Tổng thống Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi Hiệp ước buôn bán vũ khí của Liên Hợp Quốc

Tuyên bố của ông Trump được đưa ra tại cuộc gặp mặt thường niên của Hiệp hội súng trường quốc gia Mỹ ngày 26/4.

Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ rút lại quy chế thành viên của Mỹ tại Hiệp ước buôn bán vũ khí của Liên Hợp Quốc và hiệp ước này chưa từng được Thượng viện Mỹ thông qua. Ông Trump cho biết Liên Hợp Quốc sẽ sớm nhận được thông báo chính thức của Mỹ về việc rút khỏi hiệp ước này.

Với tuyên bố này, ông Trump được cho là đang tiếp tục chấm dứt các sáng kiến dưới thời Tổng thống Barack Obama trong đó có việc rút khỏi Thỏa thuận khí hậu Paris và Thỏa thuận hạt nhân Iran. 

Hiệp ước buôn bán vũ khí (UNATT) được thông qua tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tháng 4/2013 và được ký bởi cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama tuy nhiên đã vấp phải sự phản đối của Hiệp hội súng trường quốc gia và các nhóm bảo thủ tại Mỹ. Tới nay đã có 101 nước tham gia hiệp ước này.

UNATT được thông qua tại Đại Hội đồng LHQ ngày 2/4/2013, chính thức có hiệu lực từ ngày 24/12/2014, đánh dấu việc lần đầu tiên thế giới có một hiệp ước đặt ra những nguyên tắc toàn cầu đối với việc chuyển giao và sử dụng vũ khí nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ nhân quyền trong hoạt động buôn bán vũ khí thông thường. UNATT yêu cầu các quốc gia thiết lập cơ chế kiểm soát cấp nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu vũ khí.

Những nước thông qua hiệp ước phải có trách nhiệm đảm bảo các hợp đồng vũ khí không vi phạm các lệnh cấm vận quốc tế, luật nhân quyền hay có nguy cơ để vũ khí rơi vào tay các nhóm khủng bố hoặc tội phạm. UNATT được áp dụng đối với các chủng loại xe tăng, xe bọc thép, pháo hạng nặng, máy bay chiến đấu, trực thăng tấn công, tàu chiến, tên lửa, các hệ thống phóng tên lửa và các loại vũ khí hạt nhân khác.

Sự ra đời của UNATT còn nhằm hạn chế các thương vụ buôn bán vũ khí bất hợp pháp trên thế giới, có doanh thu ước tính từ 60 - 85 tỷ USD.

Tính đến cuối năm 2014 có tổng cộng 130 quốc gia ký kết UNATT, trong đó có 60 nước đã phê chuẩn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cường quốc chưa phê chuẩn hiệp ước này. Mỹ là quốc gia sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới nhưng chỉ ký kết tham gia mà chưa phê chuẩn. Một số quốc gia có nền công nghiệp vũ khí phát triển khác như Nga, Trung Quốc và Ấn Độ còn bỏ phiếu trắng tại cuộc họp thông qua văn kiện trên. Trong khi đó, 3 nước phản đối UNATT là Iran, Triều Tiên và Syria.