Cụ ông 80 tuổi được giải án oan giết người: Bản án đã 'xé toạc' tình anh em, họ hàng

Không khó để tìm đến được nhà tử tù xuyên 2 thế kỷ Trần Văn Thêm, từ ngoài TP. Bắc Ninh hỏi đường về thôn Đức Lân, xã Yên Phụ, huyện Yên Phong, chưa cần hỏi tìm nhà ai những người được hỏi tự chỉ: “Các anh tìm nhà cụ Thêm bị án oan phải không, đi thế này nhé đến chỗ kia rồi hỏi tiếp, ai cũng đều biết cả.”

Nhà cụ nằm giữa làng, ngôi nhà ngang cổ kính đã hơn 20 năm tuổi phủ màu thời gian trắng xám những ngày này đông đúc bà con và các đoàn cơ quan chức năng đến thăm hỏi, làm việc.

Nhắc về vụ án, người nhà cụ Thêm chẳng cần lục tài liệu mà có thể vanh vách kể lại không thiếu một chi tiết. Điều này chẳng lấy gì làm tự hào, vì gần 40 năm qua gia đình đã theo đuổi, gửi đơn lên đủ các cấp cơ quan chức năng để kêu oan cho cụ.

Từ tháng 3/1970, ông Nguyễn Văn Thêm cùng người em con cô ruột tên là Nguyễn Khắc Văn đi xe đạp lên Vĩnh Phúc để bán thuốc lào và mua trám mang về chợ quê bán.

Vào đêm 24/7/1970, hai anh em ông Thêm trên đường đi buôn không về kịp giờ nên ghé vào ngủ ở lều cắt tóc ven đường thuộc xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú (nay là tỉnh Vĩnh Phúc). Đang ngủ say, hai an hem bị kẻ cướp tấn công, ông Thêm bị thương, còn ông Văn bị thương nặng rồi tử vong do vật cứng đánh vào đầu. Sau đó, ông Nguyễn Văn Thêm bị cơ quan tố tụng tỉnh Vĩnh Phú cáo buộc đã giết em họ để cướp của.

Cuối năm 1973, các cơ quan tố tụng tỉnh Vĩnh Phú đưa ra xét xử và kết tội ông Nguyễn Văn Thêm án tử hình về tội giết người, cướp tài sản. Đến năm 1974, Tòa án nhân dân tối cao xét xử phúc thẩm kết tội y án sơ thẩm mức án tử hình.

Năm 1975, Phan Thanh Nhàn (17 tuổi, trú tại thôn Phần Thạc xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú) khi cải tạo trong một trại giam ở tỉnh Lào Cai khai nhận giết hại nạn nhân Nguyễn Khắc Văn. Qua lời khai của đối tượng Nhàn, đối chiếu với hiện trường xảy ra vụ án, tổ chức thực nghiệm lại hiện trường, cơ quan chức năng xác định Nhàn là hung thủ giết ông Văn và đánh ông Thêm bị thương vào ngày 24/7/1970.

Căn cứ vào kết luận của cơ quan chức năng, Ủy ban thẩm phán TAND tối cao đã mở phiên toà theo thủ tục giám đốc thẩm tuyên hủy toàn bộ 2 bản án phúc thẩm, sơ thẩm và giao hồ sơ để cơ quan công an điều tra, xử lý lại theo quy định của pháp luật.

Ngày 27/12/1975, ông Thêm được đưa ra khỏi phòng biệt giam để gặp cán bộ Bộ Công an và Công an tỉnh Vĩnh Phú. Sau 2 ngày ở Bộ Công an, chiều 29/12/1975, ông Thêm được giải thích do có vết thương trên đầu nên Bộ công an cấp cho một giấy miễn lao động nặng, rồi cho về quê. Tuy nhiên, ông vẫn chưa được minh oan theo đúng thủ tục pháp lý.

Video: Cụ ông 80 tuổi chịu án oan xuyên 2 thế kỷ luôn tin có ngày được rửa án oan giết người

Nằm cách nhà cụ Thêm chỉ khoảng 100 mét là gia đình ông Nguyễn Khắc Vinh (SN 1960, con trai nạn nhân) ngậm ngùi kể lại. Thời điểm xảy ra vụ việc ông mới chỉ 11 tuổi, ở cái tuổi ấy chỉ biết ăn với học đã là ngoan chứ làm gì đã hiểu được thế nào là “anh giết hại em”.

Lúc đó, ông Vinh chỉ nghe mọi người nói rằng ông Thêm (bác họ đằng ngoại) bị công an bắt đi rồi tòa tuyên án là hung thủ giết bố mình. Một vài năm sau, khi ông lớn hơn chút nữa mới hiểu được hết câu chuyện.

Ông đau xót chia sẻ: “Bản án như xé toạc tình anh em, họ hàng. Mặc dù họ hàng và người trong làng đều không tin ông Thêm là hung thủ, nhưng tòa tuyên án rồi không tin cũng phải tin, vì pháp luật làm sao mà sai được.”

Dù rất đau đớn, nhưng khi ông Thêm bị tuyên án, đích thân mẹ của ông

Vinh (vợ nạn nhân) đã trực tiếp lên tỉnh để xin giảm án từ “Tử hình” xuống “Chung thân” cho người anh họ. Tuy nhiên, lời đề nghị đó không được chấp thuận.

Suốt những năm tháng kể từ ngày tòa tuyên án, mặc dù quan hệ với 2 gia đình vẫn bình thường nhưng bản án đã thành “con sông” cách trở giữa 2 nhà. Dù trong thâm tâm gia đình ông Vinh cũng không tin “anh em lại giết hại nhau” nhưng án đã có nên gia đình ông cũng chủ động hạn chế qua lại với phía gia đình ông Thêm.

Ông Vinh giải thích: “Chuyện thì đã xảy ra rồi, gia đình tôi chẳng hận thù gì cụ Thêm cả. Nhưng vì cơ quan điều tra kết tội ông Thêm như thế nên chúng tôi cũng hạn chế gặp mặt sợ khi chén rượu, chén chè… người này người khác lời ra lời vào khiến chúng tôi không kiềm chế được lại xảy ra chuyện không hay nên hạn chế gặp mặt nhau trực tiếp.”

Hai hôm nay, ông Vinh được nghe tin người bác họ của mình chính thức được giải oan, ông mừng lắm. “Cụ Thêm được giải oan đồng nghĩa với việc nút dây oan nghiệt giữa 2 gia đình bấy lâu này được xóa bỏ. Mối nghi ngờ dù chỉ tí ti cũng không còn, gia đình không còn cắn dứt gì nữa. Bản án như vậy oan quá, oan nghiệt quá. Cũng may là cụ còn sống để chờ đến ngày được minh oan.”

Bà Nguyễn Thị Nhàn (người trong thôn) chia sẻ: “Cả làng ai cũng mừng cho cụ Thêm khi được minh oan. Vậy là điều tiếng oan bấy lâu nay chính thức được xóa bỏ. Chẳng ai tin cụ Thêm là kẻ giết người.”

Video: Tử tù 80 tuổi uất nghẹn kể lại đêm định mệnh khiến em chết, anh vào tù

Anh Tô Văn Ninh (trưởng thôn) cho biết, sự việc của cụ Thêm xảy ra đã nhiều năm cũng đã đi vào dĩ vãng. Người dân trong thôn cũng không xì xào gì nhiều cho đến khi có tin cụ được giải oan. Tại địa phương, cụ là người sống tình cảm, ai cũng kính trọng.

Nói về vụ việc, bà Trần Thị Xuân (con gái cả cụ Thêm) nghẹn ngào: “Mấy chục năm bố tôi bị oan là bằng ấy năm gia đình khổ. Giờ được minh oan gia đình mừng không biết nói thế nào cho hết.”

Bà Xuân cho biết, sau khi nhận tin mình được giải oan, do tuổi cao sức yếu, gia đình đã đưa cụ đến cơ sở y tế để chăm sóc sức khỏe. Dự kiến ngày 11/8, cơ quan chức năng sẽ chính thức công bố việc cụ Thêm được giải oan.