Giám đốc tài chính Huawei Mạch Vãn Chu bị Canada bắt giữ hôm 1/12 được tại ngoại sau 10 ngày bị giam giữ tại trung tâm cải huấn cách Vancouver 50 km.
Vụ bắt giữ bà Mạch làm bùng lên làn sóng phản đối ở Bắc Kinh. Hàng loạt các công ty Trung Quốc đã bắt đầu kêu gọi tẩy chay các sản phẩm của Mỹ để tỏ rõ thái độ ủng hộ Huawei. Bắc Kinh mới đây cũng xác nhận đã bắt giữ 2 công dân Canada trong một động thái được cho là để trả đũa Ottawa.
Một số chuyên gia tin rằng các đòn ăn miếng trả miếng sẽ không dừng lại ở đó mà sẽ còn mở rộng về quy mô và cách thức.
Bắt giữ công dân
Mối lo ngại hàng đầu hiện nay là chính quyền Trung Quốc có thể bắt giữ một giám đốc điều hành doanh nghiệp Mỹ hoặc Canada. Tuyên bố của ông Trump hôm 11/12 rằng ông có thể sử dụng bà Mạnh như một con tốt trong các cuộc đàm phán thương mại có thể được cho là sẽ tiếp tay cho Trung Quốc nếu họ muốn bắt giữ công dân các nước. Bắc Kinh hoàn toàn có thể biện minh rằng, Mỹ có thể bắt giữ công dân nước khác để mặc cả thì họ cũng có thể làm vậy.
Michael Spavor trở thành công dân Canada thứ 2 bị Trung Quốc bắt giữ trong vài ngày qua. (Ảnh: Twitter)
“Nếu tôi là một CEO phương Tây, tôi sẽ không muốn tới Trung Quốc”, Christopher Balding, chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Fulbright ở Việt Nam cho biết.
Một số giám đốc điều hành hàng đầu tại Thung lũng Silicon cũng đang bắt đầu lo lắng về khả năng bị bắt giữ tại Trung Quốc, theo New York Times.
Phản ứng dân tộc
Một số công ty và tập đoàn kinh doanh của Trung Quốc vài ngày trở lại đây yêu cầu nhân viên tẩy chay các sản phẩm của Apple và các nhà cung ứng khác của Mỹ, đồng thời đe dọa phạt nặng những ai vi phạm.
Theo CNN, nếu được chính phủ Trung Quốc bật đèn xanh, làn sóng tẩy chay có thể sẽ phát triển thành biểu tình bạo động như những gì xảy ra vào năm 2012 sau khi Trung Quốc và Nhật Bản tranh chấp lãnh hải.
Nhóm người ủng hộ bà Mạch Vãn Chu tập trung ở bên ngoài phòng xét xử tòa án Canada hôm 11/12. (Ảnh: CNN)
“Nếu tôi là General Motors China hoặc KFC, tôi sẽ chuẩn bị sẵn sàng”, Edo Naito, luật sư kinh doanh từng có thời gian làm việc với các công ty Trung Quốc cho biết.
Năm 2016, những người biểu tình chống Mỹ ở Trung Quốc đã nhắm vào KFC, McDonald cùng nhiều thương hiệu Mỹ khác sau khi tòa án quốc tế ra phán quyết về Biển Đông.
Năm 2017, các công ty Hàn Quốc như Lotte và Hyundai Motors bị cuốn vào căng thẳng leo thang giữ Seoul và Bắc Kinh liên quan tới động thái triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa gây tranh cãi của Mỹ.
Đàn áp
Kimberly Kirkendall, chủ tịch của “Nguồn Phát triển quốc tế”, một công ty giúp các tập đoàn Mỹ thiết lập sự hiện diện ở Trung Quốc cho biết hàng chục doanh nghiệp nói với cô rằng họ sợ bị trả đũa sau vụ bắt giữ bà Mạch.
Kirkendall cho rằng trong trường hợp bà Mạch bị dẫn độ về Mỹ, Trung Quốc sẽ gây khó dễ cho các công ty Mỹ về vấn đề xử lý thị thực hoặc gia tăng các quy định ngặt nghèo.
Trong đợt căng thẳng với Hàn Quốc năm 2017, chính quyền Trung Quốc đã đóng cửa hàng chục cửa hàng Lotte, viện dẫn các vấn đề như quy định an toàn phòng cháy chữa cháy. Họ cũng treo dự án xây dựng một công viên giải trí Lotte ở khu vực Đông Bắc.
Trung Quốc cũng có thể trì hoãn các thỏa thuận lớn.
Sau cuộc đàm phán giữa Chủ tịch Tập và Tổng thống Trump ở Argentina, Trung Quốc để mở khả năng thông qua thỏa thuận mua lại hãng bán dẫn Hà Lan NXP Semiconductors của nhà sản xuất chip Mỹ Qualcomm. Tuy nhiên, Bắc Kinh hoàn toàn có thể đổi ý và tuyên bố không thông qua thương vụ này bất chấp 8/9 các nhà quản lý toàn cầu đã gật đầu chấp thuận.
Tấn công mạng
Tấn công mạng có thể là một ngón đòn trả đũa khác của Trung Quốc.
“Thật không may, tấn công mạng luôn là một khả năng mà Trung Quốc tính đên”, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc nói trong cuộc phỏng vấn với CTV tuần trước.
Một quan chức an ninh hàng đầu của Canada thừa nhận rằng Ottawa đã chuẩn bị sẵn sàng trước các đòn trả đũa của Trung quốc.
Trung Quốc có thể tấn công mạng để đáp trả Mỹ và Canada. (Ảnh: IBTimes)
Scott Jones, giám đốc Trung tâm An ninh mạng Canada từ chối trả lời trực tiếp bất kỳ câu hỏi nào vào tuần trước liên quan đến vụ bắt giữ bà Mạch, nhưng nói rằng Canada sẵn sàng chống lại bất cứ cuộc tấn công độc hại nào trong thời gian tới.
Chơi đẹp
Một số chuyên gia Trung Quốc trong khi đó tin rằng Bắc Kinh không muốn trả đũa khi đang tìm cách đàm phán để tiến tới một giải pháp cho cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
“Tôi cho rằng những người ra quyết định đang giữ những cái đầu lạnh về vấn đề này”, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ (AmCham) tại Trung Quốc William Zarit cho biết.
Tuy nhiên, ông William Zarit tuyên bố của Tổng thống Trump đã làm tình hình trở nên khó lường hơn.
Bình luận