Dân số Trung Quốc sẽ giảm một nửa trong vòng 45 năm tới?

Trong nghiên cứu mới, Giáo sư Jiang Quanbao và các cộng sự tại Viện nghiên cứu dân số và phát triển tại Đại học Giao thông Tây An cảnh báo sự suy giảm dân số của Trung Quốc có thể đã bị đánh giá thấp so với tầm nghiêm trọng của nó.

"Các nhà quản lý Trung Quốc cần phải chú ý tới sức ì tiêu cực tiềm ẩn của sự gia tăng dân số và lên kế hoạch trước các biện pháp đối phó”, Jiang viết trong nghiên cứu đăng trên Tạp chí Đại học Tài chính và Kinh tế Tây An.

Jiang và các cộng sự cho biết con số họ đưa ra dựa trên dữ liệu từ cuộc điều tra dân số mới nhất được cho là chính xác nhất của Trung Quốc. Đây lần đầu tiên quốc gia tỷ dân thu thập thông tin về dân số với sự hỗ trợ của các thiết bị kỹ thuật số và được kiểm tra chéo với các bộ dữ liệu khác của chính phủ.

Theo kết quả cuộc điều tra, tỷ lệ sinh của Trung Quốc giảm xuống còn 1,3 trẻ/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với con số 2,1 trẻ - mức cần thiết nhằm duy trì dân số ổn định.

Jiang khẳng định cuộc điều tra phần nào làm sáng tỏ những thay đổi và xu hướng phát triển trong tương lai của người dân Trung Quốc. 

Đại dịch có thể đã ảnh hưởng tới việc sinh con của hộ gia đình của Trung Quốc vào năm 2020, nhưng nhóm nghiên cứu của Jiang cho rằng khả năng phục hồi tỷ lệ sinh là thấp. 

Họ cho biết nhiều khả năng dân số sẽ bắt đầu giảm nhanh do số lượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm xuống.

“Nếu tỷ lệ sinh giảm xuống dưới 1 trong 29 năm nữa, dân số nước ta sẽ giảm một nửa", nhóm nghiên cứu cho hay. 

Theo số liệu điều tra dân số mới, trẻ em Trung Quốc chiếm khoảng 17% dân số, trong khi tỷ lệ người trên 60 tuổi tăng lên hơn 18%.

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng đây là lần đầu tiên Trung Quốc có nhiều người già hơn người trẻ.

“Mọi người không dám có con do áp lực kinh tế ngày càng tăng. Ngoài ra còn do sự thiếu hụt nghiêm trọng trong các dịch vụ hỗ trợ chăm sóc và sinh đẻ”, nghiên cứu khẳng định.

Trong khi chính phủ Trung Quốc quyết định nới lỏng chính sách dân số vào đầu năm nay cho phép các gia đình có 3 con, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những yếu tố kinh tế chẳng hạn như giá bất động sản cao là một động lực chính làm giảm tỷ lệ sinh.

Một nghiên cứu được Viện Khoa học Trung Quốc công bố hồi đầu tháng cho thấy ở đồng bằng sông Dương Tử - một trong những khu vực phát triển nhất Trung Quốc, giá nhà đất tăng nhanh khiến khu vực này có tỷ lệ sinh thấp nhất cả nước.

Theo một nghiên cứu khác vào tháng 8, giá bất động sản tăng 1.000 NDT (155 USD)/m2 sẽ làm giảm 2% khả năng có một con và 5% khả năng có hai con.

Chính phủ Trung Quốc gần đây thực hiện một loạt các chiến dịch nhằm kiểm soát giá bất động sản, giảm chi phí giáo dục và tăng số lượng trường mẫu giáo, nhưng nghiên cứu cho biết cần phải có thêm các biện pháp khác.

Giáo sư Chen Gong, Giám đốc Viện Nghiên cứu Dân số Đại học Bắc Kinh dự báo dân số Trung Quốc sẽ bắt đầu giảm từ năm 2025. Chen cho biết khi quy mô dân số thu nhỏ, dân số già sẽ làm tăng gánh nặng cho hệ thống phúc lợi xã hội.

Một ước tính hồi năm 2019 của Liên hợp quốc dự đoán dân số Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 1,3 tỷ người vào năm 2065. Tuy nhiên, dự báo này dựa trên giả định tỷ lệ sinh ở Trung Quốc duy trì ở mức trên 1,7 trẻ/phụ nữ. 

Một dự báo khác được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu của Đại học Washington năm 2020 ước đoán dân số Trung Quốc sẽ giảm một nửa vào năm 2100.