Trung Quốc lấy lòng Philippines?

Thông tin này do một cố vấn quốc phòng Philippines và nguồn tin thân cận với Hải quân Trung Quốc tiết lộ với báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng.

Theo giáo sư Rommel Banlaoi - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tình báo và an ninh quốc gia của Philippines (CINNS), các thuyền của phía Manila đã bắt đầu đánh bắt cá gần bãi cạn Scarborough trong 3 tuần qua mà chẳng hề bị tàu Trung Quốc làm khó dễ. “Đây là tín hiệu tíc cực” – giáo sư Banlaoi nói bên lề Đối thoại Shangri-La lần thứ 15, một diễn đàn an ninh khu vực tổ chức ở Singapore cuối tuần trước.

Ông Banlaoi nói rằng một “dấu hiệu tốt” nữa là Hải quân Philippines đã có thể tiến hành các cuộc tuần tra gần bãi Cỏ Mây do Manila kiểm soát (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) mà không bị lực lượng Trung Quốc quấy rối. Ngoài ra, giám đốc CINNS còn cho biết tân tổng thống Philippines đã gặp gỡ đại sứ Trung Quốc tại Manila.

Căng thẳng trên biển Đông có thể phủ bóng cuộc Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Trung-Mỹ (S&ED) lần thứ 8 diễn ra tại Bắc Kinh ngày 6 và 7/6.

Trong chuyến công du Mông Cổ ngày 5/6 trước khi đến Bắc Kinh, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cảnh báo việc Trung Quốc thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Đông là “hành động gây hấn và gây bất ổn”.

Một nguồn tin thân cận với Hải quân Trung Quốc cho biết Bắc Kinh cố gắng hạ bớt giọng thù địch đối với Manila trước thềm Tòa Trọng tài thường trực (PCA) ra phán quyết về vụ Philippines kiện đường lưỡi bò phi lý của Trung Quốc.

PCA tuyên bố mình có đủ thẩm quyền xét xử vụ kiện và có thể ra phán quyết cuối cùng vào tháng 6. Ngay từ khi Philippines khởi kiện, Trung Quốc đã liên tục tuyên bố không tham gia vụ kiện đồng thời sẽ bác bỏ mọi phán quyết của tòa.

Ông Andrei Chang, nhà sáng lập tạp chí quân sự Kanwa Asian Defence, nhận định rằng Trung Quốc có cách tiếp cận thận trọng với vấn đề Scarborough do Lầu Năm Góc cảnh báo “có hành động” nếu Bắc Kinh tiếp tục hoạt động cải tạo đất trong khu vực.

Tuyên bố này được Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter lặp lại tại Đối thoại Shangri-La vừa qua. "Bãi cạn Scarborough khác với các rạn đá trong quần đảo Trường Sa, một phần vì nó nằm gần các căn cứ quân sự Mỹ ở Philippines” - ông Chang chỉ ra.

Theo chuyên gia quân sự Lý Kiệt ở Bắc Kinh, Trung Quốc sẽ duy trì quan hệ thân thiện trước thời điểm nhậm chức tổng thống của ông Duterte vào cuối tháng này. Trước đó, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng cho biết Bắc Kinh hiện sẵn sàng áp đặt vùng nhận diện phòng không ở biển Đông, tùy thuộc vào động thái Mỹ.

Bãi cạn Scarborough nằm cách bờ biển Philippines khoảng 230 km và nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng từ năm 2012.