Đúng giờ G bước sang ngày 21/12/2012, hai nhà khoa học gồm ông Nguyễn Đức Phường, Tổng Thư ký Hội Thiên văn-Vũ trụ Việt Nam và TS Nguyễn Hồng Phương, Phó giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần (Viện Vật lý địa cầu)đã có mặt trước màn hình máy tính sẵn sàng trò chuyện cùng độc giả VTC News về những vấn đề khoa học liên quan đến thiên văn - vũ trụ - địa chất.
Mời đọc giả gửi câu hỏi 'chat' cùng 2 chuyên gia và nhấn F5 để theo dõi toàn bộ buổi trò chuyện lý thú này.
- Chúng ta nên hiểu thế nào cho đúng ý nghĩa lịch của người Maya? (Bùi Anh Vân - Quảng Ninh).
Ông Nguyễn Đức Phường: Nền văn minh Maya đã để lại những di sản khoa học vô cùng quý, đây là những thành tựu rực rỡ khẳng định tầm ảnh hưởng của người Maya đối với thế giới. Nền văn minh này có thể nói đã đạt đỉnh cao trong cả tổ chức bộ máy nhà nước, nghệ thuật, kiến trúc và khoa học trong đó có toán học và thiên văn học. Và lịch của người Maya là kết quả tất yếu của sự phát triển đó.
Khi các nhà khảo cổ học khai quật các lăng mộ cổ họ đã phát hiện ra những thư tịch đá và đó là lịch của người Maya. Sau khi giải mã, các nhà khoa học biết được các chu kỳ trong lịch. Theo đó một chu kỳ lớn kéo dài 5125 năm, bắt đầu từ năm 3114 trước công nguyên và kết thúc vào ngày 21/12/2012.
Lịch của người Maya chỉ nói là kết thúc một chu kỳ lớn vào ngày 21/12/2012 chứ không hề nói ngày kết thúc này là ngày tận thế. Một chu kỳ lớn kết thúc sẽ bắt đầu một chu kỳ mới khác. Nếu nền văn minh Maya còn tồn tại thị họ sẽ hân hoan đón chào năm mới thay vì lo lắng cho một ngày kết thúc tất cả."Ngày tận thế chẳng qua là hệ quả của sự tưởng tượng của những người đương thời mà thôi" (TS. Nguyễn Hồng Phương)
- Theo ông dự đoán, hậu quả của tin đồn “ngày tận thế” sẽ ra sao? (Đặng Hồng Hà - Hưng Yên).
|
Tuy nhiên, phần lớn mọi người không tin vào ngày tận thế, chỉ có những người không được trang bị kiến thức khoa học nên dễ bị lừa và tin vào ngày tận thế, đặc biệt là những người dân sống ở vùng sâu, vùng xa.
Ở một vài nơi trên thế giới, những tín đồ của ngày tận thế đã xây dựng những hầm trú ẩn, hay những quả cầu vững chắc để đối phó với ngày tận thế xảy ra. Đó là một công việc nực cười để gây chú ý của dư luận. Hay có những gia đình tích trữ lương thực, chất đốt để có thể sống qua ngày tận thế…
TS Nguyễn Hồng Phương: Chắc là tin đồn về ngày tận thế sẽ lừa được khối người trên thế giới, đặc biệt là những người nhẹ dạ, thiếu hiểu biết về khoa học và … đầu óc không được bình thường! Tin đồn về ngày tận thế chắc chắn cũng đem lại lợi nhuận kếch xù cho những kẻ chủ tâm đi lừa người khác vì những mục đích cá nhân.
- Bản thân tôi là người ngay từ đầu đã không tin vào những giả thiết về ngày tận thế. Tuy nhiên, nhiều người đang xôn xao bàn luận sôi nổi nên tôi đang nghĩ liệu có nên chủ quan, xem thường lời tiên đoán đó không? (Nguyễn Văn Cường - TP.HCM).
Ông Nguyễn Đức Phường: Khoa học đã khẳng định sẽ không có ngày tận thế nên chúng ta không nên hoang mang và đề phòng như vậy. Ngày tận thế chắc chắn có thể xảy ra nhất sẽ đến nhưng phải là 5 tỉ năm nữa khi Mặt trời vào giai đoạn hấp hối. Lớp khí quyển có nhiệt độ hàng nghìn độ C sẽ phình to nuốt chửng Trái đất còn lõi của nó co lại thành một ngôi sao lùn trắng.
Và ngày tận thế có thể đến khác do chính bàn tay của con người hủy hoại thiên nhiên, gây nên hiện tượng ấm lên toàn cầu. Nếu chúng ta không hành động bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta sẽ đến lúc hứng chịu những thảm họa nghiêm trọng từ thiên nhiên.
Vì vậy, tất cả chúng ta hãy chung tay cùng cộng đồng làm những việc cụ thể cho sự phát triển bền vững thay vì lo lắng vô cớ về ngày 21/12/2012.
TS Nguyễn Hồng Phương: Tốt hơn cả là bạn hãy lo phòng tránh những rủi ro cận kề mình nhất như tai nạn giao thông, tệ nạn xã hội, … Những rủi ro đó là hiện hữu, hiện hữu hơn ngày tận thế nhiều.
- Đêm nay, liệu có xảy ra điều gì bất thường hay không? Liệu có động đất, sóng thần hay các thiên tai bất thường đến bất chợt không thưa ông? (Phan Thị Trúc - Tây Ninh).
Ông Nguyễn Đức Phường: Không có bất kỳ sự kiện bất thường nào xảy ra liên quan đến ngày tận thế. Chắc chắn là như vậy.
TS Nguyễn Hồng Phương: Điều đó phụ thuộc vào vị trí của bạn đêm nay. Động đất sẽ chỉ xảy ra trên các đứt gãy đang hoạt động. Bạn có đang ngồi trên một đứt gãy hoạt động không? Tương tự, sóng thần chỉ xảy ra trên những đại dương lớn.
- Tôi hiện đang sinh sống và làm việc ở Hà Nội, xin hỏi vào đêm nay, ngồi ở đâu và làm gì là an toàn nhất? (Nguyễn Thu Hà - Gia Lâm, Hà Nội).
Ông Nguyễn Đức Phường: Ở đâu cũng an toàn vì sẽ không có những thiên thạch lớn lao vào Trái đất, không có động đất,sóng thần, không có những ngọn lửa khổng lồ của Mặt trời thiêu rụi và cũng không có một nền văn minh ngoài Trái đất đến xâm lăng hành tinh của chúng ta.
Chúng ta nên lo lắng về sự an toàn của mình khi không chấp hành luật lệ giao thông, uống rượu bia quá đà, hay những an toàn về lao động… Những hậu quả mà do chính chúng ta gây ra.
TS Nguyễn Hồng Phương: Nếu là hiểm họa do ngày tận thế, thì bạn có thể ngồi ở bất cứ đâu tại Hà Nội, đều sẽ an toàn cả. Còn làm gì ư? Bạn chắc biết rõ hơn tôi đấy!
|
Ông Nguyễn Đức Phường: Chỉ là giả thiết thôi nhé. Nếu ngày tận thế xảy ra thì tất cả mọi nơi đều hứng chịu những hậu quả như nhau. Chẳng hạn, nếu hành tinh của chúng ta bị va chạm với một tiểu hành tinh hay thiên thạch lớn thì sự va chạm này sẽ tạo ra sự hủy diệt tất cả sự sống trên địa cầu.
Những mảnh vụn vật chất từ vụ va chạm này sẽ bắn tung vào không gian, sóng xung kích sẽ lan tỏa toàn địa cầu khiến các trận động đất dữ dội xảy ra.
Kèm theo đó, sống thần sẽ bao phủ toàn lục địa, các núi lửa hoạt động đồng loạt phun bụi và lưu huỳnh lên bầu khí quyển, che lấp ánh sáng Mặt trời. Do vậy, không một sự sống nào có thể tồn tại trong điều kiện cực đoan như thế.
TS Nguyễn Hồng Phương: Tùy thuộc điềm xấu đấy xảy ra do nguyên nhân gì. Nếu do động đất, núi lửa hay sóng thần là nguyên nhân, thì các quốc gia nằm trên những vành đai lửa như Nhật Bản, Inđônêxia hay Philíppin sẽ phải chịu thiệt hại nhiều hơn những quốc gia khác.
- Hiện tại có mấy thiên thạch đang hoạt động ở gần Trái đất và quỹ đạo của chúng ra sao? Chúng liệu có trở thành mối đe dọa với Trái đất hay không? (Đàm Thu Minh - Nam Định).
Ông Nguyễn Đức Phường: Các nhà khoa học đã phát hiện hàng chục thiên thạch lang thang trong khoảng không gian gần Trái đất, hàng trăm thiên thạch chuyển động trên những quỹ đạo elip dẹt, như quỹ đạo của những sao chổi, tiệm cận đến gần quỹ đạo của Trái đất.
Tất cả những thiên thể này là những vị khách thân thiện, không có nguy cơ đâm vào Trái đất. Thời gian vừa qua, chúng ta có phát hiện một vài đối tượng như vậy nhưng tất cả chỉ lướt qua Trái đất một cách nhẹ nhàng, không ảnh hưởng đến sự sống trên địa cầu.
Một số thiên thạch nhỏ được phát hiện, khi lao vào Trái đất đã bóc cháy và bốc hơi trong quá trình lao vào bầu khí quyển mà không gây tổn hại nào.
Theo tính toán, một thiên thạch có kích thước khoảng 1km phải mất 500.000 năm mới xuất hiện. Còn thiên thạch lớn hơn cỡ vài kilômet phải mất đến 10 triệu năm.
|
Chương trình tìm kiếm những thiên thể gần Trái đất của NASA luôn tạo ra một cở dữ liệu chính xác và cập nhật về những thiên thể gần Trái đất.
Những “vị khách lạ” nhanh chóng được phát hiện và đưa vào tầm ngắm. Đã có hàng hàng nghìn, hàng vạn những thiên thể như vậy được phát hiện từ những vùng không gian gần Trái đất đến khoảng không rộng lớn vùng rìa của Hệ mặt trời, trong vành đai Kuiper. Trong số những thiên thể được phát hiện như vậy có những đối tượng mà chúng ta cần cảnh giác.
Một tin vui là hầu như chưa có thiên thể nào được phát hiện mang nguy cơ tiềm ẩn sẽ lao vào Trái đất trong năm 2012, thậm chí hàng trăm, hàng nghìn năm nữa.
TS Nguyễn Hồng Phương: Tôi tin rằng khả năng của khoa học thế giới hiện nay cho phép không chỉ cân đong, đo đếm các hành tinh đang chuyển động xung quanh Trái Đất, mà còn có thể phát hiện kịp thời quỹ đạo của chúng và phát ra cảnh báo sớm cho loài người khi cần thiết.
- Còn giả thiết nào khác về ngày tận thế ngoài 21/12/2012 không? Giả thiết gần 21/12/2012 nhất về ngày tận thế sẽ xảy ra khi nào? (Hoàng Thu Hồng - Đà Nẵng).
Ông Nguyễn Đức Phường: Có nhiều kịch bản về ngày tận thế như: Trái đất va chạm với hành tinh Nibiru, những vụ bùng nổ dữ dội của Mặt trời, Trái đất va chạm với các thiên thạch, đảo cực từ của Trái đất, các hành tinh xếp thẳng hàng, người ngoài hành tinh xâm lăng Trái đất, dịch bệnh tràn lan. Tất nhiên đó chỉ là những kịch bản không có cơ sở khoa học.
TS Nguyễn Hồng Phương: Các giả thuyết về ngày tận thế đều đã được liệt kê và được biết đến rộng rãi. Ngoài bộ lịch đá của người Maya, dịch bệnh tiêu diệt loài người, một vài giả thuyết khác đều có nguồn gốc thiên văn như giả thiết về hành tinh Nibiru đang lao vào Trái Đất, đảo cực từ của Trái đất, các hành tinh xếp thẳng hàng, người ngoài hành tinh, v.v…
Theo tôi, các giả thuyết này đều bắt nguồn từ những sự kiện có thất đã xảy ra trong quá khứ và được loài người ghi chép lại, như núi lửa Pompei, đại dịch đậu mùa, dịch hạch, sóng thần Lisbon thế kỷ 18, v.v…
- Sau một nghiên cứu kéo dài 6 năm, các nhà thiên văn học đã đi đến kết luận có tới 10 tỷ ngôi sao trong dải Ngân hà đang có những vệ tinh xoay quanh ở một quỹ đạo thích hợp với sự sống. Thực hư chuyện này ra sao ạ? Liệu chúng ta có thể tồn tại ở những hành tinh đó không? (Nguyễn Hoài Nam - Hà Nội).
Ông Nguyễn Đức Phường: Con số 10 tỷ ngôi sao có hành tinh quay quanh chỉ là ước đoán của các nhà khoa học nhưng hoàn toàn có thể, thậm chí số hành tinh trong Dải Ngân hà có thể nhiều hơn thế. Tuy nhiên, số ngôi sao có những hành tinh di chuyển trên những quỹ đạo thích hợp với sự sống chắc không nhiều như vậy.
Nếu một ngôi sao nào đó có những hệ hành tinh có những điều kiện cho phép sự sống sinh sôi nảy nở giống như Trái đất thì chúng ta hoàn toàn có thể tồn tại trên hành tinh đó.
Tuy nhiên, chúng ta sẽ không thể đến được hành tinh đó vì chúng cách Trái đất rất xa, hàng chục, hàng trăm, hàng nghìn năm ánh sáng. Giới hạn về tiến bộ khoa học công nghệ không cho phép loài người chu du một chặng đường xa tít tắp như vây.
TS Nguyễn Hồng Phương |
Cho đến nay, nhân loại mới chỉ xác định được dấu hiệu của sự sống, hay nói cách khác là một số điều kiện phù hợp với sự sống của sinh vật trên một số lượng khá hạn chế các hành tinh quanh ta.
- Kính viễn vọng không gian Kepler của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) ngày 5/12/2011 đã phát hiện hành tinh đầu tiên nằm bên ngoài hệ mặt trời có thể có sự sống như Trái đất. Khi nào chúng ta có thể lên đó sống? (Hoàng Thu Hồng - An Giang).
Ông Nguyễn Đức Phường: Phát hiện của kính không gian Kepler về một hành tinh có tên là Kepler – 22b có nhiều khả năng dung dưỡng sự sống là một phát hiện khoa học quan trọng. Tuy nhiên hệ hành tinh này cách chúng ta đến 600 năm ánh sáng nên chúng không thể đến được hành tinh này.
Hy vọng, sau vài tỷ năm nữa, loài người phát triển ở trình độ cực kỳ cao có thể chế tạo những phi thuyền có khả năng thám hiểm những khoảng cách lớn như vậy thì mới cho phép di cư đến những hành tinh như Kepler – 22b.
TS Nguyễn Hồng Phương: Đó mới chỉ là một giả thuyết chưa được kiểm chứng. Cụ thể là con người chưa hề đặt chân lên hành tinh có thể có sự sống đó. Cho đến nay hành tinh duy nhất có dấu chân của loài người là Mặt Trăng, và hành tinh này nằm trong hệ Mặt Trời.
- Liệu có người ngoài hành tinh thật không? (Phan Đăng Nghĩa - Hải Phòng).
Ông Nguyễn Đức Phường: Tồn tại những nền văn minh ngoài Trái đất, hay người ngoài hành tinh, là hoàn toàn có thể. Sự sống có thể rất phổ biến trong vũ trụ, và thời gian tiến hóa của vũ trụ đến nay, khoảng 13,7 tỉ năm, cũng đủ dài để cho phép sự sống ở một hành tinh nào đó phát triển đủ cao hoặc cao hơn loài người.
Chúng ta chỉ cần làm một phép tính ước lượng đơn giản cũng đủ thấy khả năng tồn tại người ngoài hành tinh là hoàn toàn có thể.
Trong vũ trụ của chúng ta ước tính có khoảng hơn 100 tỉ thiên hà. Mỗi thiên hà chứa khoảng hơn 100 tỉ ngôi sao, và Mặt trời chỉ là một ngôi sao bình thường trong vô vàn những vì sao đó. Như vậy, làm một phép nhân chúng ta có thể thấy số ngôi sao có trong vũ trụ nhiều vô kể.
Trong số đó, có rất nhiều ngôi sao có hệ hành tinh như Hệ mặt trời. Ngày nay, các kính thiên văn đã quan sát và khẳng định sự tồn tại của nhiều hệ hành tinh trong Dải Ngân hà. Bằng một phép ngoại suy có thể nhận thấy việc tồn tại những nền văn minh trong vũ trụ là hoàn toàn có thể.
TS Nguyễn Hồng Phương: Đây cũng lại là một giả thuyết chưa được kiểm chứng. Theo tôi, sự tồn tại của người ngoài hành tinh là kết quả của trí tượng tượng phong phú của con người, kết hợp với những tri thức của các nhà bác học.
* Tiếp tục cập nhật...
Mời độc giả tiếp tục trò chuyện cùng các nhà khoa học trên để có thể có thêm nhiều kiến thức khoa học về thiên văn và vũ trụ. Câu hỏi xin được gửi vào box thảo luận cuối bài viết.
Báo VTC News
Bình luận