Vòng đàm phán cấp trung bắt đầu ngày 7/1 và các vòng đàm phán cấp cao hơn giữa Mỹ và Trung Quốc cũng dự định diễn ra trong tháng này. Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có nguy cơ phải đối mặt với các chương trình thuế mới nếu họ không đạt được thỏa thuận trong thời hạn 90 ngày đã định – hiện tại chỉ còn khoảng 50 ngày.
Lãnh đạo Mỹ - Trung thỏa thuận đình chiến 90 ngày để giải quyết các xung đột thương mại. (Ảnh: Getty)
Dưới đây là những vấn đề quan trọng sẽ quyết định thành bại của các cuộc đàm phán sắp tới.
Tài sản trí tuệ
Đây là một trong những vấn đề nhức nhối nhất, có thể giúp hình thành hoặc phá vỡ bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào trong xung đột thương mại Mỹ - Trung. Vì vậy các cuộc đàm phán trong thời gian này sẽ tập trung vào sự "thay đổi cấu trúc" trong cách Trung Quốc xử lý chuyển giao công nghệ, bảo vệ tài sản trí tuệ, trộm cắp trên mạng và các vấn đề khác.
Trung Quốc đã công bố một loạt các hình phạt có thể hạn chế quyền tiếp cận của các công ty với các khoản vay và hỗ trợ của nhà nước vì hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ. Bên cạnh đó họ đang soạn thảo một đạo luật để ngăn chặn chuyển giao công nghệ bắt buộc.
Huawei và 5G
(Ảnh: The Sun Nigeria)
Huawei Technologies, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất của Trung Quốc, từ lâu đã bác bỏ cáo buộc của Mỹ và các đồng minh nói công ty này tạo điều kiện cho hoạt động gián điệp của chính phủ.
“Gã khổng lồ” công nghệ đang chạy đua để phát triển công nghệ 5G và sở hữu những bằng sáng chế thiết yếu trên toàn thế giới. Nhưng những nỗ lực của họ đã bị Mỹ dội gáo nước lạnh khi cấm hàng loạt sản phẩm Huawei, thậm chí khuyến khích các quốc gia khác làm điều tương tự.
Bắc Kinh – Washington cũng đang ở giữa một cuộc giằng co khi giám đốc tài chính Huawei, bà Meng Wanzhou (Mạch Vãn Chu), bị bắt ở Canada theo yêu cầu của Mỹ vì cáo buộc gian lận, vi phạm lệnh trừng phạt Mỹ áp đặt với Iran. FBI đang điều tra các hành vi vi phạm lệnh trừng phạt có thể xảy ra ở Iran của công ty này.
Hai người Canada bị bắt giữ ở Trung Quốc sau vụ của bà Mạch. Các bên liên tục lên tiếng chỉ trích lẫn nhau và yêu cầu trả tự do cho công dân nước mình nhưng chưa tạo ra thay đổi nào đáng kể.
Made in China 2025
Kế hoạch "Made in China 2025" của Bắc Kinh muốn biến Trung Quốc thành một nước dẫn đầu về sản xuất tiên tiến bằng cách nhắm vào 10 lĩnh vực mới nổi trong đó có robot, phương tiện năng lượng sạch và công nghệ sinh học.
Tham vọng công nghiệp này dường như đã làm gia tăng sự tức giận của Nhà Trắng, theo Bloomberg. Mỹ cho rằng sự can thiệp của nhà nước Trung Quốc vào các ngành công nghiệp vi phạm các quy tắc của WTO và có thể tạo ra một sân chơi không công bằng cho các nhà đầu tư nước ngoài. Các chương trình thuế quan của ông Trump cũng nhắm vào nhiều ngành công nghiệp mục tiêu trong kế hoạch.
Trong khi đó, Trung Quốc coi kế hoạch này là thiết yếu để đạt được các mục tiêu kinh tế dài hạn. Tháng 12/2018, một số nguồn tin cho biết Bắc Kinh sẵn sàng sửa đổi thậm chí hoãn một số kế hoạch trong khoảng 10 năm, nếu điều đó giúp chấm dứt cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Năng lượng
Mỹ đang trở thành nhà xuất khẩu dầu và khí tự nhiên lớn trong khi Trung Quốc là khách hàng lớn nhất thế giới của cả hai mặt hàng. (Ảnh: Reuters)
Căng thẳng thương mại đã phá vỡ những thứ vốn có khả năng trở thành một thỏa thuận ngọt ngào cho hai nước: Mỹ đang trở thành nhà xuất khẩu dầu và khí tự nhiên lớn trong khi Trung Quốc là khách hàng lớn nhất thế giới với cả hai mặt hàng.
Dù dỡ bỏ thuế trả đũa đối với khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ có thể giúp Trung Quốc hồi sinh doanh số, ngành này vẫn còn một mối quan tâm lớn hơn, dài hạn hơn là phải khôi phục đủ niềm tin để thuyết phục các công ty Trung Quốc đầu tư hàng tỷ USD vào các dự án xuất khẩu LNG tương lai của Mỹ.
Bất kỳ sự đảm bảo nào từ Bắc Kinh rằng sẽ không nhắm đến dầu thô của Mỹ sẽ giúp xua tan những lo ngại từng khiến doanh số năm 2018 rớt thê thảm.
Nhập khẩu nông nghiệp
Các nhà đầu tư sẽ phải theo dõi để xem liệu Trung Quốc có xóa bỏ thuế trả đũa đối với các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ hay không. (Ảnh: Reuters)
Các nhà đầu tư sẽ phải theo dõi để xem liệu Trung Quốc có xóa bỏ thuế trả đũa đối với các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ - bao gồm đậu nành, ngô, bông, lúa miến và thịt lợn – những mặt hàng quan trọng đã chịu tổn thất nặng nề do thuế. Việc dỡ bỏ thuế quan có thể khuyến khích người mua tư nhân ngay lập tức tiếp tục mua những nông sản này, theo Bloomberg.
Trung Quốc cũng có thể xóa bỏ thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các loại ngũ cốc sấy khô của Mỹ, khi nước này đồng thời là nhà nhập khẩu lớn nhất, bên cạnh đó cho phép nhập khẩu gia cầm Mỹ sau khi đã bật đèn xanh cho việc mua gạo của Mỹ. Tuy nhiên nếu các cuộc đàm phán thất bại, Trung Quốc cũng có thể hủy một số đơn đặt hàng đậu tương đã được đặt trong những tuần qua.
Thuế ô tô
Thuế bổ sung đã gây thiệt hại cho tất cả các nhà sản xuất bán ô tô do Mỹ sản xuất tại Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)
Sau khi áp dụng mức thuế trả đũa 25% đối với các phương tiện nhập khẩu từ Mỹ, Trung Quốc tạm thời cắt giảm thuế ô tô bắt đầu từ ngày 1/1/2019 khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm cách làm dịu căng thẳng thương mại.
Thuế bổ sung đã gây thiệt hại cho tất cả các nhà sản xuất bán ô tô do Mỹ sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm Tesla, BMW và Daimler. Doanh số bán ô tô tại Trung Quốc giảm trong sáu tháng liên tiếp cho đến tháng 11/2018.
Tiếp cận thị trường cho các ngân hàng
Trung Quốc đã cam kết tăng khả năng tiếp cận cho các công ty tài chính nước ngoài. Vào tháng 11/2018, Tập đoàn UBS đã trở thành đơn vị đầu tiên giành được quyền kiểm soát một liên doanh chứng khoán địa phương theo các quy tắc đã được nới lỏng vào năm 2018.
JPMorgan Chase & Co. và Nomura Holdings vẫn đang chờ phê duyệt để nhận 51% cổ phần trong quan hệ đối tác trong nước.
Ông Tập nói rằng việc mở cửa đang dần được mở rộng. Theo Bloomberg Economy, nếu ngăn chặn được sự suy giảm hoặc thay đổi kinh tế lớn - các ngân hàng và công ty chứng khoán nước ngoài có thể thu về lợi nhuận hơn 32 tỷ USD mỗi năm tại Trung Quốc vào năm 2030.
Bình luận