Mới đây dư luận không khỏi xôn xao bởi sự việc cùng lúc có 9 em học sinh điểm trường Nà Bản tại xã Xuân Lạc, huyện Chợ Đồng, tỉnh Bắc Kạn đột nhiên trở nên hung dữ bất thường và liên tục ngất. Không ít người dân còn cho rằng tình trạng này là do “ma quỷ” gây ra.
Tuy nhiên, trả lời trên Sức khỏe đời sống, PGS.TS Cao Tiến Đức, Chủ nhiệm khoa Tâm thần, Bệnh viện 103 cho biết: “Đây là các biểu hiện đặc trưng của rối loạn phân ly. Đây không phải là hiện tượng lạ của Việt Nam, trước đây bệnh đã được ghi nhận nhiều ở các đại đội thanh niên xung phong. Hiện nay, bệnh cũng được ghi nhận rải rác ở các bệnh nhân. Trong vài năm gần đây, ở một số trường trung học phổ thông cũng xảy ra hiện tượng như vậy”.
Điểm trường Nà Bản trong lễ khai giảng năm học mới
Cũng theo PGS Đức, chứng bệnh này bao gồm một nhóm các rối loạn thường gặp. Tỷ lệ người mắc các rối loạn này chiếm 0,3-0,5% dân số. Bệnh hay phát sinh ở tuổi trẻ, nữ nhiều hơn nam. Nguyên nhân chủ yếu của rối loạn phân ly là các chấn thương tâm lý hoặc hoàn cảnh xung đột. Đó là những chấn thương gây cảm xúc mạnh như lo sợ cao độ, tức giận quá mức, thất vọng nặng nề... Các rối loạn này thường phát sinh một thời gian ngắn sau khi chấn thương.
Rối loạn phân ly có thể gây phản ứng tập thể
Rối loạn phân ly gây ra tình trạng tăng cảm xúc, tăng tính ám thị. Tăng cảm xúc là do hoạt động của vỏ não suy yếu, thoát ly khỏi sự kiềm chế của dưới vỏ, do đó trước kích thích mạnh của sang chấn thì không tự kiềm chế được, vỏ não lâm vào trạng thái ức chế. Vì không có sự điều hòa của vỏ não nên hoạt động của vùng dưới vỏ tăng và xuất hiện các triệu chứng đa dạng của rối loạn phân ly.
Cơ chế ám thị do các cảm xúc căng thẳng và lo sợ, các kích thích sang chấn dễ gây ra phản ứng dây chuyền tập thể. Do vậy khi có một người trong tập thể bị, nhiều người khác có thể cũng bị, làm cho người ta có cảm giác bệnh có thể lây lan. Có khi còn bị cho là ma quỷ gây nên.
Chứng rối loạn phân ly có thể gây phản ứng tập thể (Ảnh minh họa)
Các biểu hiện của rối loạn phân ly
- Rối loạn vận động: Gồm các biểu hiện như đa dạng như lắc đầu, gật đầu, nháy mắt, múa giật, múa vờn… Hay gặp nhất lại là run toàn thân hoặc run cục bộ một phần chi thể, run tăng lên khi chú ý. Triệu chứng liệt phân ly cũng hay gặp ở các mức độ khác nhau, gặp cả liệt cứng và liệt mềm, một chi, hai chi hoặc cả tứ chi, nhưng trương lực cơ không thay đổi. Có thể gặp chứng rối loạn phát âm như khó nói, nói lắp, không nói trong khi cơ quan phát âm không bị tổn thương.
Video: Cho nghịch điện thoại thường xuyên, bố mẹ đang tự hại con mình
- Rối loạn cảm giác: Rối loạn cảm giác thường gặp trong phân ly là cảm giác đau. Dễ nhầm với các cảm giác đau ngoại khoa như đau viêm ruột thừa, đau giun chui ống mật, đau vùng trước tim, đau dây thần kinh hông...
- Rối loạn các giác quan: mù, điếc phân ly, mất vị giác và khứu giác phân ly, các rối loạn thực vật - nội tạng phân ly.
- Rối loạn tâm thần: quên, rối loạn cảm xúc, rối loạn tư duy...
- Sững sờ phân ly: Vận động tự chủ giảm hoặc mất, người bệnh nằm hoặc ngồi bất động trong thời gian dài. Không nói và không hoạt động, không có các đáp ứng với một số kích thích như tiếng động, không mất ý thức, 2 mắt mở hoặc nhắm nghiền, không có các rối loạn cơ thể hoặc tâm thần khác liên quan đến trạng thái sững sờ và rất khó phân biệt với sững sờ căng trương lực, sững sờ trầm cảm.
- Các rối loạn lên đồng và bị xâm nhập: Mất ý thức tạm thời, hành động như một nhân cách khác, một linh hồn khác, một vị thần hoặc lực lượng nào đó điều khiển.
Cách thức điều trị
Chủ yếu bằng liệu pháp tâm lý. Liệu pháp ám thị thường được áp dụng có hiệu quả. Có thể dùng các thuốc hướng tâm thần, châm cứu, bấm huyệt tạo ra một ấn tượng tâm lý đủ mạnh để người bệnh tin tưởng tuyệt đối vào thầy thuốc làm mất các triệu chứng rối loạn chức năng.
Dự phòng bệnh rối loạn phân ly
Để dự phòng bệnh này, cần tuyên truyền giáo dục phổ cập những hiểu biết cần thiết về các rối loạn phân ly. Rèn luyện tính cách ngay từ khi còn nhỏ, giáo dục tính đoàn kết, thân ái, tính tập thể, tránh các stress tâm thần trong sinh hoạt, học tập và công tác.
Bình luận