Đối với cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin, trong vấn đề chọn người kế vị, điều quan trọng là phải chọn được người mà ông “có thể tin tưởng giao phó đất nước” và “là người có thể tiếp tục con đường” mà cựu Tổng thống đã đặt ra trước đó. Đó là câu trả lời của cựu Chánh văn phòng Tổng thống thời ông Yeltsin, ông Valentin Yumashev, khi giải thích lý do tại sao ông Yeltsin lại chọn Vladimir Putin làm người kế nhiệm. Ông Yumashev tiết lộ điều này trong cuộc phỏng vấn với nhà báo nổi tiếng Vladimir Pozner tại Trung tâm Yeltsin.
Vị cố vấn cho biết, ông Yeltsin có khoảng 10 người trong danh sách ứng cử viên, trong đó có Putin. Ông Putin bắt đầu được coi là người kế nhiệm vào năm 1998, khi ông đảm nhiệm chức vụ Phó chánh Văn phòng Tổng thống. “Quan trọng, đó là một người mạnh mẽ, và những quan điểm mà ông ấy có là có thể tận dụng. Những gì Vladimir Vladimirovich đã làm là thực sự xuất sắc” - ông Yumashev giải thích.
Ông cho biết thêm rằng, thành công của ông Putin còn đến từ hiệu ứng của sự mới lạ: mỗi cử tri đều nhìn thấy ở ông ấy có “một thứ gì đó của mình”. Cụ thể, những người theo chủ nghĩa tự do ghi nhận ông là “người kế thừa tư tưởng của Yeltsin”, những người bảo thủ và quan chức thấy ông là “một sĩ quan Cheka cũ”, trong khi những người tin rằng, ông sẽ lấy lại cho nước Nga một thứ gì đó, cũng đã nhìn thấy được điều đó trong ông.
Trong con mắt của cựu Tổng thống Yeltsin, ông Putin thực sự xuất sắc và toàn diện. (Ảnh: RIA)
Ngoài ra, theo ông Yumashev, điều quan trọng đối với cựu Tổng thống Yeltsin là người kế nhiệm ông phải đại diện cho thế hệ mới: ông Putin trẻ hơn Yeltsin và các chính trị gia cùng thời ông 20 tuổi.
Ông Boris Yeltsin rất hạnh phúc vào ngày 31/12/1999, khi tuyên bố rằng, ông quyết định từ chức, - cựu cố vấn của Tổng thống nhớ lại. Đối với ông ấy, đây giống như lời thông báo về “sự ra đời của đứa con trai ông” vậy. Cũng cần nhấn mạnh rằng, quyết định từ chức được ông Yeltsin đưa ra 6 tháng trước cuộc bầu cử, nhằm trao cho Tổng thống tương lai của Nga “chút lợi thế để chống lại Primakov và Luzhkov”.
Cũng trong cuộc phỏng vấn này, theo cựu Chánh văn phòng Tổng thống, ông Putin sẽ không tham gia tranh cử nhiệm kỳ tổng thống thứ ba. “Ông ấy chắc chắn 99% sẽ nói rằng, ông ấy sẽ rời đi vào năm 2024” - ông Yumashev khẳng định.
Chính Tổng thống Putin 1 năm trước tiết lộ rằng, ban đầu ông đã từ chối lời đề nghị của cựu Tổng thống Yeltsin. “Ông ấy đã rất ngạc nhiên. Ông thắc mắc và hỏi: Tại sao lại như vậy?” - ông Putin thuật lại lời của Tổng thống Nga đầu tiên. Theo lời kể của ông Putin, ông trả lời rằng, ông “chưa sẵn sàng”, mặc dù lúc đó ông đã là “một cậu bé lớn”.
Cựu Tổng thống Yeltsin tỏ ra quả quyết khi đưa ra quyết định bổ nhiệm ông Putin làm người kế nhiệm vào tháng 9/1999. Ít nhất, thì điều đó cũng diễn ra sau cuộc trò chuyện của ông Yeltsin với người từng giữ chức Tổng thống Mỹ Bill Clinton. Ông Yeltsin đã nói với nhà lãnh đạo Mỹ rằng, vào thời điểm gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng cử viên, ông tình cờ “bắt gặp Putin”.
Sau khi nghiên cứu về quá khứ của Putin, ông Yeltsin nhận thấy đây là “một người đáng tin cậy” và là người có thể đảm đương được trách nhiệm.
Trong cuộc trò chuyện với bà Clinton, ông Yeltsin còn gọi ra được những phẩm chất khác của Putin: sự thấu đáo, sức mạnh, quảng giao và có khả năng tìm kiếm liên lạc với những người có thể trở thành đối tác. Ông Yeltsin chắc chắn rằng, Putin sẽ được các cử tri ủng hộ trong cuộc bầu cử.
Và thế là, vào ngày 31/12/1999, ông Yeltsin thông báo về việc từ chức của mình trên sóng truyền hình tới người dân Nga: “Tôi sẽ rời đi, tôi đã làm mọi thứ có thể”. Ông nói rằng, “theo Hiến pháp, khi từ chức, tôi đã ký một sắc lệnh chuyển giao nhiệm vụ Tổng thống Nga cho Thủ tướng Vladimir Vladimirovich Putin”. "Chính ông ấy sẽ điều hành đất nước trong 3 tháng tới" - ông Yeltsin nói thêm, đồng thời nhắc lại rằng, cuộc bầu cử Tổng thống sẽ được tổ chức sau đó.
Ông Putin cũng có bài phát biểu cùng ngày, nói rằng, ông Yeltsin “yêu cầu tôi phát biểu trước đất nước”. Theo lời ông Putin, vào đêm giao thừa, ông đã lên kế hoạch bên cạnh bạn bè và người thân để cùng lắng nghe lời chúc của Tổng thống Yeltsin. “Nhưng rồi mọi việc đã khác” - ông nói. Quyết định của ông Yeltsin đưa đưa ra dựa trên Hiến pháp Nga - ông Putin nói thêm. “Tôi thực sự đánh giá cao những cống hiến to lớn của ông ấy cho nước Nga, dù có thể chỉ sau một khoảng thời gian” - ông Putin nhấn mạnh (trích dẫn từ trang web của Điện Kremlin).
Ông Valentin Yumashev là Chánh văn phòng Tổng thống từ ngày 11/3/1997 đến ngày 7/12/1998, và hiện là cố vấn cho Tổng thống Nga trên nguyên tắc công tác xã hội. Ông kết hôn với con gái của cựu Tổng thống Boris Yeltsin – bà Tatyana Dyachenko.
Bình luận