"Theo chính phủ Trung Quốc, chúng tôi được coi là bạn bè nên mọi vấn đề đều có thể được nêu rõ ở đó với tư cách bạn bè", người phát ngôn của Tổng thống Philippines, ông Salvador Panelo nói trong cuộc phỏng vấn hôm 26/8 với CNN.
Ông Panelo nhắc lại rằng hiện tại là thời điểm thích hợp để đưa phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế 2016 ra bàn luận với Trung Quốc bởi nhiệm kỳ của ông Duterte đã trôi qua một nửa.
Theo ông Panelo, phán quyết mà Trung Quốc nhất mực từ chối trong 3 năm qua này cùng với vụ tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Philippines, đề xuất thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông sẽ là 3 vấn đề mà Tổng thống Duterte có thể sẽ nêu ra trong cuộc họp sắp tới với ông Tập Cận Bình.
Tổng thống Duterte trong chuyến thăm tới Trung Quốc tháng 10/2018. (Ảnh: Phủ Tổng thống Philippines)
Một vấn đề khác cũng rất được dư luận quan tâm là hành động xâm phạm vào lãnh hải Philippines của tàu Trung Quốc nhiều lần suốt nhiều tháng qua. Tuy nhiên, ông Panelo không đề cập tới vấn đề này.
Hôm 28/8, Tổng thống Duterte sẽ khởi hành tới Bắc Kinh, bắt đầu chuyến thăm 4 ngày tới Trung Quốc. Chuyến công du tới đất nước tỉ dân lần này là lần thứ 5 ông tới thăm Bắc Kinh kể từ khi lên nắm quyền.
Chuyến đi dự kiến sẽ kéo dài 8 này nhưng bất ngờ bị cắt bỏ một nửa. Manila không nói rõ lý do chuyến công du bị cắt ngắn nhưng Tổng thống Duterte tỏ ra bực dọc khi ám chỉ có người trong chính phủ Trung Quốc ngăn cản ông đề cập tới phán quyết Biển Đông khi tới Bắc Kinh.
"Họ nói vấn đề đó sẽ không được đề cập đến. Tôi nói không. Nếu tôi với tư cách là tổng thống của một quốc gia có chủ quyền không được phép lên tiếng về những gì tôi muốn nói, thì tốt nhất là đừng hội đàm gì nữa.
Đừng cố chặn miệng tôi vì đó là món quà của Chúa", ông Duterte nói trong lễ khánh thành một nhà máy điện mặt trời ở tỉnh Romblo, miền Trung Philippines hôm 21/8.
Trong cuộc phỏng vấn mới đây với Inquirer, ông Panelo nói rằng nhà lãnh đạo Philippines cho biết dù Trung Quốc có muốn nghe hay không, ông vẫn sẽ đề cập tới vấn đề này.
Theo Rappler, điểm dừng chân đầu tiên của ông Duterte tới Trung Quốc là Bắc Kinh, nơi ông và Chủ tịch Tập Cận Bình gặp mặt và chứng kiến lễ ký kết các văn bản về hợp tác song phương. Ông Duterte cũng sẽ tham gia các diễn đàn kinh doanh trong thời gian lưu lại thủ đô của Trung Quốc.
Tới 31/8, ông di chuyển tới Quảng Đông, gặp mặt Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn và theo dõi một trận đấu trong giải World Cup bóng rổ FIBA 2019 có sự tham gia của đội bóng quê nhà Gilas.
Theo giới quan sát, chuyến công du bắt đầu vào ngày mai sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới uy tín của Tổng thống Duterte ở quê nhà thời gian tới. Thời gian qua, ông liên tục bị chỉ trích vì các chính sách mềm mỏng với Trung Quốc kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2016 và ngó lơ phán quyết từ Tòa trọng tài Thường Trực bác bỏ các yêu sách phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
Nhưng nếu quá cứng rắn với Bắc Kinh, ông có thể sẽ gây sứt mẻ mối quan hệ "thân như thủ túc" mà ông vất vả gây dựng suốt 3 năm qua.
Bình luận