Tàu tuần dương hạt nhân duy nhất còn lại của Nga có gì?

Military Watch trích dẫn nguồn tin từ Hải quân Nga cho biết rằng, kế hoạch hiện đại hóa tàu chiến - tuần dương chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Kirov Pyotr Veliky đã bị hủy bỏ và con tàu sẽ phải ngừng hoạt động. 

Cho đến nay, các tàu lớp Kirov là tàu chiến mặt nước lớn nhất đang hoạt động trên thế giới, với lượng giãn nước 28.000 tấn, chúng có kích thước tương đương với tàu sân bay trực thăng lớp Izumo của Nhật Bản và có kích thước gấp ba lần các tàu khu trục lớp Arleigh Burke - tàu chiến chủ lực của Hải quân Mỹ. 

Có bốn tàu lớp Kirov được đóng từ thời Liên Xô, trong đó Pyotr Veliky là chiếc mới nhất được đóng vào năm 1986 và được hạ thủy ba năm sau đó. Tuy nhiên, hai con tàu đầu tiên của lớp Kirov đã ngừng hoạt động ngay sau khi Liên Xô tan rã và đang xuống cấp trầm trọng, khiến việc sửa chữa là rất tốn kém.

Còn tàu Pyotr Veliky và Đô đốc Nakhimov đã được Hải quân Nga lên kế hoạch hiện đại hóa với các cảm biến, thiết bị điện tử và vũ khí mới. Tàu Đô đốc Nakhimov gần hoàn thành việc hiện đại hóa và dự kiến sẽ được đưa hoạt động trở lại vào năm 2024-2025, còn tàu Pyotr Veliky ​​cũng chuẩn bị bước vào quá trình nâng cấp. 

Việc loại biên chiếc tàu chiến - tuần dương Pyotr Veliky là một phần trong kế hoạch cắt giảm dài hạn đối với hạm đội tàu nổi trên biển của Nga. Kể từ khi Liên Xô tan rã, Nga đã không đóng thêm tàu khu trục hay tàu tuần dương mới và cũng giảm dần số lượng các tàu khu trục và tàu hộ tống nhỏ hơn. 

Theo các chuyên gia quân sự, chính những tiến bộ lớn trong lĩnh vực tên lửa, đáng chú ý nhất là sự phát triển của tên lửa hành trình siêu thanh Zicron cũng như các biến thể đất đối đất của tên lửa Kalibr, đã cho phép tàu chiến Nga tấn công các mục tiêu trên phạm vi rất xa mà không cần di chuyển xa bờ. 

Khả năng này đã được chứng minh lần đầu tiên vào năm 2015, khi các tàu khu trục và tàu hộ tống ở biển Đen sử dụng tên lửa Kalibr để tấn công các mục tiêu của quân nổi dậy ở Syria.

Dự kiến, chiếc tuần dương lớp Kirov duy nhất còn lại sẽ được biên chế cho Hạm đội Phương Bắc, chiếc tàu chiến này sẽ là bổ sung quan trọng cho hệ thống phòng thủ tên lửa chiến lược của Nga. 

Bên cạnh đó, việc đưa tàu Đô đốc Nakhimov về Hạm đội Phương Bắc cũng thể hiện sự ưu tiên của Hải quân Nga đối với Bắc Cực, khi khu vực này ngày càng nổi lên với vai trò là một tuyến đường thương mại quan trọng và là một trung tâm cạnh tranh địa chính trị với Khối phương Tây. 

Là tàu chiến mặt nước chạy bằng năng lượng hạt nhân duy nhất trên thế giới, tàu Kirov có lợi thế đáng kể về thời gian hoạt động, nguồn năng lượng hạt nhân cho phép con tàu hoạt động trên biển trong nhiều tháng, ngoài ra con tàu còn có thể được tiếp tế bằng đường hàng không. Tàu Kirov còn có thể di chuyển với tốc độ tối đa trong thời gian dài hơn so với các lớp tàu tuần dương hoặc khu trục hạm khác. 

Khả năng của tàu lớp Kirov sau khi hiện đại hóa

Về khả năng của tàu chiến - tuần dương lớp Kirov sau khi hiện đại hóa, Giám đốc điều hành của Cục thiết kế Severnoye Andrei Dyachkov đã từng tuyên bố vào tháng 4/2021 rằng, “tiềm năng hiện đại hóa cao được tích hợp trong những con tàu này từ khi thiết kế, điều này đã giúp chúng tôi dễ dàng thực hiện nhiều cải tiến và trang bị cho Đô đốc Nakhimov những vũ khí tối tân nhất, khiến nó trở thành tàu chiến mặt nước mạnh nhất thế giới”. 

Ngoài các cảm biến và thiết bị điện tử mới, Nakhimov được tích hợp một hệ thống phòng không S-400 phiên bản hải quân có phạm vi tác chiến 400 km, với 96 ô phóng - tương đương với hỏa lực của ba tiểu đoàn S-400 trên mặt đất. 

Ngoài ra, tàu cũng được bổ sung thêm một biến thể hải quân của hệ thống phòng không tầm trung S-350. Một sửa đổi khác là 20 ô phóng tên lửa hành trình cỡ lớn P-700 Granit sẽ được thay thế bằng 80 ô phóng có thể mang tên lửa hành trình P-800, Kalibr và Zicron, nâng tổng số ô phóng tên lửa cỡ lớn của con tàu lên 176. Điều này mang lại cho tàu Đô đốc Nakhimov hỏa lực vượt trội so với đa số các loại tàu chiến mặt nước khác trên thế giới. 

Tuy nhiên quá trình hiện đại hóa của Hải quân Nga đã khiến nhiều nhà quan sát và chuyên gia phải bất ngờ, bởi tàu Đô đốc Nakhimov sau khi hiện đại hóa được đánh giá rất cao, nhưng họ lại quyết định cho loại biên tàu Pyotr Veliky, con tàu được cho là mới nhất của lớp Kirov.

Theo các chuyên gia phân tích, một số yếu tố như chi phí hiện đại hóa Đô đốc Nakhimov, chi phí hoạt động cao của tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân và việc tái tập trung ngân sách vào các lĩnh vực khác của lực lượng vũ trang, do thực tế địa chính trị mà Nga phải đối mặt từ năm 2022, những điều này có thể đã tác động lớn đến quyết định cắt giảm hạm đội tàu tuần dương lớp Kirov.