Tổng Bí thư đặt câu hỏi lớn tại Hội nghị Trung ương 5

Đây là nội dung quan trọng được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu trong phát biểu khai mạc hội nghị Trung ương 5 vào ngày 5/5 tại Hà Nội.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước là vấn đề lớn, khó và phức tạp. Đảng và Nhà nước đã bàn nhiều lần, ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp để sắp xếp lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả, phát triển doanh nghiệp Nhà nước, và trên thực tế đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Từ chỗ cả nước có hơn 12.000 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, đến năm 2001 giảm xuống còn 5.655 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, và đến thời điểm tháng 10 năm 2016 chỉ còn 718 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước.

Tuy nhiên, đến nay doanh nghiệp Nhà nước vẫn chưa thực hiện được vai trò là lực lượng nòng cốt của kinh tế Nhà nước; chưa thực hiện được nhiệm vụ dẫn dắt, tạo động lực phát triển đối với nền kinh tế.

Nhìn chung, hiệu quả kinh doanh và đóng góp của phần lớn doanh nghiệp Nhà nước còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực Nhà nước đầu tư. Không ít doanh nghiệp Nhà nước làm ăn thua lỗ, thất thoát, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với những dự án đầu tư hàng nghìn tỉ đồng “đắp chiếu”, làm trầm trọng thêm nợ xấu ngân hàng và nợ công quốc gia, gây bức xúc trong nhân dân…

Video: Toàn văn bài phát biểu quan trọng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng

Tổng bí thư nhấn mạnh, có một câu hỏi lớn đặt ra, cần được giải đáp thấu đáo, là vì sao những hạn chế, yếu kém nêu trên đã được chỉ ra từ lâu, nhưng qua nhiều nhiệm kỳ đến nay, tình hình vẫn chậm chuyển biến, thậm chí có mặt còn trầm trọng hơn?

Tổng bí thư cho rằng phải chăng nguyên nhân chủ yếu là do: chưa xác định rõ ràng, đúng đắn chức năng, nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh và chức năng, nhiệm vụ chính trị - xã hội của doanh nghiệp Nhà nước; chưa có chuẩn mực trong hạch toán kinh doanh đúng đắn và phù hợp với doanh nghiệp Nhà nước trong sản xuất, kinh doanh sản phẩm hàng hoá thông thường với sản xuất, cung ứng dịch vụ công ích. Việc quản lý, quản trị doanh nghiệp Nhà nước chậm được đổi mới, hoàn thiện theo chuẩn mực quốc tế.

Nguyên nhân tiếp theo được đề cập là thể chế quản lý, kiểm tra, giám sát về đầu tư và tài chính đối với doanh nghiệp, nhất là về bảo lãnh vốn vay, định giá đất đai, tài sản hữu hình, vô hình còn nhiều bất cập.

Công tác cán bộ, chính sách tiền lương của doanh nghiệp chưa phù hợp với cơ chế thị trường; quyền hạn và trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp chưa đủ rõ. Việc tách chức năng quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước và chức năng của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước thực hiện chậm.

Ngoài ra, cơ chế quản lý, giám sát và việc thực hiện quyền, trách nhiệm của cơ quan và người đại diện chủ sở hữu Nhà nước tại doanh nghiệp còn bất cập, dễ bị lợi dụng để trục lợi; tham nhũng, tiêu cực. Việc đổi mới phương thức hoạt động của các tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp chưa theo kịp yêu cầu cơ cấu lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá đúng những vấn đề nêu trên, Tổng bí thư yêu cầu cần xác định rõ mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu có tính đột phá trong thời gian tới.

Tập trung thảo luận, tạo sự thống nhất cao về những vấn đề Bộ Chính trị xin ý kiến Trung ương như, bao gồm: khái niệm và vai trò của doanh nghiệp Nhà nước trong bối cảnh đẩy mạnh cổ phần hoá, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước; xây dựng mô hình tổ chức thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp Nhà nước; đổi mới tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước, nhất là các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty Nhà nước lớn; phương án đổi mới mô hình tổ chức, hoạt động của tổ chức đảng và công tác cán bộ trong doanh nghiệp Nhà nước; sự cần thiết phải ban hành một nghị quyết mới của Trung ương để tiếp tục lãnh đạo đẩy mạnh cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước trong thời gian tới…

Trong phát biểu khai mạc, Tổng bí thư cho biết, trong tháng 3/2017, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã dành 7 ngày để tiến hành kiểm điểm, tự phê bình và phê bình về sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2016 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá 12 về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình đã được thực hiện bài bản, theo từng bước hợp lý. Các báo cáo kiểm điểm đều chuẩn bị đúng hướng dẫn. Không khí kiểm điểm dân chủ, đoàn kết, thẳng thắn, chân tình. Các vị được góp ý đã tiếp thu nghiêm túc, cầu thị, coi đây như là cơ hội quý để học tập, chia sẻ lẫn nhau.

“Trong quá trình kiểm điểm, từng đồng chí ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã liên hệ đến trách nhiệm cá nhân đối với lĩnh vực được phân công, thấy rõ những ưu điểm để phát huy, nhận ra những khuyết điểm, hạn chế để khắc phục”, Tổng bí thư nhận xét.

Tổng bí thư cũng khẳng định, Bộ Chính trị, Ban Bí thư luôn vững vàng, đoàn kết, kiên định và sáng tạo, có các quyết sách đúng đắn, kịp thời và phù hợp để lãnh đạo, chỉ đạo toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đạt được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực đối nội và đối ngoại, được cán bộ, đảng viên và nhân dân ghi nhận, hoan nghênh, bạn bè thế giới đánh giá cao.

Một trong những kết quả đó là công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng cùng với cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng được đẩy mạnh và có những chuyển biến tích cực, rõ rệt. Nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng đã được đưa ra xét xử; nhiều sai phạm trong công tác cán bộ, nhiều cán bộ cấp cao vi phạm đã được kết luận và xử lý, kỷ luật nghiêm minh, công khai, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Mặc dù vậy, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng còn những hạn chế, khuyết điểm như đã nêu trong Báo cáo của Bộ Chính trị gửi các đồng chí Ủy viên Trung ương.

"Đề nghị Trung ương với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, xem xét, đánh giá kỹ lưỡng những ưu điểm, những hạn chế, khuyết điểm trong lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII trên các lĩnh vực. Đặc biệt, cần chỉ rõ những nguyên nhân, bài học và đề ra các giải pháp khắc phục trong thời gian tới", Tổng bí thư nói.