Stridsvagn 103 (S-tank) là mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực do Thụy Điển chế tạo và đưa vào sử dụng từ năm 1960. Xe tăng có thiết kế kỳ lạ khi không có tháp pháo, giải pháp được cho là "đi ngược thời đại".
Các nhà thiết kế giải thích rằng việc không sử dụng tháp pháo giúp xe có chiều cao thấp, dễ dàng ngụy trang để ẩn nấp. Đặc biệt, pháo chính gắn cố định vào khung xe cho phép bắn với độ chính xác rất cao.
Ý tưởng của chương trình S-tank là sản xuất một vũ khí tấn công luồn sâu, dễ ẩn nấp.
Các nhà chiến lược quân sự Thụy Điển tiến hành nghiên cứu tỷ lệ tổn thất của xe tăng trong Thế chiến II và Chiến tranh Triều Tiên. Họ nhận thấy phần lớn thiệt hại của xe tăng do bị đánh trúng vào tháp pháo, nên quyết định loại bỏ nó.
S-tank được trang bị pháo chính 105 mm gắn trực tiếp vào thân xe, 2 súng máy 7,62 mm. Pháo chính gắn cố định có khả năng bắn chính xác rất cao, nhưng nhược điểm là xe không thể bắn trong khi đang di chuyển do không có hệ thống ổn định pháo chính.
Góc nâng của pháo được điều chỉnh thông qua việc nâng hạ hệ thống treo.
Góc nâng của pháo chính khá hạn chế. Kíp lái phải quay toàn bộ xe để lựa chọn mục tiêu. Khả năng quan sát từ bên trong xe khá hạn chế. S-tank dễ bị tổn thương nếu bị phục kích do khả năng đáp trả tức thời rất thấp.
Khoảng 290 xe tăng S-tank được sản xuất trong giai đoạn 1967-1971. Xe tăng này phục vụ trong quân đội Thụy Điển từ năm 1960 đến 1990.
Năm 1967, Thụy Điển đã tiến hành so sánh S-tank với Leopard-1 do Đức chế tạo. Trong trường hợp đóng kín cửa, S-tank phát hiện mục tiêu nhanh hơn so với Leopard-1. Ở tình huống mở cửa sập phía trên, Leopard-1 có lợi thế hơn.
Năm 1975, 2 chiếc S-tank được gửi đến Mỹ để thử nghiệm cùng xe tăng M60A1. Kết quả cho thấy S-tank bắn chính xác hơn nhưng tốc độ khai hỏa trong mỗi lần bắn chậm hơn.
S-tank là xe tăng đầu tiên sử dụng động cơ tuabin khí, tốc độ tối đa 60 km/h, phạm vi hoạt động 390 km. Những năm 1990, S-tank bị thay thế bằng Stridsvagn 122 (phiên bản Leopard-2 sản xuất tại Thụy Điển).
Ý tưởng xe tăng không tháp pháo của Thụy Điển có một số lợi thế nhất định nhưng không bù được các khuyết điểm về khả năng quan sát và xử lý mục tiêu khi tác chiến.
Bình luận