boris Johnson úp mở khả năng cho toàn dân nghỉ một ngày nếu tuyển Anh lên ngôi vô địch.

"Đó là khả năng đầy cám dỗ", ông Johnson nhấn mạnh. Người Anh dọn tiệc để đón bóng đá trở về nhà. Nhưng, thất bại trên loạt đá luân lưu khiến giấc mơ Anh vụn vỡ trên thánh đường bóng đá Anh.

Video: Anh thua trên chấm luân lưu 

Anh yếu kém hay trò chơi may rủi? 

Thủ môn Jordan Pickford chơi xuất sắc ở loạt luân lưu. Anh cản phá hai cú sút rất khó của Andrea Belotti và Jorginho, đồng nghĩa tuyển Anh có quyền sút hỏng 1 lần mà vẫn vô địch.

Tuy nhiên, các học trò của HLV Gareth Southgate sút hỏng tới 3 lần. Cay đắng hơn cho Anh, 2 trong số 3 cầu thủ sút hỏng được tung vào sân chỉ để đá luân lưu, đó là Marcus Rashford và Jadon Sancho.

Cầu thủ sút hỏng còn lại là Bukayo Saka, năm nay mới 19 tuổi. 3 cầu thủ đá hỏng luân lưu lần lượt là 3 cầu thủ trẻ nhất của "Tam Sư" trong danh sách đá.

Tuyển Anh không lạ lẫm những loạt luân lưu. "Tam Sư" thua Đức trên loạt đấu súng cân não năm 1996, cũng chính là năm câu nói "bóng đá trở về nhà" được người Anh phát kiến. EURO 2012, Anh cũng thua Italy trên chấm luân lưu, mà cú đá kiểu "xúc thìa" của Andrea Pirlo trong thế áp lực ngàn cân đã đẩy "Tam sư" rơi xuống vực thẳm. 

Dù vậy, không thể viện dẫn lịch sử để nói tuyển Anh bại trận do yếu kém. Sau trận chung kết Champions League 1998/1999, HLV huyền thoại Alex Ferguson của Manchester United từng thốt lên: Bóng đá là địa ngục đẫm máu. Câu nói ấy trở thành tiêu đề trong cuốn hồi ký về Sir Alex do nhà báo Patrick Barclays chắp bút sau đó vài năm.

Bóng đá là địa ngục, và loạt luân lưu là vực sâu thẳm nhất của địa ngục ấy. "Sút hỏng luân lưu là cảm giác tồi tệ nhất trên đời", Harry Kane nhấn mạnh. Kane là cầu thủ đá phạt đền giỏi nhất HLV Southgate có trong tay, nhưng cũng sút hỏng 11m trước Đan Mạch ở bán kết. Nếu đó là loạt đá luân lưu, Kane sẽ không có cơ hội đá bồi thành bàn.

Khuôn mặt âu lo và tái nhợt của Anh trước loạt đá luân lưu là điềm xấu. Dàn cầu thủ trẻ của Southgate phải đứng trước thách thức tâm lý quá lớn, trong trận đấu lớn nhất của bóng đá Anh suốt 55 năm.

Saka chưa từng đá 11m ở Arsenal. Rashford và Sancho sút phạt đền thường xuyên hơn, nhưng hiếm khi được ra sân tại EURO. Đây càng là yếu tố khiến các cầu thủ và Southgate bị chỉ trích. Nhưng nếu HLV Southgate thay đổi, có chắc Anh sẽ chiến thắng?

Đá luân lưu là trò chơi của bản lĩnh pha lẫn may rủi. Trên chấm 11m, không ai có thể "nói cứng" mình sẽ sút vào. Cristiano Ronaldo, Lionel Messi, Neymar,... cũng từng sút hỏng, ở thời điểm có nền tảng kinh nghiệm và đẳng cấp cao hơn Rashford, Saka rất nhiều. 

Trong đêm chung kết ở Wembley, Jorginho cũng đá hỏng luân lưu, dù anh rất giỏi ghi bàn ở khoảng cách này. Italy có lợi thế bởi Federico Bernardeschi đá vào trước đó, mà Bernardeschi cũng vào sân từ ghế dự bị và non nớt kinh nghiệm. Không có logic nào ở loạt đá luân lưu, nơi may và rủi chỉ như hai mặt của một đồng xu. 

Tuyển Anh cần được bao dung 

Roberto Mancini là tiền đạo khét tiếng ở Serie A. Nhưng World Cup 1990, ở tuổi 26, Mancini không được vào sân phút nào cho Italy. Mancini nói rằng đó là một trong những điều ông nuối tiếc nhất sự nghiệp.

Cựu HLV Inter Milan hiểu nỗi buồn của một "người thừa". Ông không muốn học trò trải qua tình cảnh tương tự. Trận gặp Xứ Wales, Italy đá đội hình phụ. Phút cuối cùng, thủ môn Salvatore Sirigu vào sân. Anh là người thứ 25 trong số 26 tuyển thủ Italy được hít thở không khí EURO 2020.

Người ta nói với nhiều HLV, phong cách huấn luyện của họ là tấm gương phản chiếu thời còn thi đấu. Didier Deschamps thời đá bóng thực dụng, khi nắm tuyển Pháp cũng đặt phòng ngự lên đầu. Carlos Dunga “chém đinh chặt sắt”, được gọi là gã Italy ở tuyến giữa Brazil, đến khi cầm tuyển Brazil cũng đá khô khan, toan tính không ngờ.

Gareth Southgate không hẳn là cầu thủ giỏi, sự nghiệp huấn luyện thì càng tầm thường. Ông từng xuống hạng cùng Middlesbrough, chưa từng vô địch giải lớn nào. Sự hiện diện của Southgate ở Anh cũng rất tình cờ. HLV Sam Allardyce phải từ chức sau khi bị phóng viên Telegraph gài bẫy năm 2016.

Southgate có bản lý lịch sơ sài, ngồi chiếc ghế mà Sven Goran Eriksson, Fabio Capello từng thất bại, chỉ vì đang dẫn U21 Anh, đã sẵn là người của FA.

Ở EURO 2020, Anh không có xu hướng chiến thuật đặc biệt nào. Họ lai căng, nhàn nhạt, cứ như sự nghiệp của Southgate.

Nhưng hãy nhớ, Southgate là người đá hỏng quả 11m định mệnh, khiến Anh dừng bước ở bán kết EURO 1996. Trong cuốn tự truyện, ông thừa nhận mình sút hỏng vì đã nghĩ quá nhiều đến thất bại. "Tôi mường tượng cảnh nếu mình sút hỏng thì sao, người ta sẽ nói gì, mà không tập trung nổi vào cú sút".

Một HLV trải qua từng ấy đau thương, sao có thể không biết Anh nên đá thế nào khi bước vào loạt đá 11m? Một HLV từng chứng kiến bầu trời sụp đổ ở chấm luân lưu tại Wembley, liệu có bước tới loạt đá quan trọng nhất với khâu chuẩn bị sơ sài?

"Đó là lỗi của tôi. Tôi lên danh sách đá và lựa chọn người sút. Đó không phải lỗi của họ", Southgate nói. Ông tiến tới ôm chặt Saka với dòng nước mắt không ngừng lăn dài trên má.

25 năm trước, HLV tuyển Anh Terry Venables từng dành cho Southgate cái ôm tương tự. "Không sao đâu, con trai", Venables an ủi. CĐV Anh cũng không ngừng hát vang "Chỉ có một Gareth Southgate". Nước Anh không ruồng bỏ Southgate chỉ với một khoảnh khắc lầm lỡ.

25 năm sau, người Anh có sẵn lòng tha thứ cho Southgate và học trò? 3 năm qua, tuyển Anh đã vào bán kết World Cup và chung kết EURO. Thành tích ấy, Tây Ban Nha, Italy, Đức hay Pháp đều không đạt được.

Anh đang đi đúng hướng. Những gì thầy trò Southgate cần là một cái ôm và sự bao dung để đi tiếp con đường đã chọn.