Vì sao ông Trump 'quay xe' bảo vệ TikTok?

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thay đổi rõ rệt quan điểm của mình đối với TikTok, nền tảng mạng xã hội video phổ biến của Trung Quốc mà ông từng tìm cách cấm vì lo ngại ảnh hưởng đến lợi ích nước Mỹ.

Sự thay đổi công khai của ông Trump trùng hợp lại diễn ra sau cuộc gặp gần đây của ông với một tỷ phú là nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa và đang đầu tư vào công ty mẹ ByteDance của TikTok, làm dấy lên đồn đoán rằng lợi ích kinh doanh đã thúc đẩy sự thay đổi của cựu tổng thống về vấn đề này.

Lập luận cho quan điểm của mình, ông Trump nói rằng nếu Mỹ đóng cửa với TikTok, các đối thủ cạnh tranh như Facebook sẽ thu được lợi thế quá mức. “Không có TikTok, Facebook sẽ lớn hơn và tôi coi Facebook là kẻ thù của mọi người”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn ngày 11/3.

Khi được hỏi về những lo ngại trước đây của ông về TikTok, ông Trump trả lời: "Có nhiều mặt xấu nhưng cũng nhiều mặt tốt. Thành thật mà nói, có rất nhiều người dùng yêu thích nền tảng này. Có thể nhiều trẻ em sẽ phát điên nếu không có TikTok".

Những cuộc gặp trước khi 'quay xe'

Quan điểm của ông Trump được cho là mới thay đổi gần đây. Một tuần trước, cựu Tổng thống công khai hợp tác với một nhóm vận động hành lang chống thuế bảo thủ có tên là Club for Growth, sau mối bất hòa về việc họ từng ủng hộ các ứng cử viên trong cuộc tranh cử sơ bộ tại Thượng viện Mỹ năm 2022 ở Ohio.

Tháng 2 năm ngoái, rạn nứt trở nên tồi tệ đến mức chủ tịch Club for Growth (Câu lạc bộ Tăng Trưởng), David McIntosh, nói với các phóng viên rằng Đảng Cộng hòa “nên cởi mở hơn” với các ứng cử viên tổng thống Mỹ năm 2024 ngoài ông Trump.

Cựu Tổng thống vào tháng 7/2023 đã phản pháo lại rằng nhóm phi lợi nhuận nên được gọi là "Club for No Growth" (Câu lạc bộ không tăng trưởng).

Tuy nhiên, vào ngày 7/2, ông Trump được cho là đã ăn tối cùng McIntosh tại tư dinh Mar-a-Lagoở Palm Beach, Florida, theo báo cáo của Politico. Sau đó, cả hai cùng bay đến một sự kiện vận động tranh cử ở Nam Carolina, nơi cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của Đảng Cộng hòa diễn ra vài tuần sau đó.

Vào ngày 3/3, ông Trump đã có bài phát biểu tại buổi họp kinh tế hàng năm của câu lạc bộ, cũng được tổ chức tại Florida. Tại sự kiện có sự tham dự của một số nhà tài trợ củaClub for Growth, Trump tuyên bố rằng ông “yêu lại” câu lạc bộ.

Cũng trong khoảng thời gian này, một cuộc gặp khác diễn ra tại dinh thự của ông Trump. Lần này khách mời là tỷ phú Jeff Yass, nhà tài trợ hàng đầu cho Club for Growth.

Theo Forbes, giá trị tài sản ròng của Yass năm 2023 ước tính là 28,5 tỷ USD, nhờ vào việc kinh doanh cổ phiếu.

Tổ chức Open Secrets cho biết, vào năm 2022, Yass đã quyên góp tổng trị giá khoảng 49 triệu USD cho các nhóm lợi ích ủng hộ nhiều ứng cử viên chính trị bảo thủ khác nhau của Mỹ. Trong số tiền này, 19 triệu USD đã được chuyển đến Club for Growth. Năm ngoái, Yass đã quyên góp khoảng 16 triệu USD cho nhóm. Kể từ năm 2020, tỷ phú này đã trao khoảng 130 triệu USD cho các ủy ban hành động chính trị Mỹ và Club for Growth.

Tỷ phú Yass cũng là đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành Tập đoàn quốc tế Susquehanna, một tập đoàn đầu tư tư nhân và đang nắm giữ 15% cổ phần của ByteDance. Trong đó, cổ phần cá nhân của Yass là 7%, trị giá khoảng 21 tỷ USD, theo ước tính của Wall Street Journal.

Sau khi dự luật buộc ByteDance phải thoái vốn TikTok của Hạ viện được đưa ra vào ngày 5/3, Yass đã gọi điện cho các thành viên Đảng Cộng hòa trong Quốc hội, cảnh báo họ rằng lệnh cấm TikTok sẽ khiến họ mất đi các khoản quyên góp trong tương lai.

Phía Susquehanna không trả lời yêu cầu bình luận. Nhưng người phát ngôn của Yass nói những đề xuất cấm TikTok là “hoàn toàn sai lầm”, theo New York Post.

Phân tích thái độ của ông Trump, một bài ý kiến của Washington Examiner, một tờ báo bảo thủ, cho biết: “Ông Trump gần đây được tỷ phú tài trợ bảo thủ Jeff Yass tiếp đón. Yass sở hữu cổ phần của TikTok và muốn tránh bất kỳ hoạt động thoái vốn nào có thể gây tổn hại đến lợi ích tài chính của anh ấy. Nói một cách đơn giản, ông Trump trước đây ủng hộ lệnh cấm. Bây giờ, sau khi nhận được sự bảo trợ của Yass, ông đã ngay lập tức quay đầu phản đối lệnh cấm này”.

Đánh mất hình ảnh cứng rắn

Các chuyên gia cảnh báo rằng lập trường của ông Trump có thể làm tổn hại đến hình ảnh cứng rắn với Trung Quốc của ông.

Caitlin Chin-Rothmann thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết: “Việc thay đổi quan điểm của ông Trump có thể làm tổn hại đến hình ảnh ‘cứng rắng với Trung Quốc’ của ông ấy trong lòng các chính trị gia Đảng Cộng hòa và có thể gây chia rẽ các thành viên Quốc hội, những người đang lưỡng lự về việc cấm một ứng dụng phổ biến trong một năm bầu cử".

Bà nói thêm, tuyên bố của ông Trump rằng lệnh cấm TikTok sẽ “tăng gấp đôi quy mô” hoạt động kinh doanh của Facebook là "thiếu cơ sở".

Vào năm 2020, ông Trump với tư cách là tổng thống, đã ký một lệnh điều hành để xóa TikTok khỏi tất cả các cửa hàng ứng dụng của Mỹ, đồng thời yêu cầu ByteDance thoái vốn trong vòng 90 ngày.

Một tòa án liên bang đã ra phán quyết chống lại động thái này, gọi đó là hành động "tùy tiện và thất thường". Phán quyết này được những người ủng hộ TikTok ca ngợi, cho rằng lệnh cấm sẽ vi phạm Bản sửa đổi đầu tiên của Hiến pháp Mỹ đảm bảo quyền tự do ngôn luận.

Giờ đây mọi thứ đang đảo ngược. Trong khi ông Trump "quay xe" ủng hộ TikTok thì các nhà lập pháp của cả hai đảng đang tăng cường nỗ lực loại bỏ ứng dụng có khoảng 170 triệu người dùng ở Mỹ này, trước những lo ngại mới về quyền riêng tư dữ liệu, ảnh hưởng từ nước ngoài và các lỗ hổng an ninh mạng.

Avril Haines, Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ, ngày 11/2 nói với ủy ban tình báo Hạ viện rằng Bắc Kinh "có thể lợi dụng TikTok để gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Mỹ năm 2024".

Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện Mỹ bỏ phiếu để thúc đẩy dự luật buộc ByteDance phải thoái vốn quyền sở hữu ứng dụng TikTok trong vòng 165 ngày hoặc đối diện lệnh cấm hoàn toàn.

Hạ viện Mỹ dự kiến ​​sẽ bỏ phiếu vào ngày 13/3 (giờ địa phương) về đạo luật. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông sẽ ký dự luật nếu Quốc hội thông qua.

Giám đốc điều hành TikTok Shou Zi Chew dự kiến ​​sẽ đến thăm Điện Capitol trong tuần này để gặp gỡ các thành viên Quốc hội trong nỗ lực cuối cùng nhằm ngăn chặn dự luật tại Thượng viện.

Trong khi nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa lên tiếng ủng hộ biện pháp này, một số người trong đảng lại ủng hộ hành động "quay xe" của ông Trump.

Cựu ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy cho biết: "Tẩy chay TikTok thật dễ dàng, nhưng hiểu được vấn đề thực tế thì khó hơn. Các công ty công nghệ Mỹ như Google và Facebook cũng đang chuyển dữ liệu của người dùng cá nhân cho chính phủ trong và ngoài nước".