'Indonesia không còn là điểm nóng nữa, mà là điểm cháy của dịch COVID-19'

Bên dưới gốc cây tại một góc phố ở thành phố Semarang của Indonesia, một tài xế lái xe 3 bánh được phát hiện đã tử vong trong xe của mình hôm 1/7. Nguyên nhân tử vong, theo truyền thông địa phương, là do COVID-19.

Một ngày sau đó, Jane Shalimar, chính trị gia, ca sỹ và diễn viên 41 tuổi, tử vong vì COVID-19 tại một bệnh viện ở thủ đô Jakarta.

Cái chết của tài xế xe 3 bánh ngoài đường phố và một ca sỹ thuộc tầng lớp trung lưu đã được điều trị tại bệnh viện cho thấy thảm họa COVID-19 ở Indonesia khi biến thể Delta đang khiến các bệnh viện quá tải và làm cạn kiệt nguồn cung cấp oxy y tế. Biến thể có mức độ lây nhiễm cao này cũng đang càn quét nhiều nước trên khắp khu vực như Thái Lan, Malaysia trong bối cảnh chiến dịch tiêm chủng diễn ra chậm chạp.

Ở Indonesia, các nhân viên y tế nằm trong nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất, mặc dù đã được ưu tiên tiêm chủng. Khoảng 1.311 người chết COVID-19 kể từ tháng 3/2020, theo Hiệp hội Y khoa Indonesia. Trong số này có 544 bác sỹ và 432 y tá.

Theo Bộ Y tế, tổng số ca mắc COVID-19 tại Indonesia hiện ở mức hơn 2,8 triệu, với hơn 73.000 người tử vong. Đáng chú ý, hôm 17/7, Indonesia ghi nhận con số kỷ lục 51.952 ca mắc mới cùng 1.092 ca tử vong, vượt Ấn Độ về số ca ghi nhận trong ngày và trở thành tâm dịch ở châu Á. Tuy nhiên, những con số này có thể vẫn thấp hơn nhiều so với thực tế.

“Con số thực tế có thể cao gấp 4 lần so với báo cáo. Yếu tố chính khiến số ca COVID-19 gia tăng đột biến là do biến thể Delta”, Dicky Budiman, một nhà dịch tễ học tại Trung tâm vì môi trường vè sức khỏe dân số tại Đại học Griffith của Australia đánh giá.

Ông Budiman nói rằng cuộc khủng hoảng hiện nay đặc biệt ảnh hưởng tới hòn đảo Java có mật độ dân số cao, do “thả lỏng” các hạn chế đi lại. Những người trẻ thường tham gia nhiều hoạt động xã hội, di chuyển nhiều, đã nhiễm virus và lây lan cho nhóm người có nguy cơ cao, trong đó có cả người cao tuổi.

Indonesia đặt mục tiêu đến đầu năm 2022 sẽ tiêm chủng cho khoảng 3/4 dân số 270 triệu người, nhưng tới nay mới chỉ 6% được tiêm chủng đầy đủ.

Tính đến cuối tháng 6 vừa qua, khoảng 119 triệu liều vaccine Sinovac và AstraZeneca đã được chuyển tới Indonesia, nhưng con số này vẫn quá thấp so với số lượng vaccine cần thiết để đạt miễn dịch cộng đồng thông qua tiêm chủng.

Hãng thông tấn Antara cho biết, hơn 3 triệu liều vaccine Moderna mà Indonesia nhận được từ Mỹ trong tháng này sẽ ưu tiên cho các nhân viên y tế để tiêm mũi thứ 3 hoặc mũi vaccine bổ sung. Số vaccine Moderna này được phân phối thông qua cơ chế COVAX.

Indonesia đã áp lệnh phong tỏa một phần từ ngày 3-20/7 ở Jakarta, trên khắp đảo Java cũng như hòn đảo du lịch Bali. Tất cả các nhân viên trong ngành công nghiệp không thiết yếu phải làm việc tại nhà, chỉ một nửa lực lượng lao động trong lĩnh vực được cho là thiết yếu, trong đó có lĩnh vực tài chính, được làm việc tại công sở.

"Indonesia không còn là điểm nóng, mà là điểm cháy vì COVID-19"

Muhammad Habib Abiyan Dzakwan, một nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược có trụ sở ở Jakarta cho biết, nhiều bệnh viện đã chật kín chỗ và không thể tiếp nhận thêm bệnh nhân.

“Điều đó thật tồi tệ, nếu không muốn nói là một thảm họa. Tôi không muốn thổi phồng tình hình hiện nay, nhưng Indonesia chúng tôi có lẽ không còn là một điểm nóng nữa, mà là một điểm cháy. Các giường bệnh đều kín bệnh nhân, nhân viên y tế mắc COVID-19. Nguồn oxy y tế, máy thở đều đang cạn kiệt. Tôi không biết phải mô tả tình hình hiện nay như thế nào, nhưng hệ thống y tế đang sụp đổ”, ông Habib nói.

Khi Shalimar bắt đầu xuất hiện các triệu chứng COVID-19, bạn bè và người thân của cô phải mất tới hàng giờ mới có thể tìm được một bệnh viện còn giường trống để cô nhập viện.

“Cho dù đã được tiếp nhận, cô ấy cũng phải chờ tới hàng giờ ngoài hành lang bệnh viện sau đó mới có giường”, Imelda Sari một người bạn của Shalimar kể lại.

Bệnh viện đã cạn nguồn oxy và bạn bè của Shalimar đã phải chạy khắp Jakarta để tìm oxy cho cô. Họ tìm được 2 bình oxy với giá 80 USD/bình.

Shalimar có thể tìm được một giường ở bệnh viện, nhưng rất nhiều người khác thì không và họ phải tự cách ly tại nhà, không được hỗ trợ y tế.

Ít nhất 548 người đã thiệt mạng khi tự cách ly tại nhà trong những tuần gần đây, theo LaporCovid-19, một nền tảng dữ liệu COVID-19 tại Indonesia.

“Đây chỉ là phần nổi của tảng băng”, Ahmad Arif, người đồng sáng lập LaporCovid-19 cho biết, đồng thời nhấn mạnh có nhiều người đã chết khi đang trên đường tìm các bệnh viện.

Đối với người nghèo, việc tự cách ly tại nhà gần như là không thể vì họ thường sống trong những không gian chật hẹp.

“Với những người lái xe ba bánh, giống như tài xế đã tử vong trên phố hồi đầu tháng, nhiều người thậm chí còn không có nhà ở và phải ngủ ngay trong xe của mình”, Ahmad nói.

Chính phủ Indonesia hiện đang gấp rút xây dựng các bệnh viện dã chiến để đối phó với sự gia tăng số ca mắc COVID-19, đồng thời đặt mua thêm oxy y tế. Tuy nhiên, nước này cũng thừa nhận, các biện pháp ngăn ngừa không thể chặn đứng được sự lây lan của virus khi các hoạt động đi lại không giảm đáng kể.

“Các bệnh viện của chúng ta không thể chống chịu thêm nữa nếu chúng ta không thể giảm các hoạt động đi lại ít nhất 20%”, Bộ trưởng Y tế Budi Gunadi Sadikin nói.

Bên ngoài Java và Bali, các tỉnh của Indonesia cũng ghi nhận sự gia tăng số ca COVID-19 trong ngày, nhưng lại ít được chú ý hơn.

Thành phố Kudus ở Trung Java đã giảm được số ca mới ghi nhận hàng ngày và khu vực này gần đây đã được đưa ra khỏi danh sách “vùng đỏ” COVID-19. Tuy nhiên nhiều nhân viên y tế của thành phố này được phát hiện mắc COVID-19.

Ahmad Syaifuddin, Giám đốc Bệnh viện Hồi giáo Sunan Kudus, nói rằng khoảng 800 nhân viên y tế, chiếm 10% lực lượng này ở Kudus dương tính với SARS-CoV-2 và đã phải cách ly hồi cuối tháng 5. Điều này khiến cho những gánh nặng chống chất lên vai những người vẫn còn làm việc.

Ông Ahamad đã tiêm 2 liều Sinovac nhưng vẫn nhiễm virus SARS-CoV-2 hồi tháng 5, dù chỉ có các triệu chứng vừa phải.

Nhà dịch tễ học Budiman dự báo số ca tử vong hàng ngày tại Indonesia có thể đạt đỉnh ở mức 2.300 ca/ngày vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8.