Vài nét về hiện đại hóa mô hình Trung Quốc

Hiện đại hóa là tiêu chí quan trọng của sự phát triển tiến bộ của văn minh nhân loại. Làm thế nào để thực hiện hiện đại hóa là đề tài quan trọng mà các nước đang phát triển đang gặp phải và đây cũng là yêu cầu nội tại để các nước xã hội chủ nghĩa như Trung Quốc thực hiện sự phát triển phồn vinh và bền vững.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XX Đảng Cộng sản Trung Quốc (2022), tổng kết 10 bước vào thời đại mới, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã chỉ ra trong Báo cáo chính trị của Đại hội rằng, công cuộc phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa cần được thúc đẩy toàn diện cùng với hiện đại hóa mô hình Trung Quốc. 

Một đặc trưng nổi bật của hiện đại hóa mô hình Trung Quốc là hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo, hơn nữa không chỉ có đặc điểm chung là hiện đại hóa của tất cả các nước trên thế giới, mà còn có đặc điểm riêng của Trung Quốc dựa trên điều kiện cụ thể của Trung Quốc.

Thời đại mới và con đường mới hiện đại hóa mô hình Trung Quốc

Con đường hiện đại hóa mô hình Trung Quốc không ngừng được khai phá dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Trong những ngày đầu thành lập nước Trung Quốc mới (1949), đối mặt với thực tế lạc hậu “một nghèo hai trắng”, ban lãnh đạo Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc do Mao Trạch Đông làm đại diện đã đưa ra con đường hiện đại hóa cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng xã hội chủ nghĩa, sau đó đề ra đường lối hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa.

Bước vào thời kỳ cải cách mở cửa, con đường hiện đại hóa mô hình Trung Quốc được đẩy mạnh dưới sự lãnh đạo của ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc qua các thời kỳ. 

Bước sang thời đại mới của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, con đường hiện đại hóa mô hình Trung Quốc được đẩy mạnh toàn diện. Ngay từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc (2012), đã đề ra nhiệm vụ tổng quát là thực hiện hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa và phục hưng vĩ đại dân tộc Trung Hoa.

Tiếp đến, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIX của Đảng Cộng sản Trung Quốc (2017) đã đề ra chiến lược “hai bước” mới: Bước đầu tiên là thực hiện cơ bản hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa vào năm 2035 trên cơ sở xây dựng một xã hội khá giả về mọi mặt; bước thứ hai là xây dựng đất nước Trung Quốc hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, văn minh, hài hòa, giàu đẹp vào giữa thế kỷ XXI trên cơ sở thực hiện toàn diện hiện đại hóa đất nước.

Hiện đại hóa mô hình Trung Quốc là con đường thể hiện quy luật xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhìn vào sự phát triển con đường hiện đại hóa của các nước trên thế giới, công cuộc hiện đại hóa của các nước tư bản phương Tây đã hoàn thành tích lũy nguyên thủy thông qua cướp bóc thuộc địa, còn hiện đại hóa mô hình Trung Quốc đạt được thông qua phát triển hòa bình, tuân thủ con đường lấy người dân làm trung tâm và các con đường văn minh khác được toàn nhân loại công nhận. Nó có ý nghĩa lý luận tiên phong và ý nghĩa thúc đẩy tự do và toàn diện phát triển con người, hiện thực hóa tiến bộ chung của xã hội loài người.

Đảng Cộng sản Trung Quốc giữ vai trò then chốt, quyết định

Tháng 2/2023, trong bài phát biểu quan trọng tại Lớp nghiên cứu học tập, quán triệt tư tưởng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc thời đại mới của Tập Cận Bình và tinh thần Đại hội XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã đưa ra một luận điểm quan trọng: “Hiện đại hóa mô hình Trung Quốc bao hàm trong đó một thế giới quan, giá trị quan, quan điểm lịch sử, quan điểm văn minh, quan điểm dân chủ, quan điểm sinh thái độc đáo cũng như thực tiễn vĩ đại của nó và nó là sự sáng tạo quan trọng đối với lý luận và thực tiễn hiện đại hóa của thế giới”.

Nội hàm của quan điểm này rất phong phú và rất có ý nghĩa hiện thực đối với Trung Quốc trong việc nắm bắt toàn diện hơn về ảnh hưởng của hiện đại hóa mô hình Trung Quốc.

Hiện đại hóa mô hình Trung Quốc bao hàm một thế giới quan độc đáo. Trong tiến trình lịch sử mở ra và phát triển hiện đại hóa, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã hình thành nên một thế giới quan bao gồm các nội dung chính sau:

(1) nhận thức sâu sắc rằng hiện đại hóa mô hình Trung Quốc không tách khỏi con đường chung của hiện đại hóa thế giới, nó là dòng chủ lưu trong dòng chảy lớn của hiện đại hóa thế giới, là một làn sóng lớn mà không cái gì có thể cản trở được;

(2) hiện đại hóa mô hình Trung Quốc có đặc trưng chung với hiện đại hóa của thế giới, đồng thời tuân theo quy luật chung của hiện đại hóa, bao gồm quy luật chung về hiện đại hóa, quy luật chung về đô thị hóa; (

3) hiện đại hóa mô hình Trung Quốc đã phá tan cái ngẫu tượng “hiện đại hóa = phương Tây hóa”, xóa tan đi sự u mê coi hiện đại hóa của phương Tây là sự lựa chọn duy nhất cho vận mệnh của loài người, đập tan sự mù quáng vào “hiện đại hóa của chủ nghĩa tư bản mới làm cho các quốc gia cường thịnh”.

Theo Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình, “khi Trung Quốc xây dựng cường quốc hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, trở thành một nước đầu tiên trên thế giới xây dựng thành công cường quốc hiện đại hóa không đi theo con đường của chủ nghĩa tư bản, mà đi theo con đường của chủ nghĩa xã hội, thì khi ấy cuộc cách mạng xã hội vĩ đại mà Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo nhân dân tiến hành sẽ càng thể hiện đầy đủ về ý nghĩa lịch sử của nó”.

Hiện đại hóa mô hình Trung Quốc hàm chứa những giá trị độc đáo. Giá trị ấy được cấu thành nên bởi bốn phương diện: Giá trị quan của nền văn hóa ưu tú theo truyền thống Trung Hoa, gồm các chủ trương về đức trị như: “Đức chủ hình phụ” (lấy đức trị làm chính và lấy pháp trị làm phụ), lấy đạo đức giáo hóa con người; tư tưởng dân bản như: Dân vi quý, quân vi khinh, chính trị là coi sóc dân...; quan niệm về bình đẳng như: Không phân biệt quý tiện sang hèn, lấy của kẻ giàu chia cho người nghèo; theo đuổi chính nghĩa như: Pháp luật không hùa theo người sang, mực thước không bị bẻ cong...; phẩm hạnh đạo đức như: Hiếu, đễ, trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ..., tất cả đều trở thành sự theo đuổi giá trị quan của hiện đại hóa mô hình Trung Quốc.  

Đặc biệt, hiện đại hóa mô hình Trung Quốc có thành công hay không, điều then chốt nhất là quyết định bởi sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình chỉ ra: “Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc liên quan trực tiếp đến định hướng cơ bản, đến vận mệnh tiền đồ và sự thành công hay thất bại bại cuối cùng của hiện đại hóa mô hình Trung Quốc”.       

Có thể thấy rằng, với truyền thống văn hoá đặc sắc, với vận mệnh lịch sử và với tình hình thực tiễn của Trung Quốc, đã quy định cho Trung Quốc phải đi theo con đường phát triển phù hợp với đặc điểm của chính mình. Thực tiễn đã chứng minh, con đường xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc là lựa chọn đúng đắn ở quốc gia này.