Trước khi đáp chuyến bay về Kuala Lumpur hôm 21/8, ông Mahathir nhắc lại ý định hủy bỏ các dự án với Bắc Kinh, quyết định mà ông nói rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã đồng ý, nhưng cũng đồng thời nhấn mạnh việc ngưng các dự án hoàn toàn là vì Malaysia không có khả năng chi trả.
Ông Mahathir lên nắm quyền vào cuối tháng 5 khi đất nước đang chìm trong khủng hoảng là hệ quả từ bê bối quỹ 1MDB mà người tiền nhiệm để lại. Nhưng vị tân Thủ tướng Malaysia trong chuyến thăm tới Bắc Kinh đã lặp đi lặp lại rằng vấn đề này không liên quan tới Bắc Kinh dù từng có thông tin cho biết chính quyền của ông Mahathir đã tìm thấy sự liên hệ giữa các công ty Trung Quốc và vụ bê bối đẩy Malaysia tới bờ bực phá sản này.
Thủ tướng Mahathir Mohamad hội kiến người đồng caaso Trung Quốc Lý Khắc Cường. (Ảnh: SCMP)
Theo SCMP, những nỗ lực của ông Mahathir phần nào đó đã xoa dịu Bắc Kinh sau khi ông đột ngột tuyên bố ngừng các dự án dù từng đánh tiếng sẽ làm vậy cách đây vài tháng.
"Khi 2 nước hợp tác, không thể tránh khỏi xuất hiện các vấn đề khác nhau và chúng tôi có thể áp dụng các quan điểm khác nhau vào những thời điểm khác nhau. Tôi có thể nói rằng 2 bên đã đạt được một sự đồng thuận quan trọng sau chuyến thăm của Thủ tướng Malaysia Mahathir", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cho biết.
Shahriman Lockman, một nhà phân tích cao cấp của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Kuala Lumpur cho rằng ông Mahathir đã đạt được kết quả ở mức tối đa mà giới quan sát mong đợi từ chuyến thăm Bắc Kinh lần này.
"Có vẻ như người Trung Quốc đã gặp ông ấy và thể hiện sự hiểu biết của họ về kinh tế Malaysia trong khi bỏ lại chi tiết cụ thể về đám phán dự án cho các quan chức và các công ty Trung Quốc liên quan. Nhìn chung đây là một chiến thắng cho ông Mahathir", ông Lockman nhận định.
Awang Azman Awang Pawi, giáo sư chính trị tại Đại học Malaya, ở Kuala Lumpur, Malaysia cho biết một trong những “chiến thắng” của ông Mahathir là khả năng thuyết phục người Trung Quốc rằng ông ấy chỉ đang tìm mọi cách để ngăn đất nước bị phá sản.
Video: Túi xách hàng hiệu, trang sức đắt tiền của vợ cựu Thủ tướng Malaysia chất đầy 5 xe cảnh sát
Zhang Mingliang, một chuyên gia Đông Nam Á thuộc Đại học Tế Nam thì nhận định vị chính trị gia dày dặn kinh nghiệm cũng cực kỳ khôn khéo khi tránh đề cập tới vấn đề Biển Đông và Bắc Kinh chắc chắn cũng muốn vậy. Zhang nói thêm rằng mặc dù có thể tạm đồng thuận để Malaysia ngừng các dự án nhưng Bắc Kinh trong tương lai vẫn sẽ nỗ lực thuyết phục Kuala Lumpur quay trở lại với các dự án trong bối cảnh "Sáng kiến Vành đai và Con đường" của Trung Quốc đang không đạt được nhiều kết quả như kỳ vọng trên toàn thế giới.
"Không có nhiều quốc gia như Malaysia không chỉ ủng hộ sáng kiến này mà còn hợp tác tích cực về các dự án thuộc sáng kiến này. Động thái hủy bỏ các dự án của Malaysia sẽ có tác động tiêu cực đến danh tiếng của sáng kiến này", Zhang nhận định.
Trung Quốc rõ ràng rất coi trọng mối quan hệ với Malaysia, theo SCMP. Có thể thấy rõ điều đó khi nhà lãnh đạo cao tuổi nhất châu Á tới Bắc Kinh tối 17/8, ông được Ngoại trưởng Vương Nghị đón tiếp. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thậm chí còn chủ trì một bữa tiệc tiếp đón ông Mahathir, nhiệm vụ thường do Thủ tướng phụ trách. Giới quan sát từ đó đánh giá chuyến đi của ông Mahathir cho thấy Trung Quốc đã đề cao vị thế của Malaysia hơn so với thời điểm sau chiến thắng của ông Mahathir trong cuộc tổng tuyển cử tháng 5.
Bình luận