Hội nghị thượng đỉnh Tehran: Nỗ lực cuối cùng ngăn chặn thảm họa đẫm máu ở Syria?

Theo AP, ba nhà lãnh đạo của các quốc gia đều đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ sẽ làm việc cùng nhau để ngăn chặn thảm họa xảy ra khi lực lượng chính phủ Syria giành lại quyền kiểm soát Idlib – nơi ở của khoảng 3 triệu người và cũng là nơi khoảng 10.000 phần tử chiến đấu cực đoan chiếm đóng, bao gồm các phần tử khủng bố IS và thân al-Qaeda.

Đối với Nga và Iran, hai đồng minh của chính phủ Syria, lấy lại Idlib là vô cùng quan trọng để hoàn thành chiến thắng quân sự trong cuộc nội chiến Syria, sau khi quân đội chính phủ Syria đã kiểm soát được gần như toàn bộ các thành phố lớn, đánh bại phiến quân chống lại Tổng thống Assad.

Theo AP, một cuộc tấn công đẫm máu có thể tàn phá những nỗ lực lâu dài của Nga để khuyến khích người tị nạn quay trở lại và các công ty phương Tây đầu tư tái thiết Syria. Trong khi đó, với Thổ Nhĩ Kỳ - nước ủng hộ cho các lực lượng nổi dậy ở Syria, tấn công ở Idlib có thể gây ra tổn thất lớn.

Có khoảng 3,5 triệu người tị nạn Syria sáng Thổ Nhĩ Kỳ và nước này buộc phải đóng cửa biên giới. Họ cũng tạo ra các vùng kiểm soát ở Bắc Syria và có khoảng vài trăm binh sỹ triển khai đến 12 trạm quan sát ở Idlib. Việc lực lượng chính phủ Syria cùng Nga và Iran triển khai quân sự giải phóng khu vực này có thể khiến cơn ác mộng thành hiện thực khi hàng trăm nghìn người, bao gồm phiến quân, khủng bố chạy trốn đến biên giới và gây bất ổn cho các thành phố phía Bắc Syria mà Thổ Nhĩ Kỳ đang kiểm soát.

“Tôi không nghĩ có một giải pháp tổng thể cho Syria trên bàn đàm phán, nhưng chắc chắn đây là thời điểm quan trọng” – Sam Heller, một nhà phân tích tại Tổ chức nghiên cứu khủng hoảng quốc tế cho biết. Nếu Damascus lấy lại Idlib, điều đó sẽ đánh dấu chiến thắng gần hoàn chỉnh trước lực lượng đối lập, nhưng có thể gây ra hậu quả nhân đạo với quy mô chưa từng có trong cuộc nội chiến kéo dài hơn 7 năm qua.

Đó là lý do hội nghị thượng đỉnh Tehran nơi Tổng thống Hassan Rouhani, Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Recep Erdogan gặp nhau giành được nhiều kỳ vọng. “Chúng tôi mong Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran mang đến hy vọng cho người dân ở Idlib” – đại sứ Syria tại Liên Hợp Quốc nói. “Thực sự ở Idlib có nhiều trẻ em hơn là khủng bố. Có một triệu đứa trẻ.”

Cuộc gặp ngày 7/9 ở Tehran đánh dấu lần thứ 3 lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran gặp mặt về Syria trong vòng chưa đến một năm. Vắng mặt Mỹ, họ hướng đến giải quyết tình hình nội chiến phức tạp ở Syria, và những cuộc gặp trước đó ở Sochi hay Ankara đã thành lập ra những vùng giảm căng thẳng ở nhiều khu vực, bao gồm Idlib, tạm thời giảm tình trạng bạo lực. 

Hàng chục nghìn phiến quân từ Homs, Aleppo, Ghouta, Daraa và những khu vực khác đã chạy đến Idlib, nơi diễn biến cuối cùng của cuộc chiến được dự đoán sẽ xảy ra. Dù vậy, xung đột lần này ở Idlib đồng nghĩa với việc những phần tử đối lập và phiến quân cực đoan không còn nơi nào để đi, có khả năng sẽ chiến đấu đến cùng.

Theo AP, thay vì tấn công với quy mô toàn diện, Nga – Thổ - Iran có thể đồng ý tiếp cận từng phần khi lực lượng chính phủ hạ từng khu vực của Idlib. “Tình hình quân sự sẽ trở nên rõ ràng hơn sau khi các lãnh đạo đối thoại ngày 7/9" - theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov.

Video: Không quân Nga dội bão lửa vào phiến quân Syria