Thổ Nhĩ Kỳ chỉ nhận được một đơn vị máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm cho đến nay. Lầu Năm góc tuyên bố tất cả các lô hàng thiết bị hiện tại và tương lai liên quan đến F-35 sẽ bị dừng lại, cho tới khi Ankara từ bỏ cam kết tiếp nhận hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.
Là một đồng minh NATO của Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ đã lên kế hoạch đặt hàng 100 chiến đấu cơ tối tân F-35 và đã ký hợp đồng sản xuất thân máy bay cùng các bộ phận khác cho máy bay thế hệ tiếp theo. Tuy nhiên, trước động thái Ankara phớt lờ Mỹ và NATO, quyết tâm mua hệ thống S-400 của Nga đã khiến các nhà lập pháp Mỹ đi tới quyết định cứng rắn - đóng băng hợp đồng chuyển giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Một chiếc máy bay Lockheed Martin F-35 tại Triển lãm hàng không ILA ở Berlin. (Ảnh: REUTER/Axel Schmidt/File Photo)
Thổ Nhĩ Kỳ là một đối tác quan trọng trong chương trình F-35 của Mỹ, bản thân nước này bị ảnh hưởng bởi sự vượt quá chi phí, sự chậm trễ và các vấn đề về hiệu suất khi hợp tác với dự án đắt đỏ nhất của quân đội Mỹ cho đến nay.
Thổ Nhĩ Kỳ đã chế tạo các bộ phận của thân máy bay, thiết bị hạ cánh và màn hình buồng lái cho các máy bay phản lực và đã đầu tư khoảng 1,25 tỷ USD vào chương trình. Bất chấp vai trò không thể tách rời của Thổ Nhĩ Kỳ, các quan chức Mỹ nói với Reuters tuần trước rằng Washington có thể tiếp tục dự án mà không cần các bộ phận của Thổ Nhĩ Kỳ, mặc dù làm như vậy sẽ khiến chi phí của dự án tăng lên.
Hôm 29/3, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đưa ra tuyên bố sau cuộc gặp Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov:
“Chúng tôi đã có thỏa thuận với Nga và chúng tôi sẽ tôn trọng thỏa thuận này. Chúng tôi không có ý định bán hệ thống S-400 cho bên thứ 3. Chúng tôi mua S-400 vì chúng tôi thực sự cần hệ thống này. Nga có thể bán nó cho bên thứ 3 nếu họ muốn. Tuy nhiên, tại sao chúng tôi lại phải bán đi sản phẩm mà chúng tôi đang có ý định mua. Thổ Nhĩ Kỳ là mối đối tác sản xuất F-35. Một số linh kiện của F-35 được sản xuất tại Thổ Nhĩ Kỳ và chúng tôi luôn đáp ứng các quy định của dự án đa phương này. Đã có hợp đồng và không thể nói rằng chúng tôi không muốn chuyển giao dù đang ở giữa quá trình. Mỹ đang đưa ra những tuyên bố đầy mâu thuẫn.”
Phớt lờ Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết mua S-400 của Nga. (Ảnh minh họa: Soha)
Tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra sau khi 4 nghị sĩ Mỹ hôm 28/3 đã công bố một dự luật cấm chuyển giao máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu Thổ Nhĩ Kỳ phớt lờ sự phản đối của Mỹ và chấp nhận mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.
Mỹ luôn đặt vấn đề về tính tương thích của hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 với các hệ thống vũ khí đang nằm trong biên chế của NATO. Mỹ tin rằng hợp đồng mua bán các hệ thống S-400 là một phần trong những nỗ lực của Nga nhằm phá vỡ liên minh này.
Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã trở nên căng thẳng liên quan đến việc Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm 2017 đã ký thỏa thuận mua hệ thống tên lửa S-400 của Nga. Mỹ đe dọa sẽ áp đặt lệnh cấm vận với Thổ Nhĩ Kỳ, khẳng định hệ thống S-400 không tương thích với hệ thống phòng thủ chung của NATO.
Video: F-35 hạ cánh thẳng đứng
Bình luận