Ngày 21/11, phát biểu về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) cho rằng trong thời gian vừa qua công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã thu được nhiều kết quả quan trọng, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội và tăng cường niềm tin của người dân cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh đó việc thu hồi tài sản tham nhũng vẫn tiếp tục gặp khó khăn.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) phát biểu sáng 21/11
Theo Báo cáo của Chính phủ trong 10 năm số thiệt hại do tham nhũng gây ra là 59.750 tỷ đồng và 400ha đất nhưng số thu hồi chỉ là 4.676 tỷ đồng và 219ha đất, tức là chỉ trên dưới 10%.
"Chúng tôi cho rằng những khó khăn nêu trên do nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân là do pháp luật chưa có cơ chế để xử lý sớm đối với tài sản tham nhũng", bà Thuỷ nêu ý kiến.
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ phân thích pháp luật hiện hành chưa có cơ chế để xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Thực tiễn vừa qua có một số trường hợp kê khai không đúng nhưng chỉ áp kỷ luật đối với chính người kê khai, có thể là khiển trách, cảnh cáo, thậm chí là cách chức chứ không thể đụng được vào khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp của họ.
"Muốn xử lý tịch thu khối tài sản này thì phải thông qua một vụ án hình sự, từ khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, đến khi đó sẽ rất khó khăn, nhiều vụ án sẽ không còn tài sản để thi hành án", bà Thuỷ nói.
Bà Thuỷ bày tỏ muốn xử lý tịch thu khối tài sản này thì chính các cơ quan tiến hành tố tụng phải có trách nhiệm chứng minh chứ không phải người có tài sản có trách nhiệm giải trình.
Đồng thời, khác với các tội giết người, cướp của, đánh nhau gây thương tích thì hành vi tham nhũng thường diễn biến trong một thời gian dài, còn có cơ hội tham nhũng là còn rút tiền của ngân sách và sau khi tham nhũng được là tiêu sài lãng phí, tặng cho, chuyển đổi dưới nhiều hình thức.
Do đó, ngay chính các quốc gia được xem là mô hình đấu tranh chống tham nhũng hiệu quả cũng không hy vọng sẽ thu hồi được 100% số tài sản tham nhũng.
Chính vì vậy, trách nhiệm giải trình và biện pháp chế tài áp dụng trong trường hợp không giải trình được nguồn gốc hợp pháp của tài sản đã được các quốc gia đặt ra để sớm khoanh vùng nhận diện và tăng khả năng thu hồi tài sản tham nhũng.
Video: Ông Dương Trung Quốc nói "Nếu không có quyền thì không ai có thể tham nhũng" (Minh Đức)
Về kinh nghiệm quốc tế, bà Thuỷ cho biết đã tập hợp được danh sách hơn 40 quốc gia trên thế giới quy định xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp.
"Tôi có thể lấy ví dụ về kinh nghiệm của Trung Quốc. Trung Quốc khác với Việt Nam, Trung Quốc không có luật riêng về phòng, chống tham nhũng, các quy định về phòng, chống tham nhũng của Trung Quốc được đặt trong các luật chuyên ngành và để xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp thì Trung Quốc đã bổ sung vào Điều 395 của Bộ luật Hình sự.
Cụ thể tôi xin đọc nguyên văn như sau: Bất kỳ công chức công nào có tài sản hoặc chi tiêu vượt quá thu nhập hợp pháp, nếu có sự khác biệt lớn thì đều có thể bị yêu cầu giải trình về nguồn gốc hợp pháp của tài sản đó. Nếu công chức không giải trình được thì phần tài sản vượt quá thu nhập hợp pháp sẽ bị coi là tài sản bất hợp pháp và bị tịch thu. Ngoài ra còn có thể bị phạt tù đến 5 năm", đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ dẫn chứng.
Bà Thuỷ thông tin thêm: "Các chuyên gia của Trung Quốc cho biết là việc đặt ra các quy định nêu trên là để thực hiện mục tiêu bằng mọi giá người có hành vi tham nhũng phải trả lại tất cả những gì mà họ đã chiếm đoạt của nhà nước và nhân dân.
Các chuyên gia cũng cho biết ở Trung Quốc thì việc thu hồi tài sản tham nhũng rất triệt để, khi thu là thu cả đồng hồ, bút máy đắt tiền. Thu theo giá trị thực tế của tài sản, ví dụ đối tượng sử dụng số tiền tham nhũng là 1 tỷ đồng để mua một chiếc ô tô mới, nhưng sau vài năm sử dụng thì giá trị của chiếc ô tô chỉ còn 600, 700 triệu. Khi thu hồi sẽ tính theo giá trị của tài sản tại thời điểm thu hồi là 600, 700 triệu, chứ không phải tính đã thu được 1 tỷ đồng".
Bên cạnh đó, đối với Singapore, nước này không chỉ ban hành luật riêng về chống tham nhũng mà Singapore còn có luật riêng về thu hồi tài sản tham nhũng, trong đó có các quy định rất cụ thể về căn cứ, điều kiện, trình tự, thủ tục, thẩm quyền thu hồi tài sản tham nhũng.
Bình luận