Những ngày gần đây, nhiều người đưa ra suy diễn rằng vào thời khắc giao thừa năm 2017 không nên giết gà và cúng thịt gà bởi năm nay là năm Dậu (năm con gà).
Về vấn đề trên, chuyên gia nghiên cứu văn hóa phương Đông TS. Nguyễn Hoàng Điệp cho rằng, đó là những suy diễn không chính xác so với nghi lễ xưa của cha ông. Những thứ cúng thay thế như miếng thịt lợn hay chân giò chỉ có ý nghĩa vật cúng mà không mang ý nghĩa văn hoá.
Cúng gà đêm giao thừa là một nét đẹp trong văn hoá Việt Nam.
"Cúng gà đêm giao thừa là một nét đẹp trong văn hoá Việt Nam, những thế hệ sau cần phải gìn giữ truyền thống lâu đời này, không nên vì ảnh hưởng của thời cuộc làm mai một đi một nét đẹp trong phong tục dân tộc ", TS. Nguyễn Hoàng Điệp nói.
TS. Điệp cho rằng, nguyên nhân dẫn đến việc hiểu sai về phong tục cúng gà đêm giao thừa là do, hiện nay nhiều gia đình Việt Nam đã không làm nông nghiệp, câu chuyện gà gọi mặt trời không còn được nhiều người biết đến, mã văn hoá ấy bị mờ dần khiến cho nhiều người không hiểu. Thay vì cúng gà, người ta cúng bằng một khổ thịt vai hay một cái chân giò.
Nói về tục lệ cúng gà trống vào đêm giao thừa, TS. Điệp cho rằng, tục lệ này bắt nguồn từ truyền thuyết từ xa xưa. Theo thần thoại của một số dân tộc Việt Nam, khi Ngọc Hoàng mới sáng tạo ra mặt đất, thấy lạnh lẽo, ẩm thấp, bèn sai 10 mặt trời suốt ngày đêm chiếu sáng để sấy khô mặt đất. Nhưng đất đã khô trắng, nứt nẻ rồi mà Ngọc Hoàng quên không thu các mặt trời lại khiến con người và cây cỏ khốn đốn vì nắng hạn.
Có một chàng dũng sĩ giương cung tên bắn liên tiếp rụng 9 mặt trời. Mặt trời cuối cùng sợ hãi quá bay tít lên cao và trốn biệt không ló ra nữa. Mặt đất lại lạnh lẽo, tối tăm. Con người và loài vật rủ nhau đi gọi mặt trời nhưng chẳng con nào gọi được. Cuối cùng chỉ có con gà trống khoẻ mạnh cất tiếng gáy vang lừng khiến mặt trời tò mò ngó xuống rồi quên cả sợ hãi hạ thấp dần độ cao, khiến mặt đất lại sáng bừng lên.
TS. Nguyễn Hoàng Điệp - Chuyên gia phong thủy, chuyên gia nghiên cứu văn hóa phương Đông.
Đêm giao thừa là đêm trời đất tối tăm nhất, người ta bảo đó là lúc mặt trời ẩn mình sâu nhất. Nhà nhà bảo nhau cúng một con gà trống với hi vọng chú gà sẽ đánh thức mặt trời, chiếu sáng cho đủ đầy ánh nắng cả năm, mang lại “mưa thuận gió hoà” cho cư dân nông nghiệp.
Do vậy, con gà là biểu tượng của một nền văn hoá đi liền với tín ngưỡng tôn sùng mặt trời của nền nông nghiệp lúa nước. Lâu dần, cúng gà trống hoa thành phong tục của mọi gia đình Việt Nam vào thời điểm giao thừa.
Gà cúng trong đêm giao thừa phải là gà trống hoa, trống mới le te gáy, không tật lỗi, lông màu đỏ hay vàng đỏ, mào đơn thẳng đứng, mỏ vàng, chân vàng và đặc biệt phải chưa đạp mái tượng trưng cho sự khoẻ mạnh, tinh khiết, chưa "vướng bụi trần" thì lời thỉnh cầu mới linh nghiệm. Đó chính là ước mong “mưa thuận gió hoà” của cư dân nông nghiệp.
Theo quan niệm dân gian, con gà trống hội tụ đủ 5 đức tính mẫu mực của một con người (Văn - Võ - Dũng - Nhân - Tín) mà đặc biệt là người đàn ông cần có. Họ cúng gà trống là cầu mong con cháu sau này được hưởng những đức tính đó.
Video: Gà 9 cựa huyền thoại giá chục triệu đồng/cặp được đại gia lùng mua chơi Tết
Bình luận