Dòng nhạc Underground: "Bước ra ánh sáng"

Từ “dòng chảy ngầm” âm thầm nhưng mạnh mẽ … 

Trong âm nhạc, khái niệm “underground” mang nghĩa một dòng chảy ngầm, không chịu sự chi phối bởi yếu tố thị trường. Nằm ở cực đối trọng chính là những ca sĩ overground (chính thống), những ngôi sao V – pop nổi danh trên sân khấu nhạc Việt như Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà, Mỹ Tâm, Trọng Tấn, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Quang Dũng, Đức Tuấn, Đoan Trang... Thế giới underground được xem là nơi mà những người đam mê ca hát tìm sự đồng cảm, chia sẻ ở một đối tượng khán giả đồng điệu. Và chính vì không phải chịu bất kỳ sự ràng buộc mang tính thương mại nào, cũng như không cần phải chạy theo chiều lòng thị hiếu số đông bằng mọi giá nên các nghệ sĩ underground luôn giữ được cho mình sự trong sáng và biên độ sáng tạo rất rộng, vốn luôn in dấu ấn đậm nét trong các ca khúc do họ tự sáng tác và trình diễn. 

Nhìn vào những gương mặt nổi bật nhất của “dòng chảy ngầm” có thể thấy họ đều là những người còn rất trẻ, đa phần đều thuộc thế hệ 9X. Cá tính, luôn đề cao cái tôi cá nhân, họ đơn giản đem chính cuộc sống và con người thật của mình vào mỗi ca khúc. Mỗi người đều lựa chọn cho mình con đường duy nhất để theo đuổi tới cùng. Suboi, Karik, Mr.A chuyên trị rap, Kimese chọn hip-hop, JustaTee có lợi thế về RnB và sáng tác…. 

Họ chẳng hát vì khán giả hay quan tâm ca khúc mình sẽ dạy được ai bài học cuộc sống nào, họ đơn giản đem chính cuộc sống và con người thật của mình vào tác phẩm. Chính vì thế đa số những ca sĩ nổi trội của dòng underground đều "khác người". Họ kiên quyết không rẽ ngang, không thử nghiệm, làm mới… như cách mà ca sĩ dòng chính thống thường lựa chọn. Trẻ trung, đề cao cái riêng biệt, lại sớm tiếp cận và bắt nhịp rất tốt với những xu hướng âm nhạc đương đại mới mẻ trên thế giới nên các ca khúc của họ luôn tìm được con người ngắn nhất đến với trái tim người trẻ hôm nay. 

Không được giới truyền thông chú ý, phương tiện duy nhất để các nghệ sĩ underground đến được với khán giả của riêng mình chính là những diễn đàn, những cộng đồng mạng. Không kế hoạch âm nhạc cụ thể, không chiến lược dài hạn và cũng không có sự đầu tư của bất cứ ông bầu nào, các nghệ sĩ thuộc dòng chảy ngầm luôn cháy hết mình với những sản phẩm âm nhạc khác biệt và được cộng đồng mạng đón nhận nhiệt tình.

Những ngôi sao underground hiện nay đều có thể tự sáng tác, tự sản xuất, phối khí, trình diễn và sản xuất MV ở trình độ chuyên nghiệp. Say mê theo đuổi đến cùng dòng nhạc của mình mà không phải bận tâm về tác động của thị trường đã giúp họ định hình được phong cách độc đáo đầy sáng tạo. Tài năng thật sự cũng như chất lượng của các sản phẩm âm nhạc đến từ giới underground không chỉ được khán giả ngày càng đón nhận mà những ca sĩ chính thống cũng phải kiêng nể.

Trẻ trung, mới mẻ như thế nhưng cũng phải chờ tới khoảng thời gian 2009 – 2010, dòng chảy ngầm underground mới có thể toả sáng và phát triển với một tốc độ đáng kinh ngạc. Nguyên nhân nằm chính ở sự thoái trào tất yếu của dòng nhạc teen – pop, sau dăm ba năm làm mưa làm gió. Trong khi đó, thế hệ thành danh trước đó lại đang có những khoảng lặng trong hoạt động nghệ thuật, hoặc đang chững lại, hoặc loay hoay tìm một con đường đi khác. Cả hai đã để lại một khoảng trống khá lớn trong nền âm nhạc đại chúng giai đoạn đó. Và nhờ thế, đã trở thành cơ hội tuyệt vời để những “chiến binh đến từ lòng đất” tỏa sáng và trở thành những nhân tố mới của V-pop đương đại.

Từ đó tới đầu năm 2013, các giọng ca underground từng liên tục gây ấn tượng trên các sân khấu lớn cũng như các bảng xếp hạng âm nhạc uy tín. Tài năng thật sự cũng như chất lượng của các sản phẩm âm nhạc đến từ giới này không chỉ được khán giả đón nhận mà khiến những nghệ sĩ chính thống cũng phải nể vì. 

Good Night (Yanbi và Mr.T), Cơn mưa ngang qua (Nguyễn Thanh Tùng), Thu cuối (Mr.T, Yanbi và Hằng Binhboong) … khuấy động chương trình Bài hát yêu thích. Cũng những ca khúc này cùng với She neva knows (JustaTee), Xin anh đừng (Emily, JustaTee và LK), Bật khóc (B.Silly), Nếu có thể được yêu (Lynk Lee), You and I (Cường Seven),  Hương ngọc lan (Kimese) … liên tục giữ vị trí quán quân về số lượt bình chọn trên những trang mạng online.  

Cách đây không lâu, bốn gương mặt đình đám nhất của Hà Nội là rapper Lil’ Knight, JustaTee, Emily và Touliver đã cùng nhau kết hợp trong mini album JELT. Album không chỉ tập hợp những ca khúc thành công gần đây nhất như Ngọn nến trước gió, Tình cờ, Just… của nhóm mà còn có sự góp mặt của nhiều tên tuổi trong “dòng chảy ngầm” như Kimese, Soobin… 

Đặc biệt, không thể không nhắc tới Lady Killah, nhóm có công thu hút sự chú ý của giới truyền thông dành cho dòng chảy underground Việt. Với cơ sở vững chắc là những tên tuổi đã có chỗ đứng, Lady Killah nhanh chóng “định vị thương hiệu” với Người lạ nơi cuối con đường, Imma Heartbreaker, Xin anh đừng, Bản sắc Việt Nam, She Neva Knows, Thu cuối, Cơn mưa ngang qua…

Nếu thời gian trước, không gian hoạt động chủ yếu của các ca sĩ underground là internet thì hiện giờ họ đã chăm chỉ “offline” hơn. Mr.T, người sở hữu Thu cuối, đã tiên phong phát hành album ra thị trường, thay vì tung lên mạng như truyền thống của underground, với mục đích “đưa dòng nhạc hip-hop đến gần với khán giả Việt hơn nữa”. Đây cũng là suy nghĩ và hướng đi chung hiện nay của các nghệ sĩ thuộc “dòng chảy ngầm”. Cùng với quyết định “bước ra ánh sáng”, underground cũng bắt đầu được giới truyền thông để mắt tới. Nhiều chương trình truyền hình, các trang báo điện tử, trang tin giới trẻ… bắt đầu đưa tin về những sản phẩm âm nhạc và liên tục cập nhật hoạt động của các nghệ sĩ underground. 

Và cũng từ cái nôi underground, đã có khá nhiều giọng ca bước vào showbiz và trở thành người nổi tiếng. Nổi bật nhất chính là cái tên Lê Cát Trọng Lý, cô gái từng bao đêm ngồi ôm đàn hát không micro ở quán Nếp, trải lòng mình với Hương lạc, Chênh vênh, Thương, Cười Adam, Nghe tôi kể này… Đăng quang trong chương trình Bài hát Việt 2008 với hai giải thưởng "Bài hát của năm" và "Nhạc sĩ trẻ triển vọng", Lý bắt đầu bước sang lĩnh vực chuyên nghiệp. Hàng loạt những giải thưởng cùng những sản phẩm âm nhạc chất lượng sau đó là minh chứng đáng nể cho một giọng ca bước ra từ thế giới underground. Ngoài Lý, còn có thể kể đến Thuỳ Chi, Thái Trinh, Vũ Thanh Hằng (Hằng Bingboong) … những ca sĩ đã tận dụng hiệu quả bệ phóng “dòng chảy ngầm” để “bước ra ánh sáng”. 

Các ca sĩ overground luôn có cái nhìn đầy trân trọng với các ca sĩ underground. Vì sự tài năng, cá tính của họ nên không ít những ca sĩ chính thống của showbiz Việt mỗi khi cần sự hỗ trợ trong các sản phẩm âm nhạc luôn tìm đến họ. Thậm chí, sự xuất hiện của các ca sĩ underground đóng vai trò ngang hàng với "vai chính", chứ không phải là một tên tuổi hát lót nữa. Suboi đã từng giúp Hồ Ngọc Hà tạo nên một bản My Apologize cực Tây, cực cá tính đến nỗi "Nữ hoàng giải trí" Việt Nam vừa tiếp tục hợp tác với cô nàng trong ca khúc mới nhất của mình - I Don't Care. Cường Seven và Suboi cùng góp phần không nhỏ khi xuất hiện bên cạnh Lưu Hương Giang trong sản phẩm Đừng ngoảnh lại, giúp nữ ca sĩ này lấy lại sự chú ý nơi công chúng sau một thời gian dài im ắng. Và gần đây nhất là sự xuất hiện của Yanbi và Mr.T trong vai trò vừa sáng tác, vừa song ca với Bảo Thy trong Nothing in your eyes 2. Hai ca sĩ nổi bật của dòng underground này cũng đã có những buổi đi show cùng Bảo Thy trên các sân khấu lớn.

Tất cả đều cho thấy, trong thời gian tới, V-pop sẽ đón nhận ngày càng nhiều hơn những album phát hành chính thức cũng như phần trình diễn của các ca sĩ underground trên sân khấu. Tuy nhiên, sự bùng nổ này là trào lưu, may mắn hay thực sự là bước ngoặt của V-pop? Liệu những nhân tố mới này sẽ tiếp tục thành công trong tương lai? Câu trả lời còn đang ở phía trước. 

Huyền Nga