Không rõ tự bao giờ, ở Làng Ngái (xã Hương Ngải, Thạch Thất, Hà Nội) đã hình thành những phiên chợ độc đáo trước và sau tết âm lịch.
Cái đặc biệt của phiên chợ khi kéo dài từ năm cũ đến năm mới. Theo thời gian, có 5 phiên gồm Chợ Ngái Vàng Mã, Chợ Ngái Lá Dong, Chợ Ngái Hàng Cam, Chợ Ngái Hàng Cá và Chợ Ngái Hàng Gà.
Từ xưa, phiên chợ Ngái vàng mã họp vào sáng 16 tháng Chạp, chuyên mua bán đồ vàng mã, chuẩn bị lễ tiễn ông Công - ông Táo chầu Trời vào 23 tháng Chạp. Phiên chợ Ngái Lá Dong họp vào ngày 21 tháng Chạp, chuyên mua bán lá dong, lạt giang nứa, chuẩn bị cho việc gói bánh chưng… trước Tết; phiên chợ Ngái hàng Cam họp vào ngày 26 tháng Chạp, mua bán cam bưởi, hoa quả, chuẩn bị cho mâm ngũ quả ngày Tết; phiên chợ Ngái hàng cá họp ngày mùng 3 Tết, mua bán cá, chuẩn bị việc cúng cơm cá trong lễ “Tạ Cụ” đầu Xuân; chợ Ngái hàng gà họp vào mùng 6 Tết, chuyên mua bán gà, chuẩn bị cho lễ hạ cây nêu ngày mùng 7 tháng Giêng.
Một góc chợ làng Ngái ngày nay
Khi các làng quê khác đang tất bật với vụ mùa ngày cuối năm, làng Ngái đã rục rịch đón Tết với phiên chợ Ngái vàng mã.
Phiên chợ Ngái vàng mã họp vào sáng 16 tháng Chạp, chuyên mua bán đồ vàng mã, chuẩn bị lễ tiễn ông Công - ông Táo chầu Trời vào 23 tháng Chạp. Người dân trong làng nô nức đi chợ chuẩn bị cho ngày Tết đang cận kề. Người dân làng khác cũng thu xếp chuyện đồng áng để có mặt tại phiên chợ Ngái vàng mã.
Trong ký ức của những người dân đã gắn bó cả cuộc đời với làng Ngái, những phiên chợ ngày Tết không thế nào quên trong họ. Đối với họ, cả tuổi thơ gắn với những tiếng à ơi của mẹ, những câu ru hời của bà và cả những phiên chợ ngày Tết mê đắm hồn con trẻ.
Anh Tuấn (người dân làng Ngái năm nay đã hơn 40 tuổi) nhớ về những phiên chợ Tết của làng Ngái. Anh nhớ về những ngày theo mẹ đi hết cả năm phiên chợ để thăm thú cho hết sự sôi động mà mỗi năm chỉ có một lần.
Nhiều loại rau củ quả được bày bán những ngày giáp Tết
“Người lớn thì phải đi để sắm đồ cho ngày Tết, còn trẻ con cũng phải theo cha mẹ đi cho bằng được để ngắm chợ ngày Tết. Mỗi phiên chợ người dân lại mua về một thứ để phục vụ Tết. Phiên thì vàng mã, phiên thì lá dong, phiên thì hoa quả” anh Tuấn chia sẻ.
Cụ Hiệp, người đã gắn bó cả cuộc đời ở làng Hương Ngải nhớ về những phiên chợ Tết sôi động nhất xứ Đoài: "Ngày trước, cứ đến các phiên chợ, người dân trong làng Hương Ngải và những làng lân cận í ới nhau đi chợ nườm nượp khắp đường làng. Kết thúc phiên, người cắp nách, người quang gánh những món đồ về quê chuẩn bị đón Tết".
Ngày trước, chợ phiên họp trên một khu đất trống, hiện đã được quy hoạch để họp chợ, hàng hóa xếp chật kín từ đường vào đến chợ không còn lối đi. Đến phiên chợ Ngái thường là người dân Hương Ngải và các xã lân cận như Chàng Sơn, Lại Thượng, Phùng Xá.
Chợ Ngái lá dong là một trong năm phiên chợ đông đúc nhất của làng Ngái vào những ngày Tết. Chợ họp vào 21 tháng Chạp hàng năm với mặt hàng đặc biệt đó là lá dong để gói bánh chưng ngày Tết. Kẻ mua người bán rất đông. Người dân thoải mái chọn mua lá dong và mua giang làm lạt.
Chợ Ngái lá dong họp từ sáng sớm đến khoảng 9,10 giờ thì tan và ai nấy lại vội vàng tấp nập làm nốt những công việc đồng áng, cố gắng thu gọn công việc sớm để ăn tết cho ngon. Nhiều năm rét muộn, chợ họp lúc còn mưa phùn gió bấc mà vẫn đông vui.
Ngày nay, phiên chợ Tết ở làng Hương Ngải vẫn giữ được nhưng đã kém phần sôi động. Các mặt hàng đặc trưng của từng phiên chợ không còn nhiều như trước.
Ngoài những phiên chợ có từ xa xưa, các mặt hàng thực phẩm khô được bán nhiều tại chợ Ngái
Hiếm có chợ Tết nào mà họp bắc cầu từ năm cũ qua năm mới như chợ phiên làng Ngái. Ngày mùng 3 Tết, phiên chợ Ngái hàng cá cũng không kém phần sôi động. Và năm nào cũng vậy, chật cứng người mua kẻ bán. Cá đủ loại được bày bán từ ngoài đường vào bên trong khu chợ.
Chợ còn có cả dãy hàng rau, củ quả bày bán nhiều phục vụ nhu cầu của người dân. Ngày nay, những loại thực phậm khô, các mặt hàng được bán đầy đủ ở chợ làng Ngải.
Ngày nay, khi các mặt hàng đã không còn thiếu thốn như trước, những phiên chợ Tết đã không còn tấp nập và giữ được hồn quê như trước nữa. Nhưng đối với mỗi người dân làng Hương Ngải, dù đi đâu vẫn luôn nhớ về phiên chợ đã nuôi dưỡng họ trong những ngày thơ ấu.
Bình luận