Tổ sư phái Vịnh Xuân thách đấu thưởng tiền, 3 năm không ai dám so tài

Lương Tán (1825–1894), tên khai sinh Lương Xán Thành, tự Đức Vinh, hiệu Phụ Nam, sinh tại Phật Sơn, Quảng Đông. Ông là cao thủ võ thuật nổi tiếng cuối đời Thanh, được xem là tổ sư khai phái của Vịnh Xuân.

Cơ duyên học võ với 2 đại cao thủ

Thời Thanh, Phật Sơn phát triển mạnh về công thương và dược liệu thành phẩm. Do thương mại phát triển kéo theo nhu cầu võ sư và bảo tiêu; Phật Sơn trở thành cái nôi của Thái Lý Phật, Hồng quyền, Vịnh Xuân và nhiều môn võ khác.

Lương Tán thông minh, từ nhỏ ham học võ. Năm 15 tuổi ông theo võ sư La Hùng học võ. Năm 18 tuổi, nhờ bạn bè giới thiệu, ông bái 2 cao thủ là Lương Nhị Đệ và Hoàng Hoa Bảo làm thầy, học 2 tuyệt kỹ là Vĩnh Xuân quyền và Lục điểm bán côn từ Thiếu Lâm. Hoàng Hoa Bảo và Lương Nhị Đệ đều là những nhân vật truyền kỳ của võ lâm.

Tương truyền thời Khang Hy (nhà Thanh), người phụ nữ Quảng Đông Nghiêm Vịnh Xuân theo Ngũ Mai sư thái học võ, sáng tạo quyền pháp linh hoạt, mượn lực đả lực, lấy yếu thắng mạnh; hậu thế lấy tên bà đặt cho môn quyền. Nghiêm Vịnh Xuân kết hôn với thương nhân muối Phúc Kiến Lương Bác Trù, truyền võ cho chồng. Từ đó môn võ Vịnh Xuân Quyền truyền qua Lương Lan Quế, rồi tới Hoàng Hoa Bảo.

Hoàng Hoa Bảo sau này kết giao với Lương Nhị Đệ. Bản thân Lương Nhị Đệ có cơ duyên được cao thủ Nam Thiếu Lâm là Chí Thiện thiền sư ẩn thân trong hồng thuyền, truyền tuyệt kỹ Lục điểm bán côn.

Nhờ học 2 môn võ công này, danh tiếng võ công của Lương Tán là “Phật Sơn Lương Đức Vinh (Lương Tán)” vang xa. Sau này, do tình hình xã hội bất ổn, các cửa tiệm nằm trong những con phố ngang, hẻm nhỏ ở Phật Sơn cùng con em giới thương gia đều bị đe dọa về môi trường làm ăn. Dựa trên nền tảng Vịnh Xuân, Lương Tán căn cứ vào đặc điểm đường phố quanh co, không gian chật hẹp của khu thành cũ Phật Sơn, lấy tính thực dụng và dễ tiếp cận làm nguyên tắc.

Ông vận dụng tư tưởng rắn – hạc giao tranh, lấy tĩnh chế động, lấy nhanh đánh chậm, lấy nhu khắc cương; dùng niêm thủ để cảm nhận đòn thế của đối phương, lấy quan niệm liên tục hóa giải kết hợp phản kích làm cốt lõi, rồi giản hóa và hệ thống võ học của mình thành các bài quyền Tiểu Niệm Đầu, Tầm Kiều, Tiêu Chỉ, tạo các bài võ với binh khí là Bát Trảm Đao, Lục Điểm Bán Côn. Sau đó Lương Tán bắt đầu thu nhận đệ tử.

3 năm không ai dám nhận lời thách đấu

Khác với nhiều môn phái chỉ truyền trong nhà, Lương Tán chủ trương quảng bá Vịnh Xuân, khuyến khích người yêu võ đến học. Ông từng treo trước cửa y quán một cây côn, bên cạnh có tấm giấy ghi rõ: “Ai nguyện giao lưu võ nghệ và côn pháp, đều được hoan nghênh. Nếu đánh rơi côn trong tay ta, thưởng 50 lạng bạc. Nếu đánh bại được ta, thưởng 100 lạng bạc. Không thắng cũng không phạt, có thể tự do rời đi".

Thế nhưng suốt 3 năm liền, không một ai dám ứng chiến. Nguyên nhân bởi giới võ lâm đều biết Lương Tán võ nghệ cao cường, chẳng ai muốn mạo hiểm.

Nhưng đến năm thứ tư, có một thanh niên trẻ tuổi tìm đến cửa. Thanh niên này tên Hoàng Phi Long, người Tứ Xuyên. Cha của Hoàng Phi Long là Hoàng Cẩm Huân là đệ tử chính truyền phái Nga Mi, có môn võ là Bàn Long côn pháp rất lợi hại.

Hoàng Phi Long từ nhỏ đã theo cha học võ, dưới sự dạy dỗ nghiêm khắc của cha, Hoàng Phi Long không chỉ học được tuyệt học cả đời của cha, mà hắn còn không ngại đi nhiều nơi bái sư học nghệ. Vì vậy khi đến tìm Lương Tán, Hoàng Phi Long đã có một thân võ công đáng nể. Tuy nhiên lúc này, Lương Tán đã không còn ý định thách thức các cao thủ nữa.

Dù Lương Tán nhiều lần khiêm nhường, Hoàng Phi Long vẫn khăng khăng thách đấu. Hai bên rốt cuộc giao thủ, thế trận vô cùng kịch liệt, chiêu thức tung ra liên hoàn. Cuối cùng, Hoàng Phi Long kém một bậc, bị Lương Tán đánh rơi côn, trận đấu kết thúc.

Chưa phục, Hoàng Phi Long vẫn nấn ná không rời. Lương Tán xưa nay là người không muốn kết oán với ai, để khiến Hoàng Phi Long tâm phục khẩu phục, ông lại thi triển nội công, dùng sức đóng bảy hạt sơn lăng vào dưới chân bàn trà, sau đó cầm côn liên tiếp biểu diễn bảy đường thủ pháp, khiến hạt nhân của bảy hạt sơn lăng đều bị điểm nát vụn, mà bàn trà lại không hề xê dịch mảy may.

Hoàng Phi Long lập tức hiểu ra: nếu những côn này đánh trúng người, bề ngoài không thương tích nhưng nội thương cực nặng, vô phương cứu chữa. Anh liền quỳ lạy bái phục, hai người từ đó trở thành bạn vong niên.

Lương Tán mở hiệu thuốc ở Phật Sơn, vừa hành y vừa truyền võ, đệ tử đông đảo, được tôn xưng “Phật Sơn Tán tiên sinh”. Các truyền nhân Vịnh Xuân hiện hoạt động tại Phật Sơn, Quảng Đông, Hong Kong (Trung Quốc) và khắp thế giới đều xuất phát từ Lương Tán. Ông khai tông lập phái, phát dương quang đại Vịnh Xuân, được tôn là Tổ sư khai phái.

Lương Tán truyền dạy Vịnh Xuân quyền có hai nhánh. Một nhánh là Chính thân Vịnh Xuân quyền, do ông truyền dạy khi còn ở Phật Sơn, truyền nhân bao gồm con trai ông Lương Bích, cùng các đệ tử Trần Hoa Thuận, Lôi Nhữ Tế, Lư Quế, Lương Kỳ, Đại Sơn Thụ… Tông sư Vịnh Xuân Diệp Vấn, siêu sao kungfu Lý Tiểu Long đều thuộc nhánh này.

Nhánh còn lại là Phiên thân Vịnh Xuân quyền, do Lương Tán truyền cho hậu bối ở quê nhà Cổ Lao khi về già. Tương truyền, khi trở về Cổ Lao, Lương Tán đúc kết toàn bộ võ nghệ cả đời thành tinh hoa, cải biến Chính thân Vịnh Xuân quyền thành Phiên thân, tinh giản thành 12 đường quyền, truyền cho đệ tử Vương Hoa Tam.

Do Phiên thân Vịnh Xuân quyền có hiệu quả thực chiến rất tốt, trước đây các sư phụ thu đồ truyền dạy khá bảo thủ, kín đáo, chủ yếu truyền trong gia tộc. Đến sau thời mở cửa, truyền nhân Phiên thân Vịnh Xuân quyền Cổ Lao mới mở quán dạy Vịnh Xuân quyền tại thành phố Hạc Sơn, khiến Vịnh Xuân Cổ Lao được công khai truyền dạy, từ đó lan truyền đến Hồng Kông (Trung Quốc) và các nơi khác.