Đại sứ Nga Konstantin Vnukov và lần 'xông đất' mồng Một Tết nhà nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang

Ông Konstantin Vnukov - Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam có mối quan hệ gần gũi thân thiết với các nhà lãnh đạo Việt Nam, đặc biệt là nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Đại sứ Vnukov đã có lần đến “xông đất” ngày mồng Một Tết ở nhà riêng ông Trương Tấn Sang tại TP.HCM.

Trước thềm năm mới – Xuân Canh Tý 2020, cũng là dịp kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ông Konstantin Vnukov chia sẻ với phóng viên VTC News về tình cảm, mối quan hệ thân thiết, gắn bó của ông với các vị Chủ tịch nước qua các thời kỳ, đặc biệt là nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.  

Ông Vnukov cũng có những đánh giá về mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga, cũng như chia sẻ về những kỷ niệm sau hơn 4 năm công tác và làm việc tại Việt Nam.

Mở đầu cuộc trò chuyện, ông dành thời gian nói về Năm Chéo 2019-2020 giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Giới trẻ hai nước phải gần gũi

Thế hệ bây giờ có sự hiểu biết lẫn nhau không còn được như trước nữa, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, chúng tôi trù định một loạt hoạt động có sự tham gia của giới trẻ hai nước. 

Đại sứ Nga tại Việt Nam Konstantin Vnukov

Theo sáng kiến của lãnh đạo hai nước, năm 2019-2020 được công bố là Năm Chéo Việt - Nga. Mục đích chính của sự kiện này là kỷ niệm 25 năm ký kết Hiệp ước về các quy tắc cơ bản của tình hữu nghị Việt – Nga vào năm 2019 và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức vào năm 2020, đồng thời là dịp thúc đẩy hợp tác toàn diện giữa hai nước trên tất cả các lĩnh vực. Trong hai năm, sẽ có 150 hoạt động diễn ra ở cả 2 nước.

Các chuyến thăm của lãnh đạo cao nhất hai nước được lên kế hoạch. Năm 2019 là chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến Nga. Kết quả của chuyến thăm này là việc ký kết 20 văn bản khác nhau. Theo đó, mối quan hệ giữa hai nước trở nên cụ thể, thực tiễn và gần gũi hơn.

Điều đặc biệt trong mối quan hệ Nga - Việt là không tồn tại những vấn đề mang tính chính trị. Chúng ta đặt ra mục tiêu cụ thể là hoàn thành những nhiệm vụ về phát triển. Trước hết, đó là những vấn đề phát triển kinh tế, đầu tư, khoa học kỹ thuật. Đương nhiên, lĩnh vực an ninh quốc phòng cũng rất quan trọng.

Nằm trong số những nhiệm vụ chính của sự kiện này là làm sao để dân tộc hai nước đến gần nhau hơn. Thế hệ cha ông của các bạn trong những năm 1950 - 1960 đã có mối giao lưu hữu hảo với người Nga, quan hệ giữa hai bên khi đó rất gần gũi. Trải qua một số thập kỷ với nhiều thay đổi, thế hệ bây giờ có sự hiểu biết lẫn nhau không còn được như trước nữa, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, chúng tôi trù định một loạt hoạt động có sự tham gia của giới trẻ hai nước. Nhiệm vụ chính trong Năm Chéo này cũng chính là làm sao để nhân dân, giới trẻ Việt Nam và Liên bang Nga gần gũi nhau hơn, đến gần nhau hơn.

Phải đạt 10 tỷ USD kim ngạch thương mại

- Sự phát triển của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước thì thế nào, thưa Đại sứ?

Đối tác chiến lược toàn diện là mức độ quan hệ cao nhất giữa các quốc gia. Nga không có mối quan hệ như vậy với nhiều nước. Mối quan hệ của chúng ta được xây dựng chắc chắn từng bước, từ quan hệ chiến lược sau đó nâng lên là chiến lược toàn diện. Điều đó có nghĩa là mối quan hệ Việt - Nga đã được nâng cấp theo thời gian và phản ánh thực tế lịch sử quan hệ giữa hai nước.

Trước đây, giữa Việt Nam và Liên Xô có mối quan hệ chiến lược rồi, nhưng là được xây dựng trên cơ sở hệ tư tưởng, và mối quan hệ đó đóng góp quan trọng vào sự phát triển của Việt Nam. Thời gian trôi qua, Liên Xô không còn tồn tại nữa. Những năm 1990 xuất hiện khoảng lặng giữa hai nước.

Cách đây 25 năm, hai nước ký hiệp ước cơ bản về mối quan hệ hai nước, không phải dựa trên hệ tư tưởng mà dựa trên sự cân bằng về lợi ích quốc gia. Đây là nền tảng lành mạnh trong mối quan hệ giữa các quốc gia. Hơn nữa, như tôi đã nói, giữa hai nước không hề có vấn đề mang tính chính trị. Kể từ đó, mối quan hệ đối tác chiến lược, rồi đối tác chiến lược toàn diện chứng minh sức sống mạnh mẽ. Hai bên ký hàng loạt văn bản đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng nền tảng mối quan hệ hai nước trên toàn bộ các lĩnh vực.

Ví dụ, cả Nga và Việt Nam đều có nhiệm vụ phát triển nền công nghiệp 4.0. Nga là một trong những nước có bước tiến dài trong việc phát triển công nghệ thông tin và chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ các bạn. Đó không chỉ là lý thuyết, mà là hoạt động thực tiễn rất cụ thể như hoạt động chính phủ điện tử. Ở Nga không còn làm việc bằng giấy tờ mà bằng các con số, trong khi với các bạn, đây là nhiệm vụ có tính chất quan trọng hàng đầu.

- Tuy nhiên, điều dễ dàng nhận thấy là kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Liên bang Nga còn rất thấp, thưa ông?

Nhiệm vụ vô cùng quan trọng là chúng ta phải đạt kim ngạch thương mại lên 10 tỷ USD năm 2020. Năm ngoái, thương mại hai nước đạt hơn 6 tỷ USD. Tôi nghĩ, nhiệm vụ này không đơn giản nhưng có thể thực hiện được. Nếu cộng cả đầu tư chúng ta có thể đạt được con số 10 tỷ USD.

Điều đáng lưu ý là khối lượng đầu tư của Việt Nam vào Nga gần gấp đôi Nga vào Việt Nam. Do đó, nhiệm vụ đặt ra đối với các doanh nghiệp của Nga là cần phải tăng cường đầu tư vào đất nước các bạn. Chúng tôi nhận thức được sự cạnh tranh ở Việt Nam rất lớn, nhưng sẵn sàng đương đầu với những cạnh tranh đó.

Sẽ tìm việc cho 400 kỹ sư điện hạt nhân Việt Nam

- Ngoài dầu khí và năng lượng, Nga có định hướng hợp tác trong các lĩnh vực khác mà Việt Nam có rất nhiều tiềm năng không, thưa ông?

Mối quan hệ kinh tế là nền tảng trong quan hệ hai nước hiện nay. Trước hết, chúng ta phải đạt được mục tiêu 10 tỷ USD như đã nói. Đặc biệt phải mở rộng tất cả danh mục hàng hóa trong các lĩnh vực, tiếp tục hợp tác trong những lĩnh vực mà chúng ti có kinh nghiệm rất tốt như năng lượng.

Việt Nam với dân số gần 100 triệu người, nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ và ngày càng đòi hỏi năng lượng nhiều hơn. Nga có kinh nghiệm trong việc sản xuất năng lượng từ khí gas. Tại Việt Nam đã có sự hoạt động của gần như toàn bộ các công ty hàng đầu về dầu khí của Nga.

Chúng tôi sẵn sàng tiếp tục việc khai thác dầu khí trên thềm lục địa của Việt Nam để chế biến thành khí hóa lỏng, và trên cơ sở khí hóa lỏng chế biến nhiên liệu cho các loại động cơ sử dụng khí hóa lỏng đó. Cần phải nghiên cứu làm sao để các phương tiện công cộng ở thành phố lớn của Việt Nam đều sử dụng động cơ khí hóa lỏng, xây dựng hệ thống nạp nhiên liệu khí hóa lỏng. Tôi cho rằng đây là viễn cảnh tiềm năng trong tương lai.

Việt Nam cũng quan tâm nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, thủy triều. Điều này rất quan trọng nhưng không đơn giản. Năng lượng được sản xuất ra từ gió là rất lớn nhưng quy trình sản xuất đó lại không mang tính chất bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, chúng tôi có những công trình nghiên cứu làm giảm các tác hại đó. Năng lượng mặt trời cũng rất tốt nhưng cần một diện tích lớn để sản xuất, trong khi diện tích Việt Nam lại không lớn lắm và phần nhiều là đất làm nông nghiệp. Tất nhiên, điều này là không đơn giản, nhưng chúng tôi sẵn sàng hợp tác trong lĩnh vực này.

Chúng tôi cũng sẵn sàng hợp tác nếu các bạn khôi phục lại dự án về nhà máy điện hạt nhân. Cho đến nay, Nga là một trong những nước đi đầu trong việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Hiện nay, chúng tôi đang tiến hành xây dựng 35 nhà máy trên khắp thế giới. Nói về công nghệ, đây là hoạt động sản xuất năng lượng an toàn nhất. Thời gian qua, chúng tôi đã đào tạo một đội ngũ lớn các chuyên gia trong lĩnh vực hạt nhân cho Việt Nam, khoảng 400 người. Hiện nay, họ chưa có nhiều việc lắm nhưng chúng tôi sẽ sử dụng họ trong những công trình của chúng tôi. Tôi tin tưởng rằng các bạn sẽ quay trở lại với nguồn điện hạt nhân.

5 cái Tết ở Việt Nam

- So với những nước châu Á đã từng công tác, ông thấy Việt Nam thế nào?

Sự nghiệp 45 năm của tôi đều hoạt động với tư cách là nhà ngoại giao. Tôi được đào tạo ở học viện quan hệ ngoại giao với tư cách một chuyên gia châu Á, trước hết là một chuyên gia về Trung Quốc. 4 năm trước đây tôi được điều chuyển từ Hàn Quốc sang Việt Nam. Điều này đối với tôi thực sự rất thú vị. Tuy nhiên, có điều gây trở ngại là tôi không biết tiếng Việt.

Nói một cách chân thành, khi so sánh các nước tôi từng làm việc, không có nơi nào có mối quan hệ tình cảm ấm áp với chúng tôi như ở Việt Nam. Tôi đã đi rất nhiều nơi của Việt Nam và cảm thấy thực sự thích thú khi được ở đất nước các bạn.

Mặc dù Việt Nam là quốc gia châu Á nhưng có rất nhiều thứ gần gũi với chúng tôi. Đó không phải là một lời khen ngoại giao mà là sự thật. Nhiều người nói rằng khí hậu ở đây phức tạp nhưng tôi thấy quen rồi, ít ra là thời tiết Hà Nội. Ở Hà Nội thậm chí có những ngày lạnh phải bật chế độ sưởi ấm trên điều hòa, giống như ở Nga vậy. Một điều giống nữa là ở Nga có hơn 200 dân tộc, các bạn cũng có 54 dân tộc. Mỗi dân tộc đều có ngôn ngữ riêng, y phục riêng và những phong tục riêng.

Tôi rất thích món ăn ở đây. Không chỉ riêng tôi mà nhiều bạn bè, đồng nghiệp của tôi cũng rất thích món ăn Việt. Ở Matxcơva ngày càng nhiều các quán ăn Việt Nam. Gần như mỗi quận đều có quán ăn Việt. Chúng tôi có thể ăn phở ở Matxcơva, vừa rẻ lại vừa ngon.

Những thế hệ trước của các bạn cũng rất thích các món ăn Nga. Tại Hà Nội, có lần tôi nhìn thấy trên ô tô buýt hình quảng cáo hạt hướng dương Nga. Có thể thấy có rất nhiều thứ gắn bó chúng ta với nhau, và tôi nghĩ, trong tương lai còn có nhiều hơn nữa.

- Tết Việt Nam có ấn tượng thế nào với Đại sứ?

Kể từ lần đầu tiên đến đây vào năm 2015, đây là năm thứ 5 tôi đón Tết cổ truyền Việt Nam. Tôi rất thích những ngày Tết vì nhiều lý do. Và một trong số là, khi đến Tết, tôi có thể đi chơi được vì ngoài đường phố rất vắng (cười).

- Ông từng chia sẻ có dịp ‘xông đất’ nhà của nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang?

Tôi sang Việt Nam trình Quốc thư lên lãnh đạo, lúc đó là Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Tôi có mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với các vị Chủ tịch nước qua các thời kỳ, trong đó, với Chủ tịch Trương Tấn Sang là một mối quan hệ rất đặc biệt.

Năm 2016, khi ông Trương Tấn Sang chuyển từ Hà Nội vào TP.HCM có mời tôi đến nhà vào ngày mùng Một Tết. Tôi biết rằng, việc được mời đến làm khách ngày mùng Một là vinh dự lớn lao nên tôi đồng ý ngay. Tôi gìn giữ mối quan hệ này và cách đây không lâu, tôi cũng có gặp nguyên Chủ tịch Trương Tấn Sang. Dù không còn giữ chức vụ, nhưng ông vẫn dõi theo mối quan hệ hai nước và đưa ra những lời khuyên rất hữu ích.

Tôi cũng có mối quan hệ tốt đẹp với các vị lãnh đạo khác của Việt Nam, những người đương nhiệm và tiền nhiệm. Tôi cho rằng những mối quan hệ như vậy là rất tốt đối với một Đại sứ như tôi.

Tôi vẫn nhớ cảm giác ngạc nhiên với quy mô Việt Nam tổ chức kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười Nga. Tháng 11/2017, khi Tổng thống Putin sang Đà Nẵng dự Hội nghị thượng đỉnh APEC, tôi có nói với Tổng thống rằng, đây có lẽ là nước trân trọng nhất ngày kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười và ông Putin rất vui mừng khi nghe vậy.

Một ví dụ khác, cách đây không lâu, Việt Nam kỷ niệm 50 năm gìn giữ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các chuyên gia Liên Xô và Nga đóng vai trò quan trọng trong việc xây Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và gìn giữ thi hài Chủ tịch. Cho đến nay, chúng tôi vẫn tiếp tục giúp đỡ các bạn trong vấn đề này.

Trong buổi kỷ niệm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu và dành những lời tốt đẹp cho chuyên gia Nga. Đối với cá nhân tôi, đó là niềm vinh hạnh vô cùng lớn lao khi được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao tặng Huân chương Hữu nghị. Tôi cho rằng, phần thưởng cao quý này không chỉ dành riêng cho tôi mà cho cả Đại sứ quán chúng tôi.

Ông Konstantin Vnukov sinh năm 1951, được bổ nhiệm làm Đại sứ Nga tại Việt Nam từ tháng 12/2015. Ông hoạt động trong ngành Ngoại giao Nga từ năm 1973.

Từ năm 1998 đến năm 2003, ông là Tổng Lãnh sự Nga tại Hong Kong, kiêm nhiệm Macau, Trung Quốc. Từ 2003 đến 2009, ông là Phó vụ trưởng, Vụ trưởng Vụ Châu Á, Bộ Ngoại giao Nga. Năm 2009 đến năm 2014, ông là Đại sứ Nga tại Hàn Quốc.

Đại sứ Vnukov tốt nghiệp Đại học Quan hệ quốc tế Matxcơva năm 1973 với tấm bằng loại ưu. Năm 1991 ông bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sĩ tại Học viện Viễn Đông, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô. Ông thông thạo tiếng Anh và tiếng Trung Quốc. Đại sứ có vợ, hai con trai và hai cháu.