Tra từ: ‘Bóc phốt’ là gì và bắt nguồn từ đâu mà trở nên phổ biến đến vậy?

"Bóc phốt" là gì?

"Bóc phốt": Là hành động công khai những thông tin lên mạng xã hội cho nhiều người cùng biết, phán xét và đánh giá. Những thông tin này thường không mấy tốt đẹp hoặc là việc làm sai trái của một cá nhân/dịch vụ/sản phẩm/tổ chức.

"Dính phốt": Đây là từ ám chỉ những cá nhân/dịch vụ/sản phẩm/tổ chức bị người khác bóc mẽ sự thật tiêu cực, đem chuyện này phơi bày ra ánh sáng để mọi người cùng biết. Dính phốt dùng cho một hoặc nhiều người khi bị bóc phốt.

Nguồn gốc của từ "phốt"

Chữ "phốt" có nguồn gốc từ chữ "faute" trong tiếng Pháp, có nghĩa là “lỗi”, tương đương với "fault" trong tiếng Anh (bản thân từ "fault" trong tiếng Anh hiện đại cũng bắt nguồn từ "faute" của tiếng Pháp thượng cổ - khoảng từ thế kỷ 8 đến thế kỷ 14).

Về nghĩa đen, theo từ điển tiếng Việt thì “phốt” có nghĩa là “hố phân” hoặc còn được gọi là “bể phốt” (hầm cầu, hầm tự hoại, chứa chất thải hữu cơ). Bể phốt cũng là từ vay mượn tiếng Pháp, nhưng chữ gốc của nó là "fosse" (cái hố) trong “fosse septique”. 

Phốt là nơi chứa đựng chất thải của con người bao gồm chất thải của quá trình tiêu hóa thức ăn thành công và chất thải trong sinh hoạt. Đặc điểm nhận dạng của phốt: Dơ bẩn, mùi hôi thối cực kỳ khó chịu. Bể “phốt” được biết đến là bẩn thỉu và bốc mùi, “phốt” là không “sạch sẽ”.

Hiểu theo nghĩa bóng, “phốt” theo giới trẻ ngày nay là mặt tối hoặc những bí mật của một ai đó, dù đã được giấu kín nhưng vẫn bị phanh phui và rêu rao khắp mọi nơi, đặc biệt là trên mạng xã hội. Đó có thể là hình ảnh, video clip hay bất cứ thông tin nào.

"Bóc phốt" tốt hay xấu?

Tùy theo từng trường hợp, "bóc phốt" sẽ nhận về những ý kiến trái chiều khác nhau. Ví dụ, một công ty mỹ phẩm A, bán mỹ phẩm giả nhái và bị "bóc phốt", chắc chắn rằng thông tin này sẽ là tiêu cực với người "dính phốt". Nhưng đó chính là thông tin để người tiêu dùng có thể phòng tránh không mua phải mỹ phẩm giả, rước họa vào thân. 

Ở mặt tích cực, "bóc phốt" giúp vạch mặt những hành động sai trái có thể ảnh hưởng tới mọi người, giúp họ có cái nhìn đúng đắn để tránh rơi vào “vết xe đổ” của những người đi trước.

Xét về khía cạnh tiêu cực, nhiều người "bóc phốt" muốn tăng sự chú ý của cộng đồng mạng nên thường nói quá, hoặc có những việc không đúng sự thật, ảnh hưởng không nhỏ đến danh dự và nhân phẩm của cá nhân, tổ chức. Thậm chí có những người muốn được nổi tiếng còn tự tạo ra phốt nhằm quảng bá bản thân trá hình.