Đừng nghĩ Tết 'xách ba lô lên và đi' mới là cách sống Tây hóa

Mọi người thường nói về quê ăn Tết là nét văn hóa đặc trưng của người phương Đông. Họ cho rằng văn hóa phương Tây khác biệt bởi người Tây phóng khoáng, yêu tự do cá nhân và ít giành thời gian cho gia đình. Bởi vậy mấy năm gần đây, những người Việt có xu hướng sính ngoại thường chọn giải pháp "xách balo lên và đi" chứ không còn muốn về quê quây quần bên gia đình trong dịp Tết.

Chúng ta không thừa nhận sự khác biệt giữa các nền văn hóa, thế nhưng, có phải cứ bỏ bê gia đình vào dịp lễ, Tết mới là cách sống Tây hóa?

Câu chuyện của Amina, một cô gái người Pháp sẽ khiến nhiều người phải nhìn nhận lại những suy nghĩ của mình về người phương Tây. 

Tôi biết Amina qua một chương trình chăm sóc sức khỏe của trẻ em khuyết tật do ảnh hưởng của chất độc màu da cam. Hàng tuần, Amina cùng một người bạn nước ngoài bắt xe buýt từ khu vực trường Đại học Hà Nội (đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội) đến Làng Hữu nghị Việt Nam (xã Xuân Phương, huyện Hoài Đức, Hà Nội) để chơi và giúp những đứa trẻ khuyết tật thực hành một số bài tập chức năng. 

Gia đình Amina có một căn nhà ở Dijon, nơi cách thủ đô Paris hơn 300km về phía Tây Nam. 28 tuổi nhưng có đến gần 10 năm Amina sinh sống ở nước ngoài. Amina yêu mến văn hóa phương Đông nên cô đã chọn một trường đại học của Việt Nam để theo học.

Sau khi học xong, cô không về nước. Ngoài công việc chính là nghiên cứu văn hóa, tham gia các hoạt động thiện nguyện, Amina ở lại Việt Nam giúp gia đình làm đầu mối trong việc buôn bán thực phẩm xuất nhập khẩu từ Việt Nam về Pháp.

Vì khả năng nói tiếng Việt của Amina chưa thực sự tốt nên chúng tôi thường trao đổi bằng tiếng Anh với nhau qua facebook. Tôi kể cho Amina rằng mình đặt vé đi du lịch Paris đúng vào dịp gần Giáng Sinh. Qua facebook, Amina đã hướng dẫn tôi cách đi chơi Paris, mua sắm ở các siêu thị nổi tiếng rồi ngỏ ý mời tôi về quê nhà của cô ở Dijon ăn Noel.

Đúng hẹn, 7h ngày 24/12/2016, Amina đã lái một chiếc ôtô qua đón chúng tôi ở cổng khách sạn. Amina lái chiếc xe rẽ ra xa lộ A6, con đường hướng về thành phố Dijon. Ngay cửa ô thành phố đã bắt đầu kẹt xe vì dân tình rời thủ đô về quê ăn tết khá đông.

Tôi hơi bất ngờ vì nước Pháp cũng có những lúc tắc đường như thủ đô Hà Nội. Có khác chăng là không có nhiều phương tiện cá nhân là xe máy như thủ đô của chúng ta.

Những chiếc xe mà tôi không rõ của hãng ô tô nào nhưng nhìn giống với những chiếc bán tải cỡ lớn chở người và đồ đạc lỉnh kỉnh rời thủ đô Paris để về quê. Thì ra chúng tôi đang hoà vào hành trình với hàng ngàn người Pháp từ khắp nơi về quê ăn Tết.

Trên con đường rộng thênh thang, xe chúng tôi xuyên qua những ngọn đồi êm đềm và xanh mướt. Thấy chúng tôi tỏ vẻ phấn khích, Amina mở to bài hát "The day you went away "(một bài hát của nhóm nhạc nữ nước Anh) để cùng nhau hát theo. Mải mê hát, chỉ vài giờ, xe đã rẽ sang đường đi về phía thành phố Dijon.

Chúng tôi về đến nhà Amina lúc 3h chiều, đón chúng tôi là anh David (anh trai Amina) và bố mẹ cô ấy. Gia đình Amina rất mến khách. Chúng tôi được mời ăn lót dạ một ít bánh mì, uống một chút sữa và nghỉ ngơi chuẩn bị cho buổi lễ Giáng Sinh cùng gia đình Amina. Trong căn biệt thự cổ mang đặc trưng kiến trúc Pháp, Amina thông báo cho chúng tôi biết là tiệc Noel sẽ bắt đầu từ 10h tối với cả gia đình mình và có tất cả 10 người.

Phải nói thật lòng là chúng tôi đã rất xốn xang, đây là lần đầu tiên tôi được đón Giáng Sinh cùng một người bạn ở một đất nước xa lạ. Trong lúc chờ anh trai Amina đưa vợ và các cháu tới, chúng tôi được đề nghị cùng Amina đi trang trí cho cây thông Noel.

Sau nhiều giờ hồi hộp chờ đợi, đúng 10h  tối, bữa tiệc chào đón năm mới của gia đình Amina chính thức bắt đầu. Lúc này, Amina tỏ ra rất trang trọng, cô lần lượt giới thiệu ông bà, bố mẹ, anh trai, chị dâu, các cháu một lần nữa với chúng tôi và ngược lại. 

Không phải tất cả người trong gia đình Amina đều nói được tiếng Anh nên cô trở thành người phiên dịch bất đắc dĩ. Chúng tôi phải mất rất nhiều thời gian để có thể hiểu hết được ý của nhau. Bà nội của Amina năm này đã 95 tuổi và sống trong một căn nhà nhỏ gần nơi đây. Bà tuổi cao nhưng vẫn còn khá minh mẫn và nhanh nhẹn. Amina dạy chúng tôi nói vài câu tiếng Pháp để có thể chào bà.

Bữa ăn của gia đình Amina không được chia làm nhiều mâm như ở Việt Nam mà mọi người ngồi quây quần vào một chiếc bàn hình chữ nhật. Thế nhưng, việc phân chia chỗ ngồi vẫn giống như Việt Nam và nhiều quốc gia, chủ nhà vẫn ngồi đầu, người già, khách rồi mới đến trẻ em. Bữa ăn không được bày ra tất cả mà từng món lần lượt, hết mỗi món thì Amina và chị dâu cô ấy lại dọn sạch bàn để bày món tiếp theo.

Bắt đầu từ món bánh mì bơ, rồi đến sò điệp hấp phomát, cá hồi hun khói và đặc biệt là món pate gan ngỗng béo ngậy. Tất cả những món này đều được mẹ của Amina nấu nướng tại nhà. Tôi lần lượt thưởng thức từng món với rượu Champagne và rượu vang các loại. Giống như nhiều người đàn ông ở Việt Nam, bố Amina hồ hởi khi giới thiệu cho những vị khách lần đầu tới nhà những chai rượu nho thơm lừng được ông cần thận cất giữ trong hầm rượu nhiều năm.

Sau tiệc, mọi người quây quần gần khu vực lò sưởi, mẹ Amina những hộp quà lớn nhỏ và lần lượt mời từng người lên nhận. Chúng tôi cũng tặng cho mẹ Amina một chiếc áo dài và một chiếc khăn lụa khiến bà rất thích. Bà đã thử ngay sau khi nhận được món quà trong sự vỗ tay khen ngợi của tất cả mọi người.

Có vẻ như gia đình Amina đã có sự chuẩn bị rất kĩ lưỡng. Món quà gia đình Amina tặng cho chúng tôi cũng rất ý nghĩa. Không khí ở Pháp đang trong những ngày lạnh giá nên họ đã tặng chúng tôi những chiếc mũ lông ấm áp. Nhìn khung cảnh cả gia đình Amina quây quần bên nhau trong dịp giáng sinh, cùng nhau ăn, cùng nhau hát, cùng nhau bóc những món quà và gửi đến nhau lời chúc mừng năm mới mới hạnh phúc và ấp áp làm sao.

Cô gái nhỏ Amina dành những cái ôm, nụ hôn ngọt ngào cho từng người trong gia đình. Họ vuốt tóc cô và hỏi rất nhiều về chúng tôi và Việt Nam. Amina đã sống xa gia đình nhiều năm nên chúng tôi hiểu được niềm hạnh phúc của cô lúc này. Đây có lẽ là khoảnh khắc, điều tuyệt vời nhất mà chúng tôi cảm nhận được từ đêm Noel truyền thống Châu Âu, đêm mà những người như Amina dù thích bay nhảy muôn mơi cũng mong đợi để trở về nhà.

Đêm Noel của gia đình Amina tại Pháp kéo dài đến 6h sáng. Sáng hôm sau, Amina lại dẫn chúng tôi đến từng nhà bạn bè, người thân của cô để thăm hỏi và chúc Tết. Đến đâu, chúng tôi cũng nhận được những món quà nhỏ nhưng xinh xắn. Buổi trưa, cả gia đình Amina lại tụ tập trong căn bếp ấm áp để ăn bữa trưa đầu năm mới. Tất nhiên, bữa tiệc chiều 25 không thể thiếu món gà tây quay truyền thống của quê hương Amina.

Buổi chiều, trong lúc chờ xe đến đưa chúng tôi quay trở lại Paris, Amina tâm sự: "Không phải chỉ ở Việt Nam các bạn mới có tết truyền thống đâu nhé. Người phương Tây chúng tôi cũng rất coi trọng ngày này. Chỉ là, chúng ta khác nhau về mốc thời gian thôi".

Amina nói: "Từ khi sinh ra, tôi luôn đón Giáng Sinh cùng gia đình và sau này cũng vậy. Truyền thống đó có từ đời, ông bà, bố mẹ và lan cả sang con cháu, chúng tôi thích đoàn tụ với gia đình vào dịp Giáng Sinh một cách tự nhiên. Sau này kể cả tôi có chồng cũng sẽ cố gắng về với gia đình vào ngày này. Nó như một điều thân thuộc mà tôi không thể từ bỏ được".

Amina nhớ lại một kỉ niệm: "Có năm, tôi bị chậm máy bay dịp Giáng Sinh và không kịp trở về Pháp vào đúng ngày này. Nằm ở khách sạn gần sân bay, nhìn anh trai up tấm ảnh đại gia đình lên Instagram mà tôi ứa nước mắt. Giáng Sinh mà bơ vơ nơi xứ người, không có người thân bên cạnh thì tủi thân lắm".

Tôi hỏi Amina có bao giờ vì công việc hay bạn bè mà không trở về cùng gia đình, cô nhanh chóng khẳng định như đinh đóng cột: "Không, không bao giờ cả, gia đình với tôi vẫn là lựa chọn số một".

Nhìn Amina lúc này tôi chợt nghĩ đến những bạn trẻ người Việt đang học theo cách sống Tây hóa. Có lẽ chúng ta đã tư duy sai. Không phải cứ người Tây là phóng khoáng, là tự do, là xách ba lô lên và đi bỏ bê gia đình, ông bà vào dịp lễ, Tết. Họ cũng giống như người Việt, Tết Dương lịch hay dịp Noel chính là dịp để họ sum họp gia đình. Cho dù, đó là nền văn hóa phương Đông hay phương Tây thì tình cảm con người, yếu tố gia đình và sự ấm áp của tình thân vẫn là chất keo gắn kết mạnh nhất của cuộc sống.

Video: Biển người ồ ạt về quê ăn Tết ở Trung Quốc