Clip: Cận cảnh bãi cọc gỗ gần nghìn năm tuổi vừa khai quật tại cánh đồng Cao Quỳ
Đảo lộn nhận thức trận chiến Bạch Đằng
Ông Nguyễn Tuân Triệu (SN 1963) là người đầu tiên tìm thấy cọc gỗ ở cánh đồng Cao Quỳ (xã Liên Khê, Thủy Nguyên, Hải Phòng).
Qua lời kể của ông Triệu, trong quá trình đào đất trồng cau ở khu vực Mả Dài, thuộc cánh đồng Cao Quỳ, ông phát hiện hai cây gỗ nằm cách bề mặt chừng 0,5-0,7m.
Trước đó, trong quá trình đào huyệt ở khu vực nghĩa trang, nằm về phía Bắc - Tây Bắc khu vườn cau, người dân cũng phát hiện những cọc gỗ lớn.
Theo báo cáo sơ bộ của Viện Khảo cổ học - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, ngày 27/11, Viện Khảo cổ học phối hợp với Bảo tàng Hải Phòng khai quật bãi cọc cánh đồng Cao Quỳ, kết quả khai quật 950m2 với 3 hố khai quật phát hiện 27 cọc.
Các cọc xuất lộ bị gãy phần đầu, gỗ màu đỏ sẫm, rắn chắc. Theo lời dân địa phương thì có thể là loại gỗ sến nhựa và lim. Các cọc phân bố so le, không thẳng hàng, cách nhau theo chiều đông tây khoảng 5 – 7m, chiều bắc nam 3,5 – 5m; kích thước các cọc không đều nhau, loại nhỏ 10 – 18cm, loại lớn 28 – 32cm, cá biệt có cọc có đường kính 37 – 40cm...
Một bãi cọc vừa được phát lộ tại cánh đồng Cao Quỳ (xã Liên Khê, huyện Thủy Nguyên).
Trả lời PV VTC News, GS.TSKH Vũ Minh Giang - Chủ tịch Hội đồng chức danh Giáo sư liên ngành Lịch sử - Khảo cổ - Dân tộc học, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia cho biết, đây là phát hiện cực kỳ quan trọng. Phát hiện này giúp chúng ta có những nhận thức mới, thậm chí đảo lộn nhận thức về chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 của quân, dân nhà Trần trước quân xâm lược Nguyên - Mông.
Vì lẽ, lâu nay có nhiều ý kiến thắc mắc trận chiến Bạch Đằng xảy ra ở Hải Phòng hay Quảng Ninh. Xét về cấu trúc địa chất, các nhà khoa học cho rằng việc ém quân bên Thủy Nguyên phù hợp hơn, vì có núi non phù hợp với phục binh, còn bên Quảng Yên (Quảng Ninh) trống trải, khả năng đây là nơi được quân ta dụ địch vào để đánh.
Việc phát lộ bãi cọc này củng cố thêm cho nhận định trên của nhiều nhà khoa, trận Bạch Đằng chủ yếu dựa vào địa thế và đóng góp của nhân dân cả 2 địa phương. Từ đây mở ra rất nhiều hướng nghiên cứu mới trên cả phương diện thực địa về khảo cổ học, lịch sử quân sự và kháng chiến chống ngoại xâm.
“Việc liên kết Yên Tử (Quảng Yên) và Hải Phòng để trở thành cụm di tích Yên Tử - Bạch Đằng hoàn toàn có thể được”, GS.TSKH Vũ Minh Giang nói.
GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng chức danh Giáo sư liên ngành Lịch sử - Khảo cổ - Dân tộc học, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia.
Không để cọc gỗ Bạch Đằng chỉ hấp dẫn các nhà nghiên cứu
Tuy nhiên, vấn đề được Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia nhắc tới là việc bảo quản các cọc gỗ này thế nào.
“Bãi cọc nằm trong lòng đất từ nhiều thế kỷ nay, được bảo lưu tương đối tốt. Khi xuất lộ rồi, ánh sáng mặt trời, sự thay đổi của khí hậu, thời tiết sẽ làm bãi cọc nhanh hỏng. Vì vậy, chúng ta phải bảo tồn thế nào?”, GS.TSKH Vũ Minh Giang nêu vấn đề.
Bên cạnh đó, GS Vũ Minh Giang cũng chỉ ra, bãi cọc vừa xuất lộ tại cánh đồng Cao Quỳ là di tích vô cùng quý giá. Nhưng nếu là những cọc gỗ khô khan thì chỉ hấp dẫn các nhà nghiên cứu. Với khách thập phương, học sinh phải có cách tái hiện khác.
Ý tưởng xây dựng một bảo tàng tái hiện lại trận chiến Bạch Đằng, theo GS Vũ Minh Giang là rất hay. Tuy nhiên, phải làm thế nào để sống lại khí thế hào hùng của thời chống quân Nguyên - Mông, tái hiện lại sự đóng góp to lớn của nhân dân trong việc xây dựng trận địa này.
“Làm sao quân đội có thể lên rừng chặt từng này cây gỗ, rồi chuyển về? Làm sao giữ được bí mật khi nơi đây cách Vạn Kiếp chỉ mấy chục cây số, quân Mông - Nguyên đóng ở đó đông lại không biết gì về trận phục kích này? Làm sao quân đội thời Trần biết được lúc nào triều lên, triều xuống, mà đây là chế độ bán nhật triều (một ngày thủy triều lên xuống 2 lần), tức phải có sự giúp đỡ của nhân dân…
Những điều đó nếu được tái hiện lại ở bảo tàng sẽ giúp thể hiện được nghệ thuật quân sự của cha ông và đóng góp của nhân dân ở trận chiến lịch sử Bạch Đằng”, GS.TSKH Vũ Minh Giang nhấn mạnh.
Những chiếc cọc gỗ lim rắn chắc nằm dưới lòng đất gần 1.000 năm nay vừa được phát lộ.
Bên cạnh đó, GS.TSKH Vũ Minh Giang khẳng định, việc Hải Phòng đề cao truyền thống Bạch Đằng rất đúng với lịch sử. Việc phát lộ bãi cọc ở cánh đồng Cao Quỳ, chúng ta có căn cứ khoa học để phát huy hơn truyền thống này.
Trả lời PV VTC News, TS Nguyễn Gia Đối – quyền Viện trưởng Viện Khảo cổ học cho rằng, căn cứ vào nhiều kết quả nghiên cứu về địa tầng cũng như cấu tạo hình dáng bãi cọc ở cánh đồng Cao Quỳ, kết hợp những phân tích khác, bãi cọc này có quy mô khá lớn.
Các cọc được sắp xếp theo nhiều hình thái khác nhau, có thể nhiều tầng nhiều lớp, tạo thành một chiến địa rất vững chắc, phòng chống sự tấn công của kẻ thù.
Bình luận