TP.HCM sử dụng hơn 26.000 tỷ đồng tiền ngân sách để làm gì?

Chiều 14/8, UBND TP.HCM họp báo công bố thông tin việc triển khai thực hiện Kết luận 1037 của Thanh tra Chính phủ liên quan dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Buổi họp báo do ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM chủ trì.

Liên quan đến kết luận của Thanh tra Chính phủ yêu cầu TP.HCM phải hoàn ngân sách hơn 26.000 tỷ đồng do sai phạm ở Thủ Thiêm, bà Trần Mai Phương, Phó giám đốc Sở Tài chính TP.HCM cho biết số tiền trên thực chất là tiền chi trả bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho các tổ chức, cá nhân và hộ dân bị thu hồi đất ở Thủ Thiêm.

Do đó việc thu hồi phải quyết toán được dự án bồi thường. Ngày 8/8, UBND TP.HCM có công văn kiến nghị Thủ tướng cho phép thành phố tiếp tục thực hiện dự án. Nếu được Thủ tướng chấp thuận, thành phố sẽ lập thủ tục quyết toán báo cáo HĐND thành phố thông qua để thu hồi.

Thông tin thêm, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết phương án bồi thường Khu đô thị mới Thủ Thiêm thông qua 2 quyết định của UBND TP.HCM và quyết định UBND TP.HCM giao Sở Tài chính thực hiện.

Số tiền bồi thường tái định cư khoảng 38.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ thành phố không có thẩm quyền, không có quyền ban hành quyết định.

"38.000 tỷ đồng bồi thường là tiền vay ngân hàng. Do bồi thường không theo kế hoạch dẫn đến kéo dài vay nợ chi cho bồi thường. Việc này đã vi phạm nguyên tắc tài chính nhà nước.

Từ đó, thành phố phải thu hồi số tiền đó. Thành phố có báo cáo Trung ương xin ý kiến Thủ tướng chính Phủ”, ông Hoan thông tin.

Theo ông Hoan, không có chuyện thành phố sử dụng tiền này để chi việc khác.

Về số tiền lãi 10.000 tỷ đồng lấy từ ngân sách, ông Hoan cho biết, Bộ Tài chính đang bàn thảo luận để đưa ra phương án giải quyết. Hiện nay Bộ tài chính vẫn đang xem xét.

Trước đó, chiều 26/6, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với khu đô thị mới Thủ Thiêm (KĐTM Thủ Thiêm) tại TP.HCM.

Theo đó, khu đô thị mới này giải phóng mặt bằng trên 99%; công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư cơ bản được thực hiện theo quy định. Thành phố ký hợp đồng với một số nhà đầu tư dự án, chủ yếu theo hình thức BT, như: 4 tuyến đường chính; cầu Thủ Thiêm 2; hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc - Nam đoạn từ chân Cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ...

Thanh tra nêu rõ, trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng KĐTM Thủ Thiêm, UBND thành phố và các sở, ngành liên quan đã có nhiều khuyết điểm, vi phạm.

Đầu tiên là việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai. Ngoài các vi phạm về quy hoạch và bồi thường, thu hồi đất, hỗ trợ, bố trí tái định cư đã được thông báo tháng 9/2018, UBND thành phố còn ban hành điều lệ quản lý xây dựng KĐTM Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định cũng như ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng... Vi phạm này dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý; có nơi buông lỏng quản lý, chậm triển khai đầu tư xây dựng.

Các cơ quan chức năng liên quan của thành phố đã đề xuất và được thường trực Thành ủy, UBND thành phố phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho một m2 đất thương mại – dịch vụ - nhà ở là 26 triệu đồng.

Chi phí đầu tư bình quân này chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu, với lý do loại bớt một số chi phí cho các hạng mục công trình đã được phê duyệt quy hoạch có tổng giá trị là 17.042 tỷ đồng (gồm quảng trường trung tâm, công viên bờ sông Sài Gòn, Khu lâm viên sinh thái phía Nam, 6 trường công lập và 5 cây cầu nối từ trung tâm Thành phố qua KĐTM Thủ Thiêm) là "không đầy đủ và không đúng quy định".

Ngoài ra, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND thành phố không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách nhà nước, dẫn đến, tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt không đúng quy định.

Toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm hơn 221 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Nhưng UBND thành phố sử dụng quỹ đất chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính khu đô thị này, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất, là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

Kết luận thanh tra nêu rõ "các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT".

Nguyên nhân và trách nhiệm chính để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên do lãnh đạo UBND thành phố không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng; trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành như: Kế hoạch Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên Môi trường, Xây dựng, Ban quản lý KĐTM Thủ Thiêm...

Cũng theo kết luận thanh tra, việc đầu tư KĐTM Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734 tỷ đồng. Cụ thể, báo cáo của UBND thành phố về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư KĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra cho hay, tổng chi phí phải trả là hơn 83.335 tỷ đồng (gồm chi phí đầu tư và lãi tiền tạm ứng từ ngân sách). Tổng thu dự kiến đến nay là trên 74.601 tỷ đồng (bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016). 

Căn cứ kết quả thanh tra, Tổng thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND thành phố thu hồi, hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm, đến 30/9/2018 là hơn 26.315 tỷ đồng; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho khu đô thị mới này trên 4.286 tỷ đồng.

UBND thành phố cũng có trách nhiệm nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong KĐTM Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án giao cho nhà đầu tư; đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng khu đô thị mới này...

Tổng thanh tra cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ (Xây dựng, Tài nguyên Môi trường, Kế hoạch Đầu tư), UBND thành phố và Thanh tra Chính phủ xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng KĐTM Thủ Thiêm.

Trên cơ sở "xác định đúng" này, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định.Trong đó, kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng; xem xét, kiến nghị xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042 tỷ đồng.

Các công việc nêu trên được đề nghị hoàn thành trước ngày 30/9 để báo cáo Thủ tướng.