EU thiết lập kho dự trữ chống hạt nhân đầu tiên gần biên giới Nga

Hôm 17/1, Liên minh châu Âu cho biết sẽ thiết lập một kho dự trữ chiến lược đầu tiên của khối ở Phần Lan, nhằm chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp, chống lại các mối đe dọa hóa học, phóng xạ và hạt nhân (CBRN). Kho này có thể dành cho tất cả các quốc gia thành viên sử dụng. 

Tổng cộng 242 triệu euro (hơn 260 triệu USD) được Ủy ban châu Âu phân bổ cho Phần Lan để tạo ra kho dự trữ chiến lược đầu tiên này. Ông Janez Lenarcic, Ủy viên châu Âu về Quản lý Khủng hoảng, cho rằng, cuộc xung đột tại Ukraine "đã khẳng định sự cần thiết phải tăng cường sự chuẩn bị sẵn sàng cho CBRN của EU".

Ông nói thêm, kho dự trữ "sẽ cung cấp cho EU một mạng lưới an toàn quan trọng cho phép phản ứng và phối hợp nhanh chóng ở cấp độ EU".

Kho dự trữ mới sẽ bao gồm các vật tư y tế quan trọng, chẳng hạn như vaccine và thuốc giải độc, thiết bị y tế và thiết bị ứng phó tại hiện trường để đảm bảo bảo vệ tốt hơn và ứng phó với các tai nạn sinh học, phóng xạ và hạt nhân.

Các thiết bị cứu hộ và vật tư y tế cũng nhằm bảo vệ cả những người phản ứng đầu tiên với sự cố và thường dân.

Ủy viên Y tế Stella Kyriakides cho biết: “Kho dự trữ là một yếu tố thiết yếu trong công việc của chúng tôi nhằm chuẩn bị và tăng cường an ninh y tế ở EU”.

Phần Lan có chung đường biên giới dài 1.300 km với Nga và nằm gần các quốc gia Baltic, vốn lo sợ sự leo thang của cuộc chiến ở Ukraine có thể dẫn đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc tai nạn hạt nhân.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine từng bị lực lượng Nga kiểm soát hồi tháng 3 và kể từ đó liên tục bị phóng hỏa, làm dấy lên lo ngại về thảm họa hạt nhân. Ukraine cho rằng Nga thực hiện các vụ tấn công để đổ lỗi cho Kiev. Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã giải thích rằng Moskva sẽ chỉ sử dụng vũ khí nguyên tử để đáp trả việc sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí hủy diệt hàng loạt khác chống lại Nga hoặc các đồng minh của nước này, cho rằng các vụ tấn công nhà máy Zaporizhzhia là do Ukraine gây ra. 

Các giám sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) được cử tới nhà máy đã cố gắng tránh nêu tên thủ phạm trong các báo cáo của họ.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phần Lan Krista Mikkonen nói: “Các kho dự trữ được thiết lập ở Phần Lan sẽ cải thiện khả năng chuẩn bị chiến lược của Liên minh châu Âu, giúp sẵn sàng đối phó với các loại mối đe dọa khác nhau, đặc biệt là ở Bắc Âu và khu vực Biển Baltic. Trong trường hợp môi trường an ninh có sự thay đổi, sự chuẩn bị chung của EU là quan trọng hơn bao giờ hết".

Ngoài ra, mục tiêu của EU là tăng cường năng lực chuyên môn về hóa học, sinh học, phóng xạ và hạt nhân trong khối, đồng thời đảm bảo rằng các năng lực và đội phản ứng có thể được triển khai ở bất cứ đâu trên khắp lục địa.

Karim Peltonen, Giám đốc Cơ quan An toàn Bức xạ và Hạt nhân của Phần Lan, cho biết: “Các quốc gia riêng lẻ không có đủ năng lực đo lường và nguồn lực chuyên gia để ứng phó với các sự cố bức xạ quy mô lớn, nên dự án này là một sự bổ sung đáng hoan nghênh để châu Âu sẵn sàng ứng phó với các sự cố bức xạ”.

Kho dự trữ sẽ sẵn sàng để sử dụng từ năm 2024 và nhằm mục đích gửi đồ tiếp tế đến khu vực thảm họa hoặc khủng hoảng trong vòng 12 giờ sau khi đề nghị hỗ trợ được chấp nhận.