Trả lời câu hỏi của phóng viên chiều 2/7, liên quan đến khác biệt giữa Mỹ - Trung có thể phải khiến các nước phải chọn bên, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam khẳng định Mỹ không đòi hỏi điều này mà chỉ hy vọng các nước tham gia cùng thúc đẩy luật pháp quốc tế vì lợi ích chung.
Cuộc họp báo được tổ chức tại Hà Nội nhân kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt Nam - Mỹ.
Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink.
Đại sứ Daniel Kritenbrink nói: "Bạn đã nói đến việc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ASEAN sẽ không chọn bên. Chúng tôi cũng không muốn các quốc gia phải chọn bên nào và không đòi hỏi điều này. Chúng tôi cũng không yêu cầu Việt Nam phải chọn bên.
Điều chúng tôi muốn là khi các quốc gia nhận ra họ sẽ có lợi ích trong việc có được một trật tự theo pháp luật, khi tuân thủ luật pháp quốc tế, khi ngăn cản các quốc gia lớn hơn bắt nạt các quốc gia khác, thì họ sẽ hợp tác với chúng tôi để thúc đẩy các lợi ích chung đó. Chúng tôi không đòi hỏi các quốc gia phải chọn bên và cũng sẵn sàng cùng Trung Quốc tham gia trong tất cả các nỗ lực này để thúc đẩy luật pháp quốc tế, hành xử theo quy tắc và không bắt nạt các quốc gia khác."
Liên quan đến việc 3 tàu sân bay Mỹ xuất hiện trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, Đại sứ nói Mỹ không nhằm mục tiêu ứng phó với một hoạt động cụ thể nào mà muốn khẳng định những mục tiêu trong việc bảo đảm hòa bình và ổn định lâu dài trên Biển Đông.
"Chúng tôi tin rằng các quốc gia ở biển Đông dù lớn hay nhỏ đều phải hành xử theo luật pháp quốc tế, đảm bảo các tuyên bố của họ dựa trên luật pháp quốc tế, hành xử theo quy tắc và các quốc gia lớn hơn không nên bắt nạt hay đe dọa các quốc gia nhỏ hơn. Chúng tôi tin vào các giải pháp giải quyết tranh chấp một cách hòa bình; quyền tự do bay và di chuyển trên biển Đông. Chúng tôi phản đối các hoạt động tìm cách cưỡng ép các quốc gia khác trên biển Đông."
Đại sứ tái khẳng định Mỹ phản đối các hành động của Trung Quốc trong việc ngăn cản các hoạt động khai thác dầu khí của các quốc gia khác trên biển Đông, trong đó bao gồm các hoạt động của Việt Nam. "Chúng tôi tin rằng các hành động khiêu khích liên tục này của Trung Quốc đe dọa đến an ninh năng lượng khu vực và làm ảnh hưởng đến Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Thật tiếc rằng Trung Quốc vẫn đang tiếp tục các hành động hung hăng và làm bất ổn, tiếp tục làm ảnh hưởng đến hòa bình và an ninh trên biển Đông. Họ đã tiến hành các hành động này trong nhiều năm. Và chúng tôi đánh giá rằng Trung Quốc đã cố gắng sử dụng khủng hoảng COVID-19 để tăng cường thêm các hoạt động khiêu khích và hiếu chiến."
Theo Đại sứ, Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam và ASEAN để thúc đẩy các lợi ích chung, bao gồm "tăng cường các hoạt động ngoại giao với các đối tác bao gồm 10 nước ASEAN; hỗ trợ tăng cường năng lực hàng hải của các quốc gia trong đó bao gồm các quốc gia ASEAN; phát triển năng lực quân sự của chính Mỹ, tham gia vào các hoạt động như thực hiện quyền tự do hàng hải, một quyền mà các quốc gia khác cũng có thể."
"Đó là lý do quân đội Mỹ có mặt trên Biển Đông trong thời gian vừa qua và chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động như vậy ở những nơi luật pháp quốc tế cho phép", ông nói.
Bình luận