Chuyên gia Nga: Hợp tác nghị viện Việt Nam - Nga đang bước vào giai đoạn phát triển mới

Nhân chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tới Liên bang Nga, Chủ tịch Quỹ Quốc tế “Con đường hòa bình” - GS.TS Umnova Irina Anatolyevna và chuyên gia luật học Vladimir Nikolaev có bài đánh giá về sự phát triển quan hệ hợp tác liên nghị viện Việt Nam – Liên bang Nga, đăng trên báo điện tử của Chính phủ Nga - Rossiskaia Gazeta (RG.ru). 

Quan hệ hợp tác Việt – Nga có lịch sử lâu đời

Theo đánh giá của GS.TS Irina Umnova, quan hệ hợp tác Việt – Nga được ghi nhận lần đầu tiên trong lịch sử vào thế kỷ XVIII. Mối quan hệ chính trị xã hội giữa hai nước bắt đầu bước sang cấp độ mới, trên bình diện quốc tế vào thế kỷ XX.

Trong thời kỳ Liên bang Xô Viết, Việt Nam, với tư cách là quốc gia xã hội chủ nghĩa, nhận được nhiều sự hỗ trợ đáng kể từ Liên Xô. Đặc biệt, Matxcơva có đóng góp quan trọng, giúp miền Bắc giành chiến thắng trong công cuộc kháng chiến thống nhất đất nước, rồi xây dựng đất nước sau chiến tranh.

Năm 2001, Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên tới thăm chính thức Việt Nam. Trong chuyến thăm này, hai nước kí kết và thông qua Tuyên bố về quan hệ đối tác chiến lược. Theo đánh giá của bà Irina Umnova, đây là cột mốc đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Tuy nhiên, sau khi Liên Xô sụp đổ, hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga bắt đầu suy giảm. Từ năm 1994, sau khi Hiệp ước về các nguyên tắc hữu nghị cơ bản được kí kết, mối quan hệ giữa hai bên đạt được luồng xung lực phát triển mới.

Hai chuyên gia Nga cũng chỉ rõ, để thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ đối tác chiến lược Việt – Nga, các lãnh đạo cấp cao hai nước lần lượt sang thăm và làm việc chính thức. Trong đó có chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Liên bang Nga vào tháng 11/2014. Sau đó, Thủ tướng Dmitry Medvedev sang thăm Việt Nam vào tháng 4/2015.

Ngoài ra, vào tháng 5/2016, nhân sự kiện Hội nghị cấp cao Nga – ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Liên bang Nga. Năm 2017, Tổng thống Vladimir Putin ký quyết định hỗ trợ khẩn cấp cho người dân Việt Nam bị ảnh hưởng bởi bão lụt. Cũng trong năm này, hợp tác quân sự giữa hai nước bắt đầu phát triển mạnh mẽ.

Hợp tác liên nghị viện giữa Nga và Việt Nam phát triển liên tục

Chuyên gia Vladimir Nikolaev nhận định, ngoài cuộc gặp giữa các nguyên thủ quốc gia, hợp tác liên nghị viện Nga – Việt cũng phát triển và góp phần tăng cường quan hệ song phương. Trong 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ liên nghị viện hai nước phát triển đa dạng và dưới nhiều hình thức khác nhau.

Trong đó, các thỏa thuận được ký giữa Quốc hội Việt Nam và các cơ quan Quốc hội Nga là cơ sở pháp lý cho sự hợp tác ngày càng mạnh mẽ giữa cơ quan lập pháp hai nước.

Hiện nay, hợp tác liên nghị viện Việt – Nga được thực hiện thông qua cơ chế trao đổi thường xuyên các phái đoàn các cấp, cũng như đa dạng hóa các kênh hợp tác. Trong 5 năm qua, lãnh đạo cấp cao nghị viện hai nước từng sang thăm hỏi và làm việc với nhau.

Bên cạnh đó, theo đánh giá của GS.TS Irina Umnova, nhóm Hữu nghị Quốc hội Việt – Nga đang hoạt động hiệu quả, đóng vai trò cầu nối giữa các cơ quan lập pháp tối cao của hai nước, từ đó góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Cột mốc đầu tiên bắt đầu từ năm 2013, khi Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng thăm chính thức Nga. Sau đó, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga Sergei Naryshkin và Vyacheslav Volodin lần lượt thực hiện các chuyến thăm hữu nghị tại Việt Nam vào các năm 2014 và 2018.

Tháng 9/2018, Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Valentina Matvienko sang thăm và làm việc với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Trước đó, vào các năm 2012 và 2017,  bà Valentina Matvienko cũng tới thăm Việt Nam.

Trong cuộc gặp, hai bên thảo luận về  vấn đề tự do hóa chế độ thị thực Nga -Việt, thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực văn hóa và du lịch. Hai bên cũng chý ý đến tầm quan trọng của việc tương trợ trong khu vực .

Ngoài ra, các cơ quan Quốc hội Việt – Nga tổ chức thường xuyên các cuộc họp, trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực lập pháp và giám sát việc thực thi các thỏa thuận ký kết giữa hai bên. Hình thức hợp tác giữa các nghị sỹ trẻ và nữ nghị sỹ trẻ cũng rất phát triển. Tháng 10/2018, Việt Nam lần đầu tiên tham gia Diễn đàn Quốc hội thanh niên quốc tế do Nga tổ chức.

Tháng 5/2019, nhân dịp Thủ tướng Nguyễn Xuân phúc sang thăm chính thức Liên bang Nga, hai nước tổ chức  “Năm chéo hữu nghị Việt – Nga và Nga – Việt”. Đây là sự kiện chào mừng 25 năm ngày ký Hiệp ước về các nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt – Nga và hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quân hệ ngoại giao song phương (1950-2020).

Trong các cuộc tiếp xúc, Việt Nam đánh giá cao các sáng kiến ​​của Nga nhằm thúc đẩy hợp tác nghị viện trong không gian Á - Âu. Việt Nam cũng tích cực tham gia Diễn đàn Phụ nữ Á - Âu và ủng hộ việc đưa hoạt động này thành diễn đàn chính của phụ nữ trên thế giới.

Ngoài ra, Việt Nam cũng ủng hộ sáng kiến ​​tổ chức Hội nghị Chủ tịch Quốc hội các nước Á - Âu, do Chủ tịch Quốc hội Duma Vyacheslav Volodin và Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Moon Hee-sang nêu ra.

 Đưa quan hệ liên nghị viện vươn tầm cao mới

Trong bài viết của mình, GS.TS Irina Umnova đánh giá rằng, Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Liên bang Nga đang tiếp tục mở rộng liên lạc và hỗ trợ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên minh Nghị viện(MPS).

Các sự kiện đáng chú ý nhất về tương tác giữa các nghị viện là phiên họp thứ 132 của cuộc họp Liên minh Nghị viện (IPU) năm 2015, Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF) lần thứ 26 tại Hà Nội, phiên họp đầu tiên của Hội nghị Nghị viện Quốc hội Á - Âu năm 2016 và Hội nghị Nghị viện lần thứ 2016 Liên minh (IPU) tại Nga năm 2017.

Hợp tác liên nghị viện giữa Nga và Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Cuối năm 2018, trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Duma Quốc gia Liên bang Nga Vyacheslav Volodin, khuôn khổ mới  của hợp tác nghị viện chung giữa Việt Nam và Liên bang Nga được thành lập.

Cơ sở pháp lý cho định dạng này là Thỏa thuận thành lập Ủy ban Liên nghị viện. Theo đó, các cuộc họp của ủy ban này sẽ được tổ chức hằng năm, luân phiên ở Nga và Việt Nam.

Cũng trong khuôn khổ Ủy ban Liên nghị viện, hai bên sẽ đánh giá việc thực hiện các thỏa thuận đã ký và đề xuất các giải pháp phát triển quan hệ song phương, trong các lĩnh vực khác nhau theo nguyện vọng của nhân dân Việt Nam và Nga.

Chủ tịch Duma Quốc gia V. Volodin cho rằng, khuôn khổ hợp tác mới này “sẽ đưa quan hệ liên nghị lên tầm cao mới”, góp phần tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan lập pháp, tạo điều kiện cho sự hợp tác nhiều mặt giữa hai bên.

Do đó, hai chuyên gia Nga nhấn mạnh, chuyến thăm Liên bang Nga của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân có tầm quan trọng lớn, mở ra giai đoạn mới trong quan hệ liên nghị viện giữa hai nước; trong đó sẽ đánh dấu mốc quan trọng bằng cuộc họp đầu tiên của Ủy ban Liên nghị viện Nga - Việt.

Hai bên sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ này và tiếp tục hỗ trợ trao đổi các phái đoàn cấp cao; tăng cường tương tác của các ủy ban và các đơn vị khác của quốc hội, tăng cường phối hợp trong các diễn đàn quốc hội đa phương nhằm mang lại kết quả cụ thể và thiết thực.